Wie moet oplazeren: de scooter, of de mensen die over scooters zeuren?

Ze zijn slecht voor het milieu, luidruchtig en onveilig. Maar ook: snel, handig en best wel vet.

Vooral in grote steden laait de discussie vaak op. Burgervader Eberhard van der Laan beloofde in 2014 al bij Buitenhof dat de fietspaden van zijn Amsterdam spoedig snorscootervrij zouden worden, ook Utrecht heeft er genoeg van. De argumenten liggen daarbij voor de hand: het zou beter voor zowel de gezondheid van moeder natuur als onszelf zijn als iedereen gewoon de fiets pakt, en die apparaten zijn uitermate irritant voor andere verkeersdeelnemers.

Bovendien: echt veilig is het allemaal niet. Saskia de Craen van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid zegt daarover: “In de cijfers zien we dat brom- en snorfietsers de grootste risicogroep zijn in het verkeer. Het risico op ernstig letsel is vele malen hoger dan voor auto-inzittenden."

Op de redactie zijn we verdeeld. De één haat scooters, de ander vindt ze prachtig en boven alles een handig vervoersmiddel. Dus vroegen we drie mensen die het beter horen te weten dan wijzelf wat wijsheid is. Voor we daar aan toekomen, moeten we nog het een en ander uitleggen over de terminologie.

Foto: onbekend, Nationaal Archief / Spaarnestad, licentie CC-BY

Oké, maar wat ís een scooter eigenlijk?

Sinds 2007 is het aantal snor- en bromfietsen met 50 procent toegenomen, maar wat zijn nu precies de verschillen tussen al deze tweewielers? Een bromfiets is herkenbaar aan een geel kenteken, mag maximaal 45 km/u op de rijbaan en heeft een helmplicht. Buiten de bebouwde kom moet hij op het fietspad, binnen de bebouwde kom op de rijbaan – behalve als dat anders is aangegeven.

Een snorfiets (herkenbaar aan een blauw kenteken) mag maximaal 25 km/u, moet op het fietspad rijden en kent géén helmplicht. Dat doet zijn populariteit goed: in 2012 werden er drie keer zoveel nieuwe snorfietsen als bromfietsen verkocht. Een scooter bestaat niet voor de wet en kan beide zijn, maar is meestal een bromfiets.

Volgens NRC zijn al deze tweewielers vervuilend en dat is slecht voor ons allemaal. Maar hoe slecht precies, weet niemand. Wat we wel weten is dat van de twee soorten motoren die in snor- en bromfiets voorkomen – de tweetakt en viertakt – eerstgenoemde veel vervuilender is. Een tweetakt is een ouderwets type motor waarbij smeerolie aan de benzine wordt toegevoegd: dat maakt hem minder zuinig en hij stoot ook nog eens meer uit.

Milieudefensie: "Scooterfabrikanten nemen een loopje met de wet" 

Dat Milieudefensie niet bepaald fan is van de scooter, zal geen verrassing zijn. De actiegroep die milieuproblemen probeert te signaleren en op te lossen, maakte vorige week bekend een rechtszaak aan te spannen tegen de Nederlandse staat. De eis? Gezonde lucht, en rap een beetje. Als het kabinet niet binnen drie maanden met een plan komt om de luchtverontreiniging terug te dringen, volgen er juridische stappen. 

Luchtkwaliteit is dus een zaak van de overheid, maar Milieudefensie roept scooterfabrikanten evengoed op het matje. Die fabrikanten zouden, net als Volkswagen destijds, met scooters hebben gesjoemeld om aan de Europese uitstootnormen te voldoen. Volgens Milieudefensie is de uitstoot van scooters vooral erg schadelijk voor fietsers en voetgangers in de directe omgeving van de scooter. Fietsers die achter een scooter voor een verkeerslicht staan te wachten, ademen grote hoeveelheden schadelijk ultrafijnstof en benzeen in. 

Scooters zijn dus veel vervuilender dan op papier wordt beweerd. Dat zegt ook Anne Knol, campagneleider Verkeer bij Milieudefensie. Ze vindt het de hoogste tijd voor actie: “Het is blijkbaar in een onderste la verdwenen, terwijl we al lang weten dat de meeste scooters veel meer ongezonde stoffen uitstoten dan auto's. Dit mogelijke gesjoemel geeft alleen maar aan dat we nog meer vaart moeten zetten achter strikte handhaving van de normen, milieuzones – en er moet geld in schone tweewielers, zoals (elektrische) fietsen, worden geïnvesteerd. We hebben aanwijzingen dat de fabrikanten van scooters een loopje nemen met de wet. Reden genoeg voor de overheid om dit ook strafrechtelijk te bekijken.”

Scooterrijder Ilija Bastiaans: "Ik rij keurig. Rot toch op met die betutteling"

De 32-jarige Amsterdammer Ilija Bastiaans heeft sinds 2015 een scooter. “Ik begrijp dat het niet het beste voor het milieu is, maar ik woon in Nieuw-West en werk in Overamstel. Dat is dertien kilometer vanaf mijn huis en ik wil niet helemaal bezweet op kantoor aankomen. Toen ik op zeven kilometer van mijn werk woonde, fietste ik wel elke dag. Nu heb ik mijn scooter gewoon nodig.”

Dat veel mensen zich aan scooters ergeren, begrijpt Bastiaans. “Ik heb wel een issue met van die gasten die met 50 kilometer per uur langs je pompen. Sterker nog: ik heb er een hekel aan. Maar ja, wat kan ik er aan doen? Ik rij zelf hartstikke keurig, respecteer de regels. Je hebt in Amsterdam een marge, een snor mag eigenlijk maar 25, maar iets meer laten ze nog toe. Alleen zijn veel van die dingen opgevoerd, die rijden zo 50 of 55. Of die van mij is opgevoerd? Nee, natuurlijk niet. Je bent in het verkeer verantwoordelijk voor je omgeving.”

“Scooters naar de autoweg verbannen? Rot toch op met die betutteling. Tot 30 moet je gewoon op een fietspad kunnen rijden. Kom op. Die fietsers zijn ook mega-aso. Die letten op niemand, maar klagen over iedereen. Ik heb best vaak bijna een ongeluk gehad omdat zij zo roekeloos zijn. Dan denk ik: tyf lekker op met je fiets. Ik rij bewust en let op alle weggebruikers om me heen, want als ik dat niet zou doen en het aan fietsers zou overlaten, wordt het één grote puinzooi.”

Maurice van Oosten van Scooterbelang: "Als je geen geld voor een auto hebt, kies je voor een scooter"

“Mensen zien de scooter niet als een mobiliteitsoplossing. Dat is bizar. Het is ooit bedoeld om het volk mobiel te maken. Om mensen voordelig van a naar b te brengen. Voor veel mensen is het OV niet toereikend en een elektrische fiets of scooter niet te betalen. Een goede viertaktscooter kost de helft van een elektrische fiets. En als je geen geld hebt voor een auto, kies je ook voor een scooter.”

“Ondertussen wordt de fietser heilig verklaard. En zij zijn veel erger. Zij hebben schijt aan alles. Je vraagt je af waarom er uberhaupt nog verkeerslichten zijn als je fietsers soms ziet. Heeft men niet iets beters te doen dan achter de scooter aan te zitten. Door de brommer te verbannen creëer je een groot probleem voor mensen die dagelijks afhankelijk zijn van hun scooter. En de snorscooter de weg op sturen is ook geen oplossing. Dat is levensgevaarlijk.”

• Deel

Jeroen Pen