Terug naar Brandpunt+
Achter de schermen
- Precap
- 20 sep 2018
- 4 minuten leestijd
De afgelopen maanden spraken we in vertrouwen met twintig musici die werkten met de beroemde dirigent Pieter Jan Leusink. Onafhankelijk van elkaar zeggen zij ons dat er sprake is van overschrijding van mentale en/of fysieke grenzen.
Hij wordt ook wel de André Rieu van de barok genoemd, Pieter Jan Leusink. Een man met oog voor talent, en een drive om u tegen te zeggen. De dirigent, en Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, verzorgt met zijn Bach Choir and Orchestra of the Netherlands wel 116 concerten dit jaar, en zou al meer dan zes miljoen exemplaren van een CD met Bach-cantates hebben verkocht.
Van onze bronnen hoorden we dat Leusink een dubieuze reputatie heeft: hij zou grof zijn en seksistische grappen maken. En toch, zeggen de vrouwen: met hem mogen werken is een eer, en een kans die je als musicus niet laat liggen.
De afgelopen maanden spraken onze redacteurs Josette Kootstra, Justus Cooiman, en Liesbeth Staats in vertrouwen met musici die, verspreid over tien jaar, allemaal gewerkt hebben met Leusink. Onafhankelijk van elkaar vertellen zij eenzelfde verhaal: Leusink gaat over mentale grenzen. Meer dan vijf van hen vertellen zelfs van hoe hij ook fysieke grenzen overschrijdt. Vier vrouwen doen vanavond verslag van hun ervaringen. Voor hen niet gemakkelijk, maar essentieel: “Ik wil dat het verhaal naar buiten komt omdat ik wil dat het stopt. Dit moet stoppen.”
“Hij was kleinerend.” We zien de geïnterviewde maar amper; anoniem uit angst voor represailles. “Hij ging met musici om alsof het kleine kinderen waren. Hij zei: “Ik heb aantal solo’s voor je, die gaan we op cd zetten. En die gaan we samen repeteren.”
Ze vertelt dat Leusink voorstelde de reiskosten te beperken, door haar een slaapplaats bij hem thuis in Elburg aan te bieden tijdens de repetitieweekenden. Ze zouden dan elke dag al om tien uur kunnen beginnen met de solo’s, waarna ze heel de middag met het ensemble konden repeteren.
“Ik ben er twee weekenden gebleven. […] Ik had wel een eigen logeerkamer, dat wel. Maar hij kwam wel op een gegeven moment bij mij op de kamer binnen. En er gebeurde het een en ander. Ik zei volgens mij is dit niet helemaal…” – Op wat voor een manier ging dat, deed hij een voorstel of raakte hij je aan? “Gewoon lekker, of ik in bed kom en aan me zitten. Ik zei: ‘Nou, dat is gek. Allemaal wel onder een soort van lacherige sfeer.’”
De musicus vertelt dat Leusink gedurende een van die solo-repetities zei: ‘Doe het dan maar lekker even met jezelf.’ De musicus lacht nu zelf, alsof ze het nog steeds niet kan geloven. “Ik zei: ‘Wat bedoel je? Hoe bedoel je dat?’ En toen zei hij: ‘Nou, gewoon even lekker masturberen.’ “Ik zei: ‘Je bedoelt dit toch niet serieus, het is toch gewoon wel gek?’”
Niet veel later, zo vertelt de musicus, liet Leusink haar weten dat ze “heel veel blokkades” had. Zo veel, dat ze niet meer met elkaar konden werken.
Vijf andere vrouwen vertelden ons dat hij hen eveneens gevraagd heeft te masturberen.
En dan? Een van de geïnterviewde vrouwen ging naar een advocaat: “Zij heeft mijn verhaal aangehoord. In grote lijnen komt het erop neer dat zij mij verteld heeft: “Op het moment dat jij in je eentje bent met dit verhaal, maak je geen schijn van kans om aangifte te doen of om een rechtszaak aan te spannen. Want het is inderdaad jouw woord tegen het zijne en je kunt het niet bewijzen.” Ze zei wel op het moment dat er meerdere verhalen, meerdere mensen zijn met dergelijke verhalen, dan sta je sterker.”
We hebben dirigent Leusink uitgebreid de gelegenheid gegeven te reageren op de getuigenissen. Dit is bij monde van zijn advocaat zijn verklaring:
De heer Leusink ontkent de aantijgingen. Hij beschouwt deze als roddel, achterklap en onwaarheden, terug te voeren op meningsverschillen van zakelijke aard.
De rechter is de enige juiste instantie om te oordelen over dergelijke beschuldigingen. Nu wordt een zoveelste trial by media opgetuigd. Kenmerkend voor een dergelijk event is dat de schuld van de beklaagde op voorhand vast lijkt te staan. De beklaagde moet vervolgens bewijzen dat hij iets niet heeft gedaan. De gebruikelijke waarborgen bij het proces van waarheidsvinding ontbreken. De heer Leusink werkt niet mee aan een dergelijk media-event en daarom laat hij het hierbij.
In deze reportage doen vier vrouwen hun verhaal. Bekijk de reportage hier:
Meerdere vrouwen hebben zich naar aanleiding van ons onderzoek gemeld bij Mores Online, een meldpunt voor ongewenste omgangsvormen in de cultuursector. Het meldpunt zal in overleg met de vrouwen eventuele vervolgstappen zetten.
