Prislie (19) heeft een hulphond: “Ik hoef het niet meer alleen te doen”

Wat als je het hele traject in de psychiatrie al hebt doorlopen? In zo’n geval kan een hulphond een hulpmiddel zijn. We spraken Prislie, die een psychosociale hulphond heeft voor haar psychische problemen.

Een psychosociale hulphond kan ondersteuning bieden wanneer je te maken hebben met angsten, spanning of onzekerheid. Vooral als je al verschillende soorten therapie hebt gehad en geprobeerd. Prislie Sanders (19) heeft sinds twee maanden een hulphond. Ik sprak met haar over haar psychische problemen en hoe haar hulphond haar daarbij helpt.

Wanneer ik de woonkamer van Prislie binnenkom, loopt een zwarte labrador kwispelend op mij af. “Dit is Nani, mijn hulphond”, vertelt Prislie me. Ze gaat op de grijze bank zitten, Nani gaat languit op het vloerkleed bij haar voeten liggen. 

PTSS

Prislie woont nu zes maanden in haar appartement in Bleiswijk, vertelt ze. “Hiervoor heb ik in verschillende klinieken gezeten voor onder andere PTSS met herbelevingen, nachtmerries, depressie, suïcidaliteit en heftige zelfbeschadiging. Dat waren gesloten groepen. Sommige therapieën hielpen niet, maar ik heb wel stappen gezet, anders had ik nooit alleen kunnen wonen.” 

In haar jeugd heeft Prislie te maken gehad met een onveilige thuissituatie en misbruik. “Ik heb nooit geleerd goed om te gaan met spanningen en emoties, toen heb ik zelfbeschadiging aangeleerd door mijzelf te snijden.” Prislie zegt dat dit rond haar twaalfde is begonnen. “Het werd toch een soort verslaving. Als je eenmaal begint is het niet makkelijk om te stoppen. Het gebeurt nu nog af en toe, maar niet meer zoveel als voorheen.” 

Verschillende hondenscholen

Prislie vertelt: “Het ging best slecht met mij, maar ik wilde het leven nog wel een kans geven.” Ze geeft aan dat ze altijd al van dieren heeft gehouden en zij haar tot rust laten komen. “Zo kwam het idee voor een hulphond, waarnaar ik ging zoeken naar hondenscholen die de hond zelf opleiden.”

Volgens Natascha Duncker van Hulphond Nederland zijn er in Nederland meerdere grote en kleinere hulphondenscholen die verschillende diensten aanbieden. Mensen kunnen ervoor kiezen om de hond op te laten leiden door de hondenschool of onder begeleiding zelf de hond te trainen. “Om de honden aan een bepaalde standaard te laten voldoen, zijn wij gecertificeerd en erkend door internationale organisaties Assistence Dogs Europe en Assistence Dog International. Technisch gezien hoef je niet zo'n keurmerk te hebben. Een hondenschool die geen keurmerk heeft, kan ook goede hulphonden opleiden. De kosten voor hulphonden voor PTSS worden nu niet vergoed, maar een zorgverzekeraar kan in de toekomst wel naar een keurmerk vragen.” 

Niet iedereen kan zomaar een hulphond krijgen. “Bij Hulphond Nederland moet je gediagnosticeerd zijn met bijvoorbeeld PTSS. Wij helpen voornamelijk mensen met PTSS die een uniformberoep hebben, zoals mensen die werken bij de politie, brandweer of ambulancemedewerker, maar ook oud-veteranen. Om in aanmerking te komen moet je verschillende therapieën hebben gehad. Mensen kunnen baat hebben bij een hulphond wanneer de rest klachten niet overgaan met behulp van therapie.” 

De vraag naar hulphonden is groot. Daarom zijn bij verschillende hondenscholen de wachtlijsten gesloten, zo ook bij Hulphond Nederland.

Lange wachttijd

Prislie vond uiteindelijk Stichting Vom Falorie Hulphonden in Delfzijl. Dat is een kleine hondenschool die labradors opleiden tot hulphonden voor mensen met psychische problemen. Mede-eigenaar John van de Berg geeft aan dat het bij hem zeven tot acht maanden duurt om een hond op te leiden voordat hij naar zijn nieuwe baasje gaat. “Na de aanmelding volgen eerst gesprekken waarin wordt aangegeven wat het probleem is. Voor dit gesprek zijn wachttijden van anderhalf jaar, omdat de vraag te groot is.” 

