Ingewikkelde portretten
Portretschilderijen associeer je misschien met kunst van na de Middeleeuwen. Rijke middenklassers lieten zich maar al te graag schilderen om zo hun aanzien te tonen. Maar vergis je niet. 2000 jaar daarvoor lieten mensen in Egypte zich al portretteren. Dat zie je met eigen ogen in het Allard Pierson Museum in Amsterdam in een tentoonstelling met deze zogenaamde mummieportretten.
In de tentoonstelling zie je 38 van dit soort mummieportretten en stammen uit de periode waarin Egypte een vazalstaat onder het Romeinse Rijk is. (1e tot 4e eeuw na Christus) De kunstwerken worden in die tijd ofwel op hout of op linnen gemaakt, bijvoorbeeld als onderdeel van een gehele lijkwade. Er worden portretten gemaakt van overleden personen. Die moeten natuurlijk herkenbaar zijn voor de goden en nabestaanden. De gemummificeerde Egyptenaren worden namelijk niet gelijk in het graf gelegd.
De personen in Egypte worden begraven met deze kunstwerken. Zij konden het zich veroorloven om schilders in te huren die voor hen portretten wilden maken. Schilders zijn in de Egyptische oudheid ook mensen met aanzien. Ze hadden vaak ook tot slaaf gemaakten in dienst die ook goed konden schilderen. Daarom is het vaak onbekend wie precies de maker is van een portret.
Tussen de mummieportretten is een groot verschil te zien in schilderstijl en -techniek. Sommige portretten zijn erg grof uitgewerkt met veel vegen en bijna tekening-achtige details op het gezicht, terwijl andere schilderijen juist meer realistisch zijn en bijna doen denken aan latere kunstwerken uit Europa, zoals kunstwerken uit de Byzantijnse periode.
Benieuwd naar de tentoonstelling? Bekijk een voorproefje van de mummieportretten alvast in Nu te Zien (AVROTROS). De tentoonstelling in Amsterdam bezoek je nog tot en met 20 mei 2024.
Coen Plaat
Walt, Hans, Bruce & Clark, Thomas & Guy-Manuel en een vleugje Sergio. Een lijstje voornamen waarover mensen die mij kennen zullen zeggen: dat is typisch Coen.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!