Vrienden maken wordt lastiger met de jaren, maar er is hoop

Je werkt 40 uur per week, hebt een vaste sportavond en plant je vrije tijd zorgvuldig vol. Hoe past een nieuwe vriendschap daarin?

Bekentenis: ik ben 31 jaar en sinds kort vrienden aan het worden met een filmmaker, Willem. Maar hell no dat ik Willem dit expliciet ga vertellen – daarvoor voelt het te zeer als een ongemakkelijke stap, alsof ik neonletters op mijn voorhoofd heb gezet: ik ben eenzaam en vriendloos, red me.

Vriendschappen onder volwassenen blijken niet alleen mij bezig te houden, ook verschillende media staan er vol over. Volgens VICE slinkt onze vriendenkring in onze twintigerjaren, wat volgens The Atlantic komt omdat je je familie niet uitkiest, je vrienden wel. Een tweesnijdend zwaard, want dat betekent ook dat je de vrijheid hebt om uit een vriendschap te stappen. Arjan van Veelen, die emigreerde naar St. Louis en opnieuw moest beginnen met nul vrienden, vroeg zich op De Correspondent af waarom er geen Tinder voor vrienden bestaat. Het antwoord volgens hem: er heerst een taboe op het actief zoeken naar vrienden op latere leeftijd.

Gelukkig zijn Willem en ik dat station al gepasseerd en dendert onze bromantische trein met onverminderde snelheid voort: ik interviewde hem ooit over een van zijn films, kwam hem daarna een keer tegen in een zweterige club en sindsdien eten we weleens Indiaas en roddelen we over mensen die we allebei kennen. Voor wie zich dingen afvraagt als: ‘moet hij wel zo’n band aangaan op zo’n rijpe leeftijd, en is hij niet al dood voordat-ie Willem een echte en goede vriend kan noemen?’ Er is geen weg meer terug, al blijft de weg vooruit onduidelijk.

Over de volgende stap wordt namelijk niet zo vaak geschreven: de diepe band met je oude vrienden heeft jaren kunnen rijpen, dus hoe zorg je ervoor dat je een even diepe band met deze nieuwe vriend krijgt, zonder de houvast van bijvoorbeeld een gedeelde studie?

Bij de vrienden die ik al heb, ging het vanzelf: met de meesten blokte ik voor tentamens, woonde of werkte ik samen of deelde ik zelfs het bed. Maar voor iemand als Willem bestaan er in de westerse wereld geen sociale regels of culturele scripts om (betere) vrienden te worden, zoals die bijvoorbeeld wel bestaan voor daten. Toch zijn er handvaten om mijn gabberschap met Willem tot Marianentrog-diepten te laten dalen.

Dit artikel van The Atlantic geeft bijvoorbeeld een paar tips. Ten eerste, een hele logische: hoe meer connecties je hebt met iemand, hoe sterker de vriendschap zal zijn. Als je iemand in maar één context blijft zien, dan tja. In het geval van Willem: hij date een oud-collega van mij, die weer goede vrienden is met de vriend van zijn beste vriendin; die laatste is weer een andere oud-collega van mij. Genoeg mogelijke verschillende contexten om Willem in te zien dus – nu nog zorgen dat ik voor al hun dubbeldates wordt uitgenodigd.

Aanvullend daarop: ‘verpot’ je nieuwe vriend. Een werkcollega zit bijvoorbeeld in een werkbloempot, waarin jullie band weinig kans heeft om verder te groeien – tenzij je hem verpot naar een andere, grotere (bijvoorbeeld) legpuzzel-bij-jou-thuis- of Game-of-Thrones herhalingen-kijken-bloempot. Deze metafoor werkt ook als jullie je vriendschap zien als een tweekoppig visje dat niet kan groeien in een kleine vissenkom, maar wel in de zee.

Wat The Atlantic daarnaast noemt: hoe meer zogeheten bids je krijgt en teruggeeft, hoe sterker de vriendschap. Deze bids zijn kleine verbale en non-verbale signalen, zoals een lach (en een lach terug), het beginnen van een gesprek of je nieuwste BFF meevragen naar bijvoorbeeld alle eerdergenoemde dubbeldates.

Dat is ook slim: begin een soort ritueel met je vriend. Zorg dat je vaste dingen met hem of haar doet, dat vergemakkelijkt en verdiept de vriendschap. Een wekelijkse Game of Thrones-quizavond, samen die verdomd moeilijke legpuzzel oplossen, regelmatig samen naar stomme clubs gaan en tandoori eten, ik noem maar wat.

Ben je na een tijdje al minder kennissen en meer vrienden te worden, dan kunnen gesprekken die verder gaan dan het kutweer en de naanbrood die voor je neus staat, leiden tot een diepere vriendschap. Klinkt logisch: onthul diep-persoonlijke dingen over jezelf, zoals dat je Game of Thrones eigenlijk nog nooit eerder hebt gezien en al maanden doet alsof, en je kweekt een intiemere band.

Toch, zo waarschuwt The Atlantic, moeten we in ons hoofd houden dat zoiets als een prille vriendschap onderaan de relatieladder bungelt, en dus als eerste wordt uitgesteld of overboord wordt gegooid wanneer het leven in de weg staat. Jammer, want de weinige onderzoeken die wel over vriendschappen zijn uitgevoerd, stellen dat we vele malen gelukkiger zijn met vrienden dan zonder.

Misschien toch tijd om diep-persoonlijk te worden. Dus, prille vriend Willem, mocht je dit lezen voordat we weer gaan hangen: red me.

• Deel