Wanneer is iets seksuele intimidatie? Daar denken jonge vrouwen en mannen lang niet altijd hetzelfde over
- Artikel
- 18 mei 2021
- 6 minuten leestijd
Nageroepen worden dat je er sexy uitziet of een hand op je billen in de kroeg. Wat seksuele intimidatie is, daarover zijn jonge vrouwen veel uitgesprokener dan jonge mannen. Wat meespeelt is dat zij veel vaker te maken krijgen met gedrag dat ze als grensoverschrijdend ervaren. Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt in samenwerking met tijdschrift Viva.
Onlangs waren er op verschillende plaatsen in Nederland demonstraties tegen straatintimidatie en seksueel geweld. En vorige week nog dropten Maan en Bente de single Nee is Nee, waarin ze zingen over hun grenzen en dat anderen die moeten respecteren.
Fjiet fjieuw
Wat de grenzen zijn als het gaat om seksuele intimidatie, daar zijn jonge vrouwen standvastiger in dan jonge mannen. Of ze iets altijd of meestal ongewenst vinden, scheelt soms tientallen procenten.
Zo bestempelt 62 procent van de vrouwelijke deelnemers nafluiten als aanstootgevend, tegenover 46 procent van de mannen. Een seksueel getinte opmerking naar iemand maken, vindt 89 procent van de vrouwen te ver gaan. Onder mannelijke deelnemers is dat 64 procent.
On- en offline
Het ‘uitchecken’ van iemands lichaam vinden zeven op de tien jonge vrouwen (70 procent) niet oké, tegen vier op de tien (39 procent) jonge mannen. En ongevraagd dicht tegen iemand aan gaan staan, zitten of dansen, daarvan zeggen bijna alle vrouwen (90 procent) dat het seksuele intimidatie is, van de mannen vindt 65 procent dat.
Ook in online gedrag is er verschil. 79 procent van de vrouwelijke deelnemers vindt het ongepast als iemand ongevraagd een seksueel getint bericht stuurt, tegenover 56 procent van de mannelijke deelnemers. Als het bericht een naaktfoto of -video van degene bevat, rekenen 90 procent van de jonge vrouwen en 71 procent van de jonge mannen dat tot seksuele intimidatie.
Opdringerig en fysiek gedrag
Volgens Rutgers, het kenniscentrum voor seksualiteit, gaat het bij seksuele intimidatie om opmerkingen, gebaren en handelingen met een seksuele betekenis die iemand als ongewenst, bedreigend en/of vernederend ervaart.
Bijna alle deelnemers in het 3Vraagt-onderzoek zijn het erover eens dat opdringerig gedrag en ongevraagd aanraken onaanvaardbaar is. “Iemand betasten zonder toestemming, vind ik altijd seksuele intimidatie”, schrijft iemand. En een ander: “Ik vind het erg op het moment dat ik ‘nee’ zeg en iemand anders doorgaat.”
Toch trekken veel jonge vrouwen al eerder de grens. Ze vinden gedrag waarbij ze ongevraagd worden geseksualiseerd, respectloos worden behandeld of een onveilig gevoel krijgen, zowel off- als online, ook onacceptabel. Zo zegt een deelnemer: “Alle aandacht waar ik niet om vraag en die seksueel getint is, beschouw ik als seksuele intimidatie.”
Mannelijke deelnemers benoemen vaker het grijze gebied tussen flirten en te ver gaan. Volgens hen maakt het uit wie het doet en in welke setting: “De context is belangrijk. We moeten onderscheid maken tussen opdringers en mensen die de situatie verkeerd hebben ingeschat.”
Al zijn er deelnemers die daar wat op weten. Volgens hen is consent het toverwoord en kun je beter vragen of iets oké is in plaats van het gewoon te doen.
76% maakte grensoverschrijdend gedrag mee
Driekwart van de jonge vrouwen (76 procent) heeft in de afgelopen drie jaar in de openbare ruimte te maken gehad met seksueel gedrag dat ze zelf de grens over vinden gaan. Het vaakst ging het om nafluiten (59 procent), aanstaren (49 procent), naroepen over hun uiterlijk (49 procent) en seksueel getinte opmerkingen (44 procent). Maar ook om ongewenste aanrakingen, zoals dat iemand dicht tegen ze aan kwam staan of dansen (36 procent) of betast worden aan hun billen of borsten (26 procent).
“Er kwam tegelijk met mij een man uit de coronateststraat naar buiten, die maakte seksuele opmerkingen. Toen ik zei dat ie me met rust moest laten, noemde hij me een vieze hoer”, schrijft iemand. En een ander: "Tijdens het uitgaan word ik bijna elke keer bij mijn billen gegrepen en mijn vriendinnen ook. Het erge is dat het gewoon bijna normaal is geworden. We kijken er niet eens meer van op terwijl we het absoluut niet oké vinden."
Dickpics in DM
Ook online maakte de helft van de jonge vrouwen (53 procent) dingen mee die ze intimiderend vonden. Hierbij ging het vooral om het ontvangen van seksueel getinte berichten (42 procent), het toegestuurd krijgen van naaktfoto’s of -video’s (31 procent) of de vraag of ze die van zichzelf wilden maken (29 procent).
Een deelnemer vertelt over dm’s die ze op Instagram kreeg: “Dat ik er ‘lekker’ of ‘geil’ uitzie, terwijl ik niets provocerend plaats. En dan nog zou het niet gepast zijn om dat te sturen.”
“Iemand op een datingapp vroeg me om nudes en stuurde zelf ook dickpics. Dat gebeurt eigenlijk best vaak”, schrijft een ander.
Jonge mannen en LHBTI+’ers
Mannelijke deelnemers kregen de afgelopen drie jaar vele malen minder te maken met gedrag dat ze als seksueel grensoverschrijdend ervaarden, een derde maakte dat mee. Het vaakst ging het om seksueel getinte berichten toegestuurd krijgen (22 procent), opmerkingen over hun uiterlijk (11 procent) of iemand die ongewenst in hun personal space kwam (11 procent).
Ook jonge LHBTI+’ers deelden hun ervaringen in het onderzoek. Online kregen ze vooral te maken met ongewenste berichten (43 procent), naaktfoto’s of -video’s in hun inbox (40 procent) en de vraag om nudes (39 procent). Offline ging het bij bijna een op de drie om nafluiten, een seksueel getinte opmerking krijgen, aangestaard worden of iemand die ongevraagd dicht tegen ze aan kwam zitten, staan of dansen.
Een deelnemer vertelt hoe een groepje jongeren hem onveilig lieten voelen over zijn seksualiteit of wat ze dachten dat zijn seksualiteit is: “Ze vroegen of ik homo was en maakte obscene gebaren. Eén liet z’n geslachtsdeel zien. Ik pakte m’n fiets en ging snel weg”, vertelt een deelnemer.
Lesje grenzen
Volgens veel jongeren in het onderzoek kunnen we in Nederland nog wel een lesje over grenzen gebruiken. Zo was het niet bij iedereen onderdeel van de opvoeding. Ruim de helft (57 procent) heeft geen gesprek met hun ouders gehad over het leren herkennen en respecteren van grenzen bij de ander.
Negen op de tien (90 procent) vinden dat er voorlichting over moet worden gegeven op de basis- of middelbare school. Driekwart (72 procent) zou het een goed idee vinden als er een overheidscampagne zou komen: “Meer aandacht helpt om seksueel grensoverschrijdend gedrag bespreekbaarder te maken en het te voorkomen.”
Over dit onderzoek
3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Aan dit onderzoek, gehouden van 26 april tot en met 9 mei 2021, deden 2.540 deelnemers mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land.