Otis (23) verkrachtte per ongeluk zijn vriendin, en dit is wat hij ervan leerde

Otis ging toen hij achttien was over een grens bij zijn vriendin, maar realiseerde zich pas later hoeveel impact dat had: “Ik schaam me er nog steeds heel erg voor. Die shit vergeet je niet.”

Waarschuwing: dit artikel bevat details over seksueel geweld die voor sommige lezers schokkend kunnen zijn.

Waar denk jij aan als je denkt aan een verkrachter? Is het een jurylid van The Voice, Harvey Weinstein, of een morsige oude man die een nietsvermoedend meisje ‘s nachts de bosjes insleurt om zich aan haar te vergrijpen? Is het een #metoo’tje of seksueel grensoverschrijdend gedrag? Zijn het #notallmen? 

Het is hoog tijd om het heersende beeld van grensoverschrijdend gedrag bij te stellen, want het is dichterbij dan we denken: één op de acht vrouwen (tegenover een op de 25 mannen) wordt in haar leven slachtoffer van verkrachting. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de verkrachtingen gebeurt met intieme partners. En verkrachting binnen het huwelijk is in Nederland pas sinds 1991 illegaal. 

Na het spektakel van de #BOOS-aflevering begin vorig jaar kwam uit een voor mij onverwachte hoek een nieuw geluid: één van mijn beste vrienden schreef op Instagram een lange post over seksueel geweld, waarin hij zelf de hoofdrol nam – als dader. Otis (23) is queer, werkt in de horeca en is actief als muzikant. Hij maakte toen hij 18 was een grote fout bij zijn vriendin en kwam ‘uit de kast’ als dader. Dit is zijn verhaal.

Hi Otis. Waar ben jij de fout in gegaan?
“Ik was achttien, mijn vriendin en ik waren toen ongeveer een half jaar samen. We logeerden in een vakantiehuisje, en ze wilde al een paar dagen geen seks met me. Dat vond ik jammer. Op een ochtend wilde ik heel graag seks, dus bleef ik maar vragen, maar ze zei steeds ‘nee’.”

“Uiteindelijk zei ze ‘ja’. Het moment dat ik haar penetreerde zei ze direct dat het pijn deed, dus stopte ik. Maar de schade was al aangericht. Ik had haar onder druk gezet om iets te doen wat ze niet wilde.”

“Ik had toen een verkeerd idee van consent: ik dacht dat als iemand ‘nee’ zegt, je dat in een ‘ja’ kunt veranderen, als je maar overtuigend genoeg bent. Dat was eerder gebeurd, en het was eerder goed gegaan, dus ik dacht dat het wel kon. Als ik eraan terugdenk, denk ik dat ik vooral geluk had dat het niet vaker fout is gegaan.” 

"Als ik dat zelf heb gedaan, dacht ik, zijn er sowieso andere gasten die dat ook hebben gedaan, maar het niet onder ogen durven te komen"

Jij kwam op Insta naar buiten met jouw verhaal. Waarom deed je dat?
“Toen al die dingen rondom The Voice gebeurden, trok ik me dat heel erg aan. Ik had immers ook dingen gedaan die verkeerd waren. Maar ik was blij met die #BOOS-aflevering, dat de discussie gevoerd werd, dat er verhalen van slachtoffers naar buiten kwamen.”

“Ik wilde heel graag bijdragen, maar ik wilde het niet doen zoals iedereen het al deed. Op sociale media werd vooral met vingers gewezen. Aan de ene kant is dat goed, want de boodschap was: mannen, check jezelf. Maar het waren vooral vrouwen die erover praatten. En de mannen díe het erover hadden, zag ik alleen maar met vingers wijzen. Ik dacht: ik kan ook met mijn vinger wijzen, maar ik ben zelf onderdeel geweest van dit probleem.”

“Als ik dat zelf heb gedaan, dacht ik, zijn er sowieso andere gasten die dat ook hebben gedaan, maar het niet onder ogen durven te komen. Misschien moeten mensen een verhaal horen van iemand die over iemands grenzen gegaan is, en daarvan geleerd heeft, ervan hersteld is.”

"Ze zei: ‘Weet je nog, die ene keer? Dat was niet consensueel. Ik deed dat tegen mijn wil’”

“Ik vond het heel eng, maar had wel vertrouwen dat mijn vrienden me er niet op zouden afrekenen. Ik kreeg hele positieve reacties, van vrouwen die zeiden dat het heel dapper was. Ik kreeg ook reacties van mannen die toegaven dat ze zoiets hadden gedaan, maar dat ze het niet konden erkennen en het er niet over konden hebben.”

