In Popcorntijd bespreekt André Nientied wekelijks het leukste filmnieuws en de beste kijktips. Deze week: Shame.

Michael Fassbender is een van de lievelingsacteurs van filmmaker en kunstenaar Steve McQueen. Fassbender deinsde er niet voor terug om zich te laten uithongeren voor zijn rol als IRA-hongerstaker Bobby Sands in McQueens lange speelfilmdebuut Hunger (2008). Het leverde een intense film op die veel filmprijzen won, waaronder de Gouden Camera van het filmfestival van Cannes.

Fassbender was opnieuw de hoofdrolspeler in McQueens al even heftige opvolger Shame, waarin de tanige acteur met de intense blauwe ogen een seksverslaafde New Yorker speelt. Fassbender won er op het filmfestival van Venetië de prijs voor beste acteur mee. En ook in McQueens derde film, Twelve Years a Slave (2013), heeft Fassbender een belangrijke bijrol. Hij sleepte er een Oscarnominatie mee in de wacht, een van de negen nominaties die de film wist te veroveren – drie daarvan werden uiteindelijk verzilverd, maar niet die van Fassbender.

Terug naar Shame, waarin Fassbender ene Brandon Sullivan speelt, een op het oog zeer geslaagde New Yorkse yup: hij heeft een goed betaalde baan bij een vaag bedrijf, een fraai doch spaarzaam ingericht appartement en met zijn killer looks en smaakvolle kleding heeft Brandon zelfs sjans in de metro. Maar Brandon heeft een goed bewaard geheim: hij is seksverslaafd. Hij heeft niet genoeg aan one night stands dus laat dure call girls thuis komen en rukt zich tussendoor ook nog suf onder de douche en op het toilet van zijn kantoor. Brandon doet denken aan het oversekste broertje van Patrick Bateman uit American Psycho, ook al zo’n goed geklede New York-yup met een geheim leven.

Dat Brandon moeite heeft met normaal menselijk contact blijkt uit het feit dat hij de op zijn voicemail ingesproken smeekbedes van zijn zus Sissy (Carey Mulligan) negeert. Helemaal onbegrijpelijk is dat niet, want deze Sissy is in veel het tegendeel van de gereserveerde Brandon: ze is extravert, om niet te zeggen hysterisch, spontaan en chaotisch. Ze duikt dan ook zonder aankondiging op in Brandons appartement in de verwachting een paar dagen te kunnen blijven logeren. De rusteloze Sissy gooit Brandons geordende leven - met zijn trieste, dwangneurotische seksuele rituelen - flink overhoop.

Wie verwacht dat Shame een broeierige, opwindende film vol stomende seks is, komt bedrogen uit: de film – die niet voor niets Shame heet - gaat vooral over schaamte, afstandelijkheid en eenzaamheid. Dat laatste gaat net zo goed op voor Sissy die, getuige de littekens op haar onderarmen, zo haar eigen issues heeft. Wanneer zij in een jazzclub ‘New York, New York’ zingt is dat waarschijnlijk de meest trieste en breekbare versie die ooit van dat nummer is gezongen.

Shame was lastiger te verteren geweest wanneer de hoofdrolspeler een vieze oude man was geweest maar juist door de rol van de charismatische Fassbender is het een fascinerende film geworden die onder je huid gaat zitten.

Shame, vrijdag 20 januari, 22.10 uur, VPRO, NPO 3

• Deel