Tip van Alma Mathijsen
Springen met Etgar Keret
In 2018 won de Nederlandse documentaire Etgar Keret: Een waargebeurd verhaal een internationale Emmy. Toch vraag ik me af of deze film in ons collectieve geheugen is gekropen. Het liefste zou ik iedereen tijdens de Boekenweek willen opdragen om een roman te lezen, maar als dat te veel gevraagd is, kijk dan naar deze documentaire over de schrijver Etgar Keret. Op hem werd regisseur Stephane Kaas verliefd als tiener. Kerets verhalen zijn ultrakort, vreemd, confronterend en haarscherp.
De documentaire probeert te ontrafelen hoe Keret een meesterverteller is geworden. Fictie en feit worden hierin vrolijk door elkaar gehusseld, de makers maken deel uit van het verhaal, controles bij de douane worden nagespeeld, de schrijver wordt gebombardeerd tot hoofdpersoon van zijn eigen verhalen. Zonder enige weerstand speelt hij de megalomane ideeën van de makers uit. Grootse schrijvers als Jonathan Safran Foer en Gary Shteyngart komen voorbij. De maker van This American Life, Ira Glass, spreekt een kort geanimeerd verhaal van Keret in.
Het moment dat altijd bij me blijft, is wanneer Keret over straat loopt en probeert uit te leggen hoe hij tot een verhaal komt. Meestal gaat het om iets dat hij niet kan uitleggen. Iets dat hem in grote mate verwondert, maar dat hij niet begrijpt. Het lijkt onmogelijk om aan iemand anders duidelijk te maken waarom het hem nou zo raakt. Juist dan moet hij vasthouden. Omdat het niet uit te leggen is. Uiteindelijk worden dat zijn beste verhalen. Iedere keer wanneer ik weer met een nieuw boek bezig ben, probeer ik me daaraan vast te houden. Want een roman is een vorm van magisch denken. Aan het begin weet je niet waar je zult eindigen. Als je dan geen rotsvast geloof hebt dat het goed gaat komen, is de kans dat het volbracht wordt nihil. Alleen al daarom zou iedereen die iets maakt naar deze prachtige, lieve, vreemde film moeten kijken.