Zie jij jezelf als ‘verkrachter’?
“We moeten zorgen dat 'verkrachten' een minder eendimensionaal woord wordt. Ik heb het gevoel alsof er maar één definitie van verkrachting wordt gehanteerd, en dat is de meest heftige. Ik zou eerder zeggen dat ik iemand seksueel heb misbruikt, dan dat ik iemand verkracht heb.” 

Dus je besefte niet direct erna wat de impact was geweest van wat je had gedaan?
“Ik realiseerde me pas wat de volledige impact was geweest toen ze me een jaar of anderhalf nadat het uitging aansprak op een feestje. We waren nog altijd goede vrienden gebleven. Ze zei: ‘Weet je nog, die ene keer? Dat was niet consensueel. Ik deed dat tegen mijn wil.’”

“Ik vind dit altijd moeilijk om te zeggen, want ik wil niet als een goody twoshoes klinken, maar ik vind het verschrikkelijk om mensen pijn te doen. Dit was het laatste wat ik wilde.”

"Het is heel eng om uit te zoeken hóe verkeerd het is wat je gedaan hebt”

Hoe kon het dat het toen pas klikte? 

“Ik ga eerlijk zijn: het is heel makkelijk om jezelf te vertellen dat het niet zoveel voorstelde. Ik denk dat veel mannen dit hebben: je hebt misschien wel een beetje door dat het niet oké is, maar je kiest ervoor om het weg te duwen. Het is heel eng om uit te zoeken hóe verkeerd het is wat je gedaan hebt.”

Hoe ging jullie gesprek op dat feest verder?
“Ik erkende meteen dat het fout was, dat ze gelijk had. Je kunt dat niet voor iemand anders bepalen – als iemand dat voelt, moet je dat heel serieus nemen.” 

“Ik was van mezelf geschrokken, dat ik in staat was tot zoiets. Ik was onderdeel van het probleem waar ik me toen ook al tegen uitsprak. Dat liet me beseffen: je kunt altijd met vingers wijzen, maar je kunt zelf ook fouten maken.” 

“Ze had me vergeven, maar wilde dat ik me er wel bewust van was. Ik was haar heel dankbaar dat ze het vertelde, want ik weet hoe moeilijk dat kan zijn.” 

Schaamde je je?
“Ik voel me er nog steeds schuldig over. Die shit vergeet je niet. Ik schaam me er nog steeds heel erg voor, en ik doe heel erg mijn best om het beter te doen. Maar het is minder moeilijk dan je denkt om toe te geven dat je fout zit.” 

"Veel mensen denken dat consent vragen cringy is, niet sexy, niet romantisch"

Hoe heeft deze ervaring jouw seksleven veranderd?
“Consent heeft veel meer lagen dan alleen ja of nee. ‘Nee is nee’, het is een goed basispunt, maar ook als iemand ja zegt, check dan of ze zich er comfortabel bij voelen. Want veel mensen vinden het moeilijk om nee te zeggen. In het geval met mijn ex-vriendin zei ze wel ‘ja’, maar ik had kunnen aflezen dat ze het niet wilde. Ze gaf non-verbaal geen consent.” 

“Veel mensen denken dat consent vragen cringy is, niet sexy, niet romantisch. Ze vinden het ongemakkelijk. Ik merkte dat met mijn huidige partner, in het begin. Die vond dat heel spannend.”

“Nu geef ik iemand een kans om erover te praten. Ik vraag vaak of mensen het nog naar hun zin hebben, of ze het nog steeds leuk vinden. Ik doe nooit iets zonder te vragen. Ik maak het onderdeel van de seks. Je kunt – heel direct – vragen: ‘Mag ik je beffen?’ maar je kunt ook tijdens het zoenen vragen: ‘Wil je gebeft worden?’. Dan geef je mensen een kans om te zeggen ‘Nee, niet in de mood’, of ‘ja, vind ik leuk’. Je kunt het speels maken.”

Waar kwam jouw vertekende beeld van consent vandaan?
“Niemand heeft mij ooit uitgelegd wat consent is. Seksuele voorlichting op school gaat er niet over en met andere mannen heb je het er niet over. Niemand vertelde mij dat mijn ideeën over seks verkeerd waren. Mannen worden opgevoed met het idee: je moet neuken, neuken, neuken, hoe meer hoe beter. Als je de kans krijgt om te neuken, moet je neuken. Er zit veel status aan.” 

