De kopstukken van de jonkies van de PvdA en de SP kruisen de degens

In aanloop naar de verkiezingen laten we steeds twee voorzitters van jongerentakken met elkaar in debat gaan. Ditmaal: Lieke Kuiper (23) van de PvdA tegenover Merel Stoop (26) van de SP.

Alvast een spoiler: aan het eind van dit debat legt voormalig student Nederlands en Taalwetenschappen Merel Stoop niet alleen uit dat racisme over veertig jaar verleden tijd kan zijn, ze vertelt ook nog eens hoe we dat kunnen bewerkstelligen. Al is PvdA’er en voormalig student Gezondheidswetenschappen en Filosofie Lieke Kuiper het niet helemaal met haar eens, een beetje hoop in bange dagen is altijd welkom.

Enfin, daarover later meer. Eerst maar eens wat kruitdampen en wapengekletter.

Merel Stoop (MS): “Hier ben ik het absoluut niet mee eens. Daarvoor verschilt de PvdA te sterk van ons. Sinds de ideologische veren zijn afgeschud in de jaren negentig, accepteren ze dat we in een neoliberalistische, kapitalistische wereld leven. Dat hóef je niet te accepteren, dat ís geen natuurwet, daar kán iets aan gebeuren. De SP pleit voor een heel nieuw systeem, de PvdA wil het huidige systeem alleen een beetje bijschaven en hier en daar een pleistertje plakken.”

Lieke Kuiper (LK): “Het is sowieso niet zo dat fusiepartijen succesvol zijn en dat alle achterbannen ook daadwerkelijk gemobiliseerd worden. Dat we links zijn, betekent niet dat we zomaar op één hoop kunnen. Ik zie echt te veel verschillen tussen beide partijen. Want wanneer accepteer je een oplossing? Is het honderd procent je eigen zin krijgen en je anders koppig terugtrekken, of kan je ook twintig procent toegeven omdat je toch dichterbij je ideale samenleving komt?”

MS: “Maar als ik dan kijk wat jullie de afgelopen vier jaar gedaan hebben, dan denk ik: je levert niet twintig procent, maar tachtig procent in [bij de VVD].”

LK: “Lees het verkiezingsprogramma van de VVD uit 2012 maar eens terug. Het merendeel is er nooit van gekomen. Wiens verdienste denk je dat dat is? Daarnaast, op een aantal voor ons belangrijke punten is gewoon veel gelukt. De werkloosheid is lager, er is meer werk.”

MS: “Dat is natuurlijk niet te wijten aan de formidabele prestaties van de PvdA, maar   aan een sterk wereldwijd economisch herstel. Ik heb niet het idee dat dit kabinet heel erg verschilde van Rutte1, toen de VVD en het CDA regeerde met gedoogsteun van de PVV.”

Links: Lieke Kuiper. Rechts: Merel Stoop.

LK: “Natuurlijk, die zouden alle drie hun pijlen richten op belastingontduikers. Die zouden zich inzetten tegen flexwerk. Kom op zeg, door dit soort opmerkingen maak je linkse samenwerking moeilijker. We moeten elkaar juist vasthouden nu.”

MS: “Dat ben ik met je eens, alleen als wij voorstellen om als links blok de VVD uit te sluiten, dan geven jullie en GroenLinks niet thuis. Het lijkt alsof jullie je fout uit 2012 opnieuw willen maken.”

LK: “Ja, links moet bereid zijn zichzelf ook pijn te doen om te voorkomen dat de samenleving nog veel meer pijn wordt gedaan. Onze vijand zit niet hier aan tafel, maar op rechts. Als wij de VVD uitsluiten, krijg je als het even tegenzit straks een geheel rechtse regering. Dat moet je proberen te voorkomen."

MS: “Natuurlijk is het volk daartoe in staat. Ik heb veel geflyerd voor het Oekraïne-referendum. Critici zeiden later: ‘Dat men dat associatieverdrag afwees, was uit protest, ze wisten niet waar ze op stemden’. Dat is onzin! De mensen die ik sprak, wisten dondersgoed waat het over ging. En lidmaatschap van de EU is een nog veel belangrijker onderwerp, wat mensen op dagelijkse basis raakt. Een referendum daarover lijkt me een heel goed idee.”

LK: “Ik ben een voorstander van referenda, al zit ik wel in mijn maag met de vorm. Sommige onderwerpen zijn te complex voor een ja/nee-opzet. De wereld is niet zo zwart-wit, er moeten tussenantwoorden zijn. Als dat geregeld wordt en alle meningen dus ook kunnen worden geuit, ben ik niet per se tegen dat referendum.”

Brandpunt+: De PvdA is anders geen voorstander van een EU-referendum.

LK: “Daarin verschil ik van de oude garde. Persoonlijk ben ik na Brexit alleen maar fanatieker over referenda en democratie geworden. Verandering is dus mogelijk – alleen is het wel belangrijk dat iedereen zich van tevoren realiseert wat er precies gaat veranderen. Al die beteuterde gezichten van Leave-stemmers op de BBC die dachten dat het nooit echt zover zou komen... Die mensen waren gedesillusioneerd. Ze hadden het gevoel gekregen dat ze er niet toe deden. Dat is ook in Nederland helaas het geval.”

MS: “Ze doen er toch ook niet meer toe?”

LK: “Wat ben jij cynisch!”

MS: “Het is gewoon zo. Wat is er met het resultaat van het Oekraïne-referendum gebeurd? Juist ja, helemaal niets. Of mensen nou voor de Tweede Kamer of bij een referendum stemmen, er wordt onvoldoende geluisterd. Ik heb vijf jaar in de thuiszorg gewerkt en heb alle door bezuinigingen veroorzaakte ellende langs zien komen. Huizen die ik eerst in drie uur schoonmaakte