Facebook negeert deadline Tweede Kamer, verkiezingssabotage blijft mogelijk

Weet je nog, dat we afgelopen herfst schreven hoe Facebookadvertenties misbruikt konden worden om de verkiezingen te saboteren? Gevolg: de Tweede Kamer eiste dat Facebook openheid van zaken zou geven over wie politieke advertenties online zet. De deadline was deze week. Wij checkten of Facebook die heeft gehaald. Spoiler alert: nee.

‘De stembureaus zijn dicht, mensen kunnen geen stem uitbrengen’. Met dit nepnieuws kon Brandpunt+ vorig jaar gewoon op Facebook adverteren. Onwenselijk, want zo is het best eenvoudig om bijvoorbeeld de komende Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart te manipuleren. Als mensen in zulke nepadvertenties trappen, kan het een partij veel stemmen kosten.

Direct na onze onthulling kwam een aantal Kamerleden in actie. Lodewijk Asscher (PvdA) en Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) eisten maatregelen van de minister van Binnenlandse Zaken, Kajsa Ollongren. De minister moest Facebook dwingen de identiteit van politieke adverteerders te onthullen, uiterlijk drie weken voor de verkiezingen.

De minister zei geen machtsmiddelen te hebben om Facebook aan te pakken. Wel vroeg ze het bedrijf om haast te maken met de maatregelen waar de Kamerleden om vroegen. Dat is niet gelukt, en dus vroegen wij Facebook om uitleg.

Facebook laat aan Brandpunt+ weten sowieso niet van plan te zijn voor de verkiezingsdatum transparantie te verschaffen rondom politieke advertenties in Nederland. Dit betekent niet dat Facebook helemaal niets doet. Het bedrijf werkt wel aan ingrepen die het eerlijke verloop van de verkiezingen moeten beschermen, maar die worden pas ná de Statenverkiezingen geïntroduceerd, eind maart.

Kamerleden reageren not amused. Kathalijne Buitenweg wil dat de minister alsnog actie onderneemt. “Er is meer urgentie nodig zodat verkiezingen vrij zijn van ongeoorloofde manipulaties”, zegt het GroenLinks-kamerlid tegen Brandpunt+. “Regels zijn hard nodig. We willen nog voor de verkiezingen van de minister weten hoe ze dit gaat aanpakken en wat daarvoor het tijdpad is.” Lodewijk Asscher noemt het “onbevredigend” dat de minister geen actie kan ondernemen tegen Facebook, vooral “nu het om onze democratie gaat”.

Facebook wil overigens voor de Europese Verkiezingen in mei wel anonieme politieke advertenties overal in de EU onmogelijk hebben gemaakt. Het bedrijf zegt extra tijd nodig te hebben om dit zorgvuldig aan te pakken. “Het is een complex proces om dit op een goede manier te doen in 27 landen”, aldus een woordvoerder.  In Brazilië, India, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn afzenders van politieke advertenties op Facebook al openbaar. 

Even geduld dus a.u.b.: wij checken straks weer die deadline voor de Europese verkiezingen.

• Deel