"Die jaagcultuur is er gewoon nog, dat gaat heel onderbewust"

“In heel veel films die je kijkt, zie je dat de man de vrouw overhaalt om met hem samen te zijn. Zij blijft ‘nee’ zeggen, hij geeft niet op, en je denkt: wat romantisch, wat een dedication. Dat geeft de boodschap mee: als je maar hard genoeg probeert, zegt ze vanzelf ‘ja’.”

“De cultuur van meisjes versieren, fixen, jagen en flirten – daarbinnen zijn altijd heel veel spelletjes; hard to get spelen als vrouw, doen alsof je niet geïnteresseerd bent. Het zijn allemaal dingen die een milieu creëren waarin mannen het idee krijgen dat ze het moeten blijven proberen.” 

“Als ik het met vriendinnen van me over flirten heb, geven ze vaak aan dat ze het leuk vinden, dat spelletje, dat ze dat soms zelf ook willen. Met daten wordt er als man van je verwacht dat je alles doet. Jij moet vragen of ze wil afspreken, aangeven waar, wat je wilt doen, en hoe laat. De eerste avances moet jij maken.” 

“We begrijpen nu dat we grenzen moeten respecteren en geen creeps moeten zijn. Maar die jaagcultuur is er gewoon nog, dat gaat heel onderbewust. Wanneer is iemands ‘nee’ echt een ‘nee’, of moet je gewoon een beetje meer overtuigend zijn? Hoe ik er nu in sta is: ‘nee is nee’, zelfs als je wilt dat ik eigenlijk doorga. Maar ik weet dat er heel veel andere mannen zijn die niet zo goed weten wat ze ermee moeten.”

 Hoe doe je dat, erachter komen of je onderdeel bent van het probleem?
“Veel mannen hebben ergens wel door dat het niet helemaal okay is, maar ze zijn bang om uit te zoeken hoe niet oké het dan is. Je kunt bij jezelf nagaan: zijn er gevallen waar je aan twijfelde hoe consensueel het eigenlijk was? Dan is er een goede kans dat het helemaal niet consensueel was.”

"We moeten een ander liefdesverhaal aan onze kinderen gaan vertellen"

Hoe denk je dat het voorval tussen jou en je ex voorkomen had kunnen worden?
“Ik zou willen dat er betere, meer uitgebreide voorlichting over consent was. Ouders hebben een deel van die verantwoordelijkheid. Het zou ook kunnen helpen om in de media niet de hele tijd mensen te verheerlijken die ‘nee’ niet serieus nemen.”

“We moeten een ander liefdesverhaal aan onze kinderen gaan vertellen. We moeten meer praten over consent en seks, ook als maatschappij. Als je makkelijker over seks kunt praten kun je het ook makkelijker hebben over consent. Daarnaast is het heel belangrijk dat mannen elkaar op verkeerd gedrag aanspreken.”

Het is voor mensen ook makkelijk om een jurylid bij The Voice of een Harvey Weinstein als zondebok te hebben, zodat ze niet naar zichzelf hoeven te kijken.
“Ik denk oprecht dat de meeste mannen denken dat zij niet het probleem zijn. Het is lekker makkelijk: ik ben de good guy, en dat zijn allemaal bad guys. De meeste mensen kiezen voor de makkelijk weg.”

"Zoek uit of je onderdeel bent van het probleem. Dan kun je onderdeel zijn van de oplossing”

“Kijk: we zijn allemaal opgegroeid met een vertekend beeld van consent. We doen het misschien beter nu, maar er zijn sowieso fouten aan vooraf gegaan. Ik kan het niet bewijzen, maar ik voel wel dat veel mannen die hier zo hard over roepen, zelf ook niet heilig zijn.”

Wat zouden jouw tips aan andere mannen zijn?
“Je doet er het beste aan om ervan uit te gaan dat een ‘nee’ ook echt een ‘nee’ is. Als het een ‘ja’ wordt, is het een leuke verrassing, maar je moet er niet op aansturen. Verder zou ik andere mannen adviseren om niet bang te zijn om bij zichzelf na te gaan of ze zelf geen onderdeel van het probleem zijn.” 

“Als je daarachter komt en ervoor uitkomt, word je echt niet gekruisigd. Het is juist heel goed, want dan kun je onderdeel zijn van de oplossing.” 

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen over seks, grenzen en consent? Praten helpt. Zie de website van Sense voor meer informatie. 

Beeld: Tijmen Snelderwaard

• Deel