Student en verslaafd: “Ik dronk een fles wijn per avond en zat ’s ochtends fris bij mijn college”

Artikel
28 jul 2021
7 minuten leestijd

Ismay Gijsen

Alcoholgebruik onder studenten is iets waar weinig mensen van opkijken. Zo staan introducties en studentenfeestjes in het teken van veel bier drinken en worden katers vaak weggelachen. Er wordt te makkelijk gedacht over alcohol – en dat is gevaarlijk.

Kamp je met een alcoholverslaving of maak je jezelf zorgen over je eigen drankgebruik of dat van een dierbare? Via deze link van de Rijksoverheid lees je welke stappen je kunt ondernemen.

Toen Elysa van der Ven (27) op haar twintigste op kamers ging, dronk ze dagelijks. “Een helefles wijn per avond en dan zat ik ’s ochtends weer fris bij mijn college. Ik was een typische functionerende alcoholist. Ik presteerde prima op school en werk – was daar overigens ook nooit onder invloed – en ik at gezond. Functioneren met een verslaving is makkelijker als je nog jong bent: je lichaam kan nog veel hebben en je kunt dus lang blijven doen alsof er niets aan de hand is.”

We kennen de gevaren van alcohol, maar vaak wordt het weggewuifd. Elysa leed in haar studententijd aan een alcoholverslaving en moest de negatieve gevolgen van alcohol aan den levende lijve ondervinden.

Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat 85 procent van de jongeren tussen de 18 en 24 jaar alcohol drinkt en dat van alle leeftijdscategorieën bij deze groep het alcoholgebruik het hoogst ligt. Gek vinden we dat niet. 43 procent van de studenten vindt stevig drankgebruik normaal volgens onderzoek van EENVandaag. Alcohol drinken “hoort er nou eenmaal een beetje bij” en die verantwoordelijkheid krijg je wel als je later aan het werk gaat, lijkt vaak de gedachte.

Sociale situaties

Waar ligt dat aan? We vragen het aan Bernard van ’t Klooster. Hij is preventiewerker bij Novadic Kentron, een instelling voor verslavingszorg in Noord-Brabant, en werkt aan persoonlijke en professionele vraagstukken rondom verslaving. “Veel situaties worden geassocieerd met alcohol. Bier drinken na het voetballen, een fles wijn bij een etentje: het is niet vreemd dat je dat ook terugziet bij studenten. Alcohol drinken is de norm geworden, het is genormaliseerd en er wordt vaak ongemerkt ontzettend veel nadruk op gelegd”, legt Bernard uit.

Elysa vertelt dat ze vanaf haar achttiende veel begon te drinken om zichzelf een houding te kunnen geven in sociale situaties. Dat is voor veel studenten een reden om te beginnen met alcohol. Zo zegt 39 procent dat hun directe omgeving het raar vindt als er geen alcohol wordt gedronken en 48 procent van de jongeren vindt zichzelf gezelliger met alcohol op.

De student wist dat ze te veel dronk, maar wanneer ze dit uitsprak naar haar omgeving werd dat weggewuifd. “Ik kreeg te horen dat het ‘bij de studententijd’ hoort en het ‘ongetwijfeld een fase’ was. Daardoor schonk ik steeds minder aandacht aan het waarschuwende stemmetje in mijn hoofd.”

Gebrek aan alcoholbeleid

Het alcoholgebruik onder studenten ligt hoog en de cijfers liegen er niet om. Uit onderzoek van de politie en de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat eerstejaarsstudenten in een gewone collegeweek gemiddeld tien glazen alcohol drinken. Leden van studentenverenigingen steken met een gemiddelde van 21 glazen boven het gemiddelde van studenten uit.

Dit probleem ligt volgens Bernard voor een deel bij het gebrek aan een goed alcoholbeleid op onderwijsinstellingen. “Het wordt steeds vaker ter discussie gesteld, maar nog niet genoeg. Zo kun je in supermarkten op campussen nog steeds alcohol kopen. Van mij mag het minder vanzelfsprekend worden dat alcoholgebruik onder studenten ‘normaal’ is.”

Het drankgebruik van Elysa viel dan ook niet op, want ook haar medestudenten waren tussen de drie en vijf avonden per week in de kroeg of op een studentenfeestje te vinden. “Achteraf lachten we onze katers weg. Ik denk dat mijn huisgenoten het op een gegeven moment wel doorhadden, omdat ik ook veel dronk wanneer ik alleen thuis zat. Dan ging er dus ook makkelijk een fles wijn (of anderhalf) doorheen.”