Tijdens het opleiden kan na vier maanden een inschatting gemaakt worden bij wie de hond het beste past qua karakter, maar pas in de laatste twee weken voordat de hond naar zijn baasje gaat, wordt er een match gemaakt. “Dan ben je in totaal al twee jaar verder, vandaar dat we eerst een stop hebben gezet op de wachtlijst. Er vallen natuurlijk mensen af voordat ze überhaupt een eerste gesprek krijgen en het niet meer trekken.”

Laatste redmiddel

Het is een grote stap om voor een hulphond te kiezen. John: “Mensen nemen meestal deze stap wanneer de hulpverlening te wensen over laat en het traject van psychiatrie wel helemaal doorlopen hebben. Dit is dan het laatste redmiddel om uit die vicieuze cirkel te komen.” 

Hij ziet dat de coronaperiode ook een rol speelt. “Mensen worden nu minder snel geholpen door de lange wachttijden voor de psychische zorg. Er was altijd al veel vraag naar hulphonden, maar door corona is het wel geëxplodeerd. Elke week krijgen we minimaal wel vijf aanvragen.”

Naast de lange wachttijden hangt er ook een prijskaartje aan de aanschaf van een hulphond. De kosten worden niet vergoed, omdat nog niet bewezen is of een psychosociale hulphond bij psychische problemen ook echt iets kan betekenen. Prislie: “Ik ben toen zelf een crowdfunding gestart. Via TikTok-video’s waarin ik mijn verhaal vertel en social media heb ik de 15.000 euro die nodig was bij elkaar kunnen krijgen.”

Lichaamsgeur

Het hele traject heeft bij Prislie bijna twee en een half jaar geduurd. Ze was in het begin dan ook bang dat er geen klik zou zijn met Nani. “Maar vanaf het eerste moment dat we elkaar zagen, ging het heel goed samen.” 

Prislie zegt dat Nani kan ruiken wanneer ze gespannen is. “Als je gespannen bent komt er een lichamelijke geur vrij die mensen niet kunnen ruiken. Wanneer iemand verandert van emotie of angstig wordt, verandert ook de lichaamsgeur. Een hulphond wordt getraind om dit te signaleren en in te grijpen”, legt John uit. 

Prislie vertelt me dat Nani ook op haar gedrag reageert wanneer ze gestresst is. Dat laat ze me zien: ze trilt met haar ene been, krabt aan haar arm en begint te nephuilen. Ik zie Nani opstaan, naar haar toelopen en haar snuit op diens arm leggen. “Soms heb ik niet eens door dat ik gespannen ben, maar dan duwt Nani met haar neus tegen mijn been om mij af te leiden”, vertelt Prislie. 

Afleiding

“Doordat je als baasje met de hond bezig bent, raak je vanzelf die spanning kwijt. Je wordt getriggerd om iets anders te doen. Hij gaat als het ware vervelend doen om af te leiden. En als je dan weer rustig bent, gaat de hond ook weer netjes luisteren”, aldus John. 

Een andere manier om haar baasje te kalmeren doet Nani met haar lichaam. Prislie: “Dit kan bijvoorbeeld in het winkelcentrum zijn, wanneer ik overprikkeld raak van de geluiden en hoeveelheid mensen. Door tegen mijn been te duwen kan ze aangeven dat ik moet gaan zitten. Dit kan ook bijvoorbeeld middenin een winkel zijn. Vervolgens gaat ze op mijn schoot zitten om me te kalmeren. Door Nina’s druk en haar hartslag word ik rustiger.” 

Reacties van anderen

Mensen reageren uiteenlopend op Prislie en haar hulphond. “Omdat je niet blind of zichtbaar beperkt bent word je automatisch minder serieus genomen.” Mensen vragen zich bijvoorbeeld hardop af waarom ze een hulphond heeft. “Ze denken vaak dat ik de trainer ben.” 

Maar ze krijgt ook veel leuke reacties, waaronder op TikTok. “Mensen vinden het leuk om te zien wat een hulphond doet en hoe onze band is.”

John ziet in hulphonden veel voordelen voor mensen met psychische problemen. “Er zitten schrijnende gevallen tussen en dat doet je natuurlijk altijd wel wat. Je ziet mensen weer groeien in het leven, daar gaat het ons om.” 

Ook Prislie merkt verschil. “Door Nani heb ik meer sociale contacten dan vroeger, ga ik weer zelf naar de winkel en na een nachtmerrie val ik sneller in slaap, doordat zij mij gerust stelt. Ik hoef het niet meer alleen te doen, nu doe ik het samen met mijn maatje.”

• Deel