Samen spelen, samen delen: veel jongeren willen meer anticonceptiemethoden voor mannen

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, deed in samenwerking met 3FM HUMAN onderzoek onder jongeren van 16 tot en met 34 jaar. 

Met name een meerderheid van de jonge vrouwen (81 procent), maar ook de grootste groep jonge mannen (50 procent), ziet liever vandaag dan morgen nog nieuwe anticonceptiemethoden voor mannen verschijnen. Op dit moment blijven die beperkt tot het condoom en, de vrij ingrijpende, sterilisatie. 

Extra opties zouden er vooral voor zorgen dat de verantwoordelijkheid voor anticonceptie gelijkwaardiger verdeeld kan worden tussen mannen en vrouwen, zo schrijven jongeren. Want ook al zijn bijna negen op de tien (87 procent) van mening dat je er samen voor moet zorgen dat je niet ongewenst zwanger raakt, in de praktijk zijn het veelal degenen met een baarmoeder die opdraaien voor de mentale, fysieke en financiële lasten van anticonceptie. Met name zodra stelletjes besluiten voortaan de condooms in het nachtkastje te laten liggen. 

Naast dat er meer vrouwelijke anticonceptiemiddelen zijn, heeft het er volgens jongeren vooral mee te maken dat de vrouw nu eenmaal degene is die zwanger wordt. Voor acht op de tien deelnemers (82 procent) voelt het dan ook als een vanzelfsprekendheid dat zij anticonceptie gebruiken. 

“Je bent allebei verantwoordelijk, maar in the end is het de vrouw die zwanger raakt, waardoor die nog steeds de meeste verantwoordelijk krijgt opgelegd. Eigenlijk slaat dat nergens op”, schrijft iemand. 

Meer deelnemers vinden dat er nog wel wat emancipatie nodig is op dit gebied. “Als er meer te kiezen is, zou dat het gesprek over anticonceptie in een relatie een stuk eerlijker maken”, zegt iemand. Een ander: “Je kunt dan samen besluiten of één van ons twee iets gaat gebruiken, of allebei.”

Niet alleen veel jonge vrouwen zouden graag zien dat mannen meer verantwoordelijkheid zouden krijgen en nemen, er zijn ook jonge mannen die zelf meer controle willen over hun vruchtbaarheid. “Een anticonceptiepil voor mannen zou mij een extra stukje veiligheid geven. Baas in eigen bal”, aldus een deelnemer. 

Ook zien sommigen het als een uitkomst als degene met wie ze de lakens delen de pil, het spiraaltje of iets anders niet kan of wil gebruiken. Zo zegt iemand: "Ik zou graag een goed alternatief willen proberen, zodat m'n vriendin geen anticonceptiepil meer hoeft te gebruiken. Dan kan ze kijken hoe ze zich voelt zonder extra hormonen."

Als er een goed werkend anticonceptiemiddel op de markt zou komen dat qua betrouwbaarheid en bijwerkingen vergelijkbaar is met anticonceptie voor vrouwen, zou ruim de helft (54 procent) van de jonge mannen die op vrouwen vallen, dit wel willen nemen. Een derde (36 procent) staat daar niet voor open en wil de situatie zoals die nu is houden. 

Hoe staat het met hun enthousiasme als er concrete opties worden voorgelegd? Wereldwijd wordt er al tientallen jaren onderzoek gedaan naar verschillende anticonceptiemiddelen voor mannen. Zo experimenteren ze momenteel al met een gel die de man elke dag op z’n schouder moet smeren en is er een mannenpil in ontwikkeling. Het zijn allebei hormonale anticonceptiemiddelen, die ervoor zorgen dat de spermaproductie wordt afgeremd, maar het libido op peil blijft. 

Ruim de helft (53 procent) zou de mannenpil willen gebruiken. Omdat er ook een vrouwenpil bestaat, voelt het voor hen als een vertrouwde methode. Een kleinere groep (38 procent) ziet wel iets in de anticonceptiegel.

Voor mannen die de middelen niet zien zitten (respectievelijk 40 en 49 procent), voelt het vooral als onbekend terrein. Ze zijn huiverig over het gebruiken van hormonen en de eventuele bijwerkingen. “Ik houd van mijn testosteron, zoals elke weldenkende gezonde man. Daar ga ik niet mee experimenteren”, schrijft iemand.

Daarnaast loopt er een onderzoek naar een niet-hormonale injectie. Hierbij wordt er een gel in de zaadleider gespoten, die vervolgens de zaadcellen blokkeert. Met zo’n injectie is een man tien tot vijftien jaar onvruchtbaar. Maar als hij de ingreep wil terugdraaien, kan dat. 

Deze optie wordt het minst enthousiast ontvangen. Een kwart (24 procent) zou zo’n spuit overwegen. Juist omdat er geen hormonen worden gebruikt en omdat ze dan een lange tijd niet meer over hun vruchtbaarheid na hoeven te denken. 

Zeven op de tien (71 procent) vinden het maar niks. Ze moeten er niet aan denken dat er een naald in de buurt van hun geslachtsdeel komt of vinden het wel een hele ingrijpende stap op hun leeftijd. 

Van de jonge vrouwen die op dit moment een relatie hebben, zouden bijna negen op de tien (88 procent) hun huidige vriend wel vertrouwen in het gebruik van anticonceptie. Iemand schrijft: “Mijn partner wil op dit moment liever dan ik geen kind, dus hij zou er alles aan doen om een zwangerschap te voorkomen."

Toch wil dit niet zeggen dat vrouwen over het algemeen de controle over anticonceptie helemaal uit handen durven te geven aan mannen. Vier op de tien (40 procent) denken dat ze dat wel zouden kunnen, maar een even grote groep (39 procent) durft dat zeker niet. Ze willen niet het risico te lopen dat de man de pil vergeet en zij zwanger achterblijven: “Maar als we allebei wat gebruiken, zijn we dubbel beschermd en is het niet zo erg als iemand het een keertje vergeet.” 

Los van de wens van veel jonge vrouwen om de verantwoordelijkheid voor anticonceptie meer te kunnen delen, is de overgrote meerderheid (88 procent) die momenteel zelf anticonceptie gebruikt positief over hun eigen middel. Ze zijn blij dat de pil, het spiraaltje of een andere methode ze vrijheid geeft op seksueel gebied en in de planning van hun leven. Daarbij helpt het velen ook tegen menstruatieklachten, zoals buikpijn en hevig bloedverlies.

Wel zijn er deelnemers die vertellen over fysieke en mentale bijwerkingen die ze van de pil of andere middelen krijgen. Zo hebben sommigen als bijwerking van hormonen te maken met sombere gevoelens, minder zin in seks, gewichtstoename of hoofdpijn. Voor de meesten wegen de nadelen van anticonceptie niet op tegen de voordelen. Bij 12 procent is dit wel het geval. 

Welke rol heeft de man in het voorkomen van een ongewenste zwangerschap? En waar blijft nou eigenlijk die mannenpil? Vandaag gaan 3FM-dj’s Frank en Eva in Welkom bij de Club! met elkaar en anderen in gesprek over dit thema. Ook vraagt 3FM HUMAN online aandacht voor anticonceptie in Dossier Mannenpil.

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Aan dit onderzoek, gehouden van 10 tot en met 24 januari 2021, deden 3.562 deelnemers mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land.