FOMO

Natuurlijk zijn er ook mensen die zonder alcohol hun studententijd doorkomen. Oscar van Oorschot (26) is daar een voorbeeld van. Op jonge leeftijd sprak hij met zichzelf af nooit te beginnen aan alcohol, drugs of sigaretten en tot op de dag van vandaag heeft hij zich aan die afspraken gehouden. “Ik ben geen lid geweest van een studentenvereniging, want ik had geen zin in elke week verplicht afspreken en zuipen. Wel wilde ik het studentenleven meemaken, dus ik ging gewoon mee naar feestjes.”

Op een festival, met carnaval of in de club tijdens Koningsnacht drinkt Oscar een appelsap. Vervelende opmerkingen heeft hij er nog nooit over gekregen en als hij geen zin heeft om aan de barman uit te leggen waarom hij niet drinkt, zegt hij dat hij nog moet rijden. “Ik heb geen drank nodig om los te gaan en ik vind het ook niet erg om de enige nuchtere persoon te zijn in een groep. Als ze maar niet te aanhankelijk worden”, vertelt hij lachend.

Wel kan hij begrijpen waarom mensen het lastig vinden om nuchter op een feestje te zijn. “Als je met een vriendengroep bent, kan de druk hoog liggen. Zelf heb ik ook weleens last van FOMO, maar nooit op het gebied van alcohol of drugs.”

Afkicken

Elysa heeft in haar leven genoeg periodes gehad dat ze probeerde te minderen of stoppen met drinken, maar keer op keer lukte het niet. Het besef dat ze hulp nodig had, kwam iets meer dan een half jaar geleden. “Tijdens de feestdagen raakte ik bewusteloos nadat ik te veel sterke drank had gedronken. Gelukkig kwam ik snel weer bij en hoefde ik dus niet naar het ziekenhuis, maar de volgende dag dacht ik wel: nu is het klaar. Ik moet hulp zoeken.”

Ze heeft zichzelf vrijwillig laten opnemen in een afkickkliniek voor tien dagen en volgde therapie. Hier kwam ze erachter dat haar alcoholverslaving deels werd veroorzaakt door een posttraumatische stressstoornis (PTSS). “Het afkicken was niet altijd makkelijk. Bij de AA-meetings houdt men een gemiddelde van drie maanden aan waarna het een stuk makkelijker wordt om niet te drinken. Voor mij was dat na twee maanden. Daarvóór was het met momenten echt vreselijk: soms moest ik mezelf denkbeeldig aan mijn bed vastbinden om niet naar de supermarkt te rennen voor een fles wijn.”

Schadelijke overtuiging

Het normaliseren van alcoholgebruik noemt Elysa ‘een schadelijke overtuiging waar we vanaf moeten’. “Verslaving is voor veel mensen een ver-van-hun-bed-show, ze denken: dat overkomt mij niet. Maar de waarheid is dat verslaving iedereen kan overkomen. Verslaving discrimineert niet.” Het bizarre vindt ze dat alcoholgebruik wordt genormaliseerd, maar verslaving achterblijft in een verdomhoekje. “Dat is toch gek? Alcohol is hartstikke verslavend en daar mogen we best wat meer de nadruk op leggen.”

Over twee dingen zijn zowel preventiewerker Bernard als Elysa het eens: er moet meer aandacht komen voor de gevaren van alcohol, maar wijzen met de vinger werkt niet. Bernard: “Voorlichting is belangrijk maar niet de sterkste schakel. Het moet ook vanuit de instituten komen. Door een simpele opmerking van een docent als ‘gaan jullie lekker een biertje met z’n allen drinken na de toetsweek’ ga je ervanuit dat iedereen drinkt. Als student denk je dat het erbij hoort voordat je jezelf hebt afgevraagd of het drinken van alcohol wel bij jou en bij dat moment past”, legt Bernard uit.

Daar voegt Elysa aan toe: “Je inspireert mensen niet tot verandering door vol in de aanval te gaan. Wanneer je het bij jezelf houdt, blijft het veilig, maar kun je er alsnog feiten bij betrekken. Zo kun je bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik ben gestopt met bingedrinken, want na twee drankjes wordt de kans op borstkanker veel groter’. Dan wijs je een ander niet op zijn eigen drankgebruik, maar is het zaadje wel geplant.”

Meer weten van Elysa? Op haar Instagramaccount @depijnjournalist praat ze over pijn, verslaving en mental health.