Hoe een potje bingo inzicht gaf in de aard van rotzooi

Onlangs vond in een Amsterdamse bar de derde editie van de Kutzooibingo plaats. De opzet: een bingospel, waarbij je ‘kutzooi’ die mensen meebrengen kunt winnen. Mijn inbreng: een Nivea-geurkaars (een geurkaars die naar Nivea-creme ruikt). Waarmee ik naar huis ging: een kinder-Swiffer, een rol behang die nog in het plastic zat, een zakje cranberries met chocoladecoating en een bescheiden inzicht over hoe je met de zooi in je leven om kunt gaan. Een verslag:

19.33 u: Ik kom aan bij de bar, om de hoek van het Leidseplein in Amsterdam. Organisatoren Wilbert van der Kamp (cultureel ondernemer, Twitteraar) en Roos Dickman (dichteres en actrice) zitten wat gespannen achter hun laptop en bingo-gerei. “Wat heb je mee?”, vraagt Wilbert, en ik toon hem de Nivea-geurkaars. Hij haalt de dop van het blik en ruikt en trekt een vies gezicht. Ook anderen willen ruiken. “Best lekker”, zegt een vrouw heel eerlijk. Ik verwerp haar mening, maar waardeer haar moed.

19.43 u: Wilbert loopt naar achteren en komt terug in een soort show-bingo-rambo-outfit. “De bingo-outfit”, zegt hij. Ik knik en neem een slok bier.

19.50 u: Mijn vriendin komt paniekerig de bar binnen. “Is het al begonnen?”, vraagt ze. “De bingokaarten zijn nu te koop”, zegt Wilbert door de microfoon. “1,50 euro per stuk”. Ik koop twee bingokaarten. Anderen die binnendruppelen zetten hun spullen weg op het podium: een boek over afvallen dat ‘Fit of Vet’ heet, een plastic kerstboom, een dvd met een natuurfilm, een treurige kamerplantje met zo te zien enkele plantenziektes, waxinelichtjeshouders, een roze glitterpet, een fors decoratief bord met daarop het recept voor vriendschap (‘1 pint of trust, 1 dash of caring’, etc.), en meer dingen die inderdaad als ‘zooi’ te classificeren zijn.

20.05 u: Wilbert legt uit wat de Kutzooibingo nou precies is. “De eerste Kutzooibingo vond een tijdje terug plaats in Leeuwarden, dit is alweer de derde editie. Het idee erachter is dat iedereen veel te veel spullen thuis heeft waar je vanaf wil. Door middel van deze bingo kom je enerzijds van die spullen af, maar krijg je ook andermans zooi. Als je iets krijgt van een ander, is het vaak waardevoller, of voelt het leuker.” Roos begint te draaien en de bingo begint.

20.10 u: Ik streep lui de getallen 30, 42, 46 af. Nog twee getallen en ik heb een rijtje. Dan roept iemand: “BINGO”. Wel potverdriedubbeltjes. De jongen met de bingo komt naar voren. “Welke spullen kies je?”, vraagt presentator Wilbert aan hem. De jongen kiest na enig dubben een plantje uit, een zakje cranberries met chocoladecoating, een rol gifgroen behangpapier (die nog in het plastic zit) en een kinder-Swiffer (een vloerreiniger met een handvat op kinderlengte). “Het plantje hou ik zelf”, zegt de jongen in de microfoon. “En de rest?” - “Dat is voor die jongen in de hoek”, zegt hij. Hij wijst naar mij. Hmm. Met een lang gezicht neem ik de spullen in ontvangst. Mijn vriendin kijkt verdrietig naar mij en naar de spullen.

20.37 u: Ik verzamel moed en knoop gesprekjes aan de met de mensen. De jongen die mij overlaadde met zooi bijvoorbeeld, van hem wil ik weten: waarom? “Ach jongen toch”, zegt hij, “ik ben hier ook maar zomaar en ik moest wat. Vat het niet persoonlijk op.” Dat doe ik niet. Wat hij van de circulaire economie vindt, dat wil ik nog wel weten. “Ja, mensen hebben te veel spullen. Bij mij valt het nu wel mee, ik ben net verhuisd met een van mijn maten, we zijn nu huisgenoten. Een van de dingen die ons een doorn in het oog was, was die kerstboom. Dus die heb ik mooi hiermee naartoe genomen.”

20.59 u: Er is ondertussen nog een bingo gevallen, de plastic kerstboom is nu weggegeven aan een meisje dat met haar vriendinnen aan een picknicktafel zit. Ik vraag de kerstboombezitter wat ze er zoal van denkt. “Ja, super!”, zegt ze, want ze is hartstikke blij met die kerstboom. Ze had toevallig op Facebook gelezen dat vanavond de kutzooibingo plaatsvond. Ze wilden iets laagdrempeligs doen, en zo was ze hier met haar vrienden terecht gekomen. Of ze het leuk vinden? “Iedereen zou af en toe kutzooibingo moeten doen”, zeggen ze. Ik knik. Dit antwoord bevalt me en zet me aan het denken.  

21.40 u: Wilbert is inmiddels opgezadeld met de geurkaars, dus daar ben ik vanaf. Voor mij zit de avond erop. Ik heb heerlijke choco-cranberries om op te peuzelen en bedenk ook redenen waarom die kinder-Swiffer heel handig is in huis. Zijn er efficiëntere manieren om met je overvloed aan spullen om te gaan? Tuurlijk: weggooien, Marie Kondo zei het al. Maar weggeven en krijgen, al dan niet in de vorm van een spel, lijkt me al met al een veel werkbaarder plan om van je zooi af te komen. En dan niet aan de kringloopwinkel, of aan ‘Afrika’, of een andere plek waar mensen er waarschijnlijk niet op zitten te wachten. Als het spel je dwingt je zooi aan iemand te geven die je recht in de ogen moet kijken, voel je direct de schaamte of trots van je daad. Schaamte! Nederigheid! Gemeenschapszin! Geen slechte score voor een woensdagavond.

De volgende editie van de Kutzooibingo vindt donderdag 16 mei plaats in Leeuwarden.