Deze Prinsjesdag willen jongeren vooral woon- en klimaatplannen horen

Ook denken veel jongeren dat de politiek de komende tijd hard aan het werk moet om ervoor te zorgen dat mensen weer vertrouwen in de overheid krijgen. Dat blijkt uit het Prinsjesdagonderzoek van 3Vraagt, onder stemgerechtigde jongeren van 18 tot en met 34 jaar. 

Op Prinsjesdag presenteert de regering haar belangrijkste plannen voor komend jaar. Die staan in de Troonrede, traditiegetrouw voorgelezen door de koning. Daarna brengt de minister van Financiën in het bekende ‘derde dinsdag van september’-koffertje de Rijksbegroting en Miljoenennota naar de Tweede Kamer. In die documenten staat onder andere hoe de Nederlandse economie ervoor staat en hoeveel geld de regering het komende jaar uitgeeft aan verschillende plannen. 

De plannen voor Prinsjesdag zijn dit jaar gemaakt door demissionair kabinet Rutte III. Het is nog niet duidelijk welke partijen straks samen een nieuwe kabinet zullen vormen, maar als het aan jongeren ligt is het wel helder welke thema’s ze als eerste moeten aanpakken: de woningmarkt (79 procent) en het klimaat (58 procent). “We hebben écht toekomstgericht beleid nodig om iets te doen aan de grote uitdagingen van onze generatie”, schrijft iemand.

Veel jongeren klagen over een onmogelijk woningmarkt voor starters. De vraag naar huur- en koopwoningen is groter dan het aanbod en de prijzen gaan door het dak. Een deelnemer: “Wonen is een basisbehoefte en de situatie nu is gewoon echt treurig.” 

Ze vinden daarom massaal (88 procent) dat er weer een aparte minister van Wonen moet komen. Tot 2010 had Nederland zo’n minister. Daarna verdween de functie en werden de taken ondergebracht bij de minister van Binnenlandse Zaken. Maar dat kan met de huidige problemen op de woningmarkt echt niet meer, zeggen veel jongeren. Ze vinden dat de woningcrisis de volle aandacht van één minister verdient. 

Klimaat is de tweede prioriteit voor het nieuwe kabinet. De meeste jongeren staan achter de klimaatdoelstellingen om de komende jaren minder CO2 uit te stoten, maar vinden tegelijkertijd dat de huidige regering in hun vier jaar te weinig actie heeft ondernomen (63 procent). 

Een deelnemer: “Er is veel te lang aangemodderd. We moeten nu actie ondernemen om de wereld leefbaar te houden, meer natuurrampen in Nederland en het buitenland te voorkomen en de natuur en biodiversiteit te beschermen.” 

Tweederde (66 procent) vindt dat het tijd is voor een aparte minister voor Klimaat, Milieu en Duurzaamheid in het nieuwe kabinet. 

In de top vijf van aandachtspunten voor het nieuwe kabinet staan verder nog de gezondheidszorg (42 procent), onderwijs (35 procent) en het vertrouwen van burgers in overheid (31 procent). Dat laatste heeft dit jaar een flinke klap gehad: “Na de toeslagenaffaire lijkt er weinig veranderd. We moeten als burgers weer het gevoel terugkrijgen dat de overheid er voor ons allemaal is.” 

Ook schrijft een groep dat ze wel klaar zijn met de eeuwigdurende formatie. Kabinet Rutte III viel afgelopen januari. Op dit moment blijven de ministers uit dat kabinet het land besturen, tot er een nieuw kabinet is gevormd. Een op de vijf jongeren (21 procent) heeft er vertrouwen in dat het demissionaire kabinet zijn werk goed doet, de grootste groep niet (78 procent). 

“Dit kabinet wordt overschaduwd door affaires, schandalen en leugens. En van die beloofde nieuwe bestuurscultuur valt ook weinig te merken. Dit demissionaire kabinet is echt over de datum”, zegt een deelnemer. En een ander: “Ze hebben geen echte oplossingen voor de grote problemen waar jonge generaties mee moeten dealen. Die worden doorgeschoven naar een volgend kabinet, maar door de trage formatie blijft alles liggen.” 

Voor de manier waarop het kabinet de afgelopen 1,5 jaar de coronacrisis heeft aangepakt, krijgt het meer waardering. Bijna de helft (47 procent) vindt dat het kabinet over het algemeen goed met de crisis is omgegaan.


3Vraagt is onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel. In aanloop naar Prinsjesdag 2021 werden er twee onderzoeken uitgevoerd. Het eerste deel is gehouden van 10 tot en met 17 september 2021. Aan het onderzoek deden 1311 deelnemers van 18 tot en met 34 jaar mee. Op de vraag welke thema’s het nieuwe kabinet met voorrang moet aanpakken konden deelnemers maximaal 5 antwoorden geven. 
Het tweede deel is gehouden van 15 tot en met 17 september 2021. Aan het onderzoek deden 1101 mee.
 De onderzoeken zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021.