Na 60 afleveringen is het nu écht voorbij: de zes allerlaatste afleveringen van Netflix’ prestigeshow staan sinds gisteren op Netflix. Daarmee komen zeven jaar The Crown piepend en krakend tot stilstand.

Nadat in de eerste vier afleveringen de dood van Diana en Dodi in 1997 zijn behandeld, draait de serie langzaam maar zeker weer bij naar waar het ooit mee begon: Koningin Elizabeth. Het was duidelijk dat bedenker en schrijver Peter Morgan tijdens het schrijven haar overlijden in 2022 in zijn achterhoofd had, want in deze laatste zes afleveringen staat ze expliciet stil bij haar nalatenschap. “Hoe zit het met de vrouw die ik opzij zette, toen ik koningin werd?”, vraagt ze zichzelf letterlijk af als ze een geheime speech voorbereid voor het huwelijk van prins Charles en Camilla Parker-Bowles in 2005.

Einde van een tijdperk?

The Crown werd de afgelopen jaren één van de best bekeken, meest besproken en invloedrijke shows die Netflix uitbracht. Maar zo goed als de eerste vier seizoenen werd het eigenlijk nooit meer. Hoe dichterbij het heden kwam, hoe moeilijker het leek om erin te komen. Juist doordat die focus steeds verder van Elizabeth kwam te liggen. De dood van Diana hing als een donkere wolk boven de serie sinds haar introductie als tiener in seizoen vier en daar bleken ze maar moeilijk van te kunnen herstellen.

Terugkijkend op alle zes seizoenen waren de meest interessante verhaallijnen die waarin de hoogstgeplaatste royals een innerlijke - en soms publiekelijke - strijd voerden met ‘the company’. Toen Koningin Elizabeth (toen Claire Foy) een plichtsgetrouw leven werd opgedrongen waar ze zich niet op had voorbereid. Toen prinses Margaret (door Vanessa Kirby) haar liefde én leven bruut werden ontnomen. Of toen Prins Charles (gespeeld door Josh O’Connor) niet mocht zijn met wie hij wilde zijn en met tegenzin met Diana (Emma Corrin) eindigde. Het instituut “het Koninklijke Huis” maakt, eigenlijk, iedereen erin ongelukkig.

Daarmee hebben we, dankzij The Crown, de afgelopen jaren allemaal onze munitie in een discussie over het belang van een monarchie in een moderne samenleving aan kunnen vullen. Een vraagstuk dat, net als in eerdere seizoenen, ook in de allerlaatste afleveringen weer wordt aangekaart. Dit keer wanneer Elizabeth (Imelda Staunton) advies inwint van minister-president Tony Blair over eventuele modernisaties die ze in kan voeren. Waar ze vervolgens niks mee doet, omdat het voortzetten van eeuwenoude tradities opnieuw zwaarder weegt.

Zero emotie zone

Maar als het sterk verouderde privilege of de hoge kosten voor het behouden van deze tradities (‘warden of the swans’ wie? En een man die 170 geborduurde servetten in een ‘Dutch bonnet’ plooi vouwt? Ze bestaan echt) je niet kunnen overtuigen dat het tijd is voor verandering, dan toch wel het feit dat het geen emotie toelaat en de familieleden geen enkele vrijheid gunt?

Wanneer je teruggaat naar de kern gaat The Crown uiteindelijk vooral over de vraag: wie is Elizabeth? En ook dit seizoen zijn dat de beste afleveringen. Niet die waarin William en Kate elkaar op school ontmoetten of Harry strugglet met zijn positie als ‘nummer twee’. Want Elizabeth is het ware enigma, het mysterie. Welke keuzes maakte zij op historische momenten en waarom kiest ze toch elke keer weer de plicht  boven haar gevoel en haar geliefden? We zullen het nooit écht weten, maar Peter Morgan deed in ieder geval een poging die dikke sluier op te lichten en dat zullen we toch wel gaan missen.

• Cijfer: 7.5
• Te zien op Netflix
• Royalty & drama
• 5 afleveringen
• Cast: Imelda Staunton, Jonathan Pryce, Dominic West, Ed McVey, Meg Bellamy en meer.

• Deel