Ga

Dieren op het toneel

Als dieren konden praten, wat zouden ze ons dan vertellen? Bij Het Nationale Theater en In het Bellevue Theater Bellevue krijgt die gedachte een creatieve wending met de voorstelling Hen. Een voorstelling, waarin een kip niet alleen het hoofdpersonage is, maar ook de auteur van het stuk. Een primeur op het toneel, maar ik vind het niet gek dat een dier een belangrijke of zelfs de belangrijkste rol vervult op het podium. Van honden tot kraaien en alles daartussenin: dieren spelen al eeuwen een intrigerende rol op het podium. Welke beestachtige theatervoorstellingen zijn er te vinden? Ik heb drie voorbeelden gevonden!

Remi

Remi Kerkhoven

Geplaatst op donderdag 23 januari 2025
Hier is een drieluik te zien. Links is een man te zien met een ontbloot bovenlichaam met veren er op geplakt. In het middelste luik is een vrouw met witte wenkbrauwen en een ontbloot bovenlichaam, echter wordt de foto net onder de sleutelbenen afgesneden. Er wordt een groot ei boven haar hoofd gehouden door een zwevende arm. Op het rechterluik zit haar vrouw en ze heeft geel geschilderde armen. Er zijn twee armen bezig met haar te schilderen met een penseel in de hand.
Foto: Anna Perger

Bij dieren op het toneel denk ik gelijk aan Going to the Dogs van Wim T. Schippers. In deze voorstelling, opgevoerd in 1986 in de Stadsschouwburg van Amsterdam, stonden zes herdershonden centraal als de enige acteurs. Eeen experimenteel kunstwerk dat het publiek uitdaagde om anders naar theater te kijken. Schippers, ook bekend als de man achter de Pindakaasvloer, wilde met dit werk de verwachtingen van theater overboord gooien. Zonder een menselijke taal kunnen dieren namelijk bijzondere interacties hebben die zelfs voor mensen te begrijpen zijn. Het stuk is nog steeds legendarisch en een uniek voorbeeld van hoe dieren het podium kunnen domineren, al was er ook kritiek van verschillende internationale dierenorganisatie, die protesteerden tegen het gebruik van echte dieren op het toneel.

Dit is een affiche van de theatervoorstelling Going to the Dogs. Op de poster zijn twee honden te zien in het zwart wit. Daaromheen staat dat het gemaakt is door Wim T. Schippers, dat de voorstelling draait in de stadsschouwburg in Amsterdam en dat hij van vrijdag 19 tot en met 20 september draait om 20.15.
Foto: Geheugen van Nederland

Een ander theaterstuk waar dieren een hoofdrol spelen, is Animal Farm van De Nationale Opera, uit , een bewerking van George Orwell's beroemde fabel uit 1947. In deze voorstelling worden de dieren niet door echte dieren vertolkt, maar door operazangers in indrukwekkende kostuums. De productie combineert muziek en theater om het 78-jarige verhaal van machtsmisbruik en corruptie, tot leven te brengen. De dieren worden zo menselijk weergegeven dat het publiek ongemakkelijk wordt geconfronteerd met de spiegel van de samenleving die Orwell ons voorhoudt.

Hier is op een podium iemand te zien die een halve handstand doet. Eromheen staan meerdere mensen met een beestenmasker op hebben.
Foto: Ruth Walz

Tot slot is er de voorstelling Dier van de Nederlandse theatermaker Tom Struyf. Hoewel dieren niet letterlijk op het podium staan, zijn zij wel het centrale thema van de voorstelling. Struyf onderzoekt namelijk met Dier de relatie tussen mens en dier, waarbij hij reflecteert op hoe we dieren waarnemen en behandelen. Want kan een dier blijheid of verdriet ervaren?’, In het stuk duik je in de huid van een dier. Tom Struyf en Judith de Joode kruipen als een rups over het podium en stellen je - krioelend in beestenpakjes - relevante vragen. Uiteindelijk zet Tom Struyf het je aan het denken: hoe groot is eigenlijk het verschil tussen mens en dier – en hoeveel dier schuilt er nog in ons?  

Tom en Judith zitten gehurkt in zwarte strakke pakken op de grond. De vloer is wit en Judith kijkt vragend naar boven. Tom kijkt naar de vloer.
Foto: Clara Hermans

Ondanks dat deze voorstellingen wel een dier als hoofdrolspeler of thema hebben, zijn dieren vrijwel overal op het podium te vinden, als je maar goed genoeg zoekt.   

Zin om een theatervoorstelling over een dier te bezoeken? Hen, geschreven door Roos Bottinga en geregisseerd door Ada Ozdogan,is nogtot en met 13 februari 2025 te zien bij Het Nationale Theater en Bellevue Theater.  

Remi

Remi Kerkhoven

Is onmogelijk aan te treffen zonder een boek op zak, muziek op haar oren (als er maar enige vorm van groove in zit) of filosoferend over de talloze films die ze in kleine filmhuizen heeft gezien. Het liefst op de hoogte van alle nieuwtjes in het culturele landschap, zodat ze kan opscheppen. 

Op de hoogte blijven?

Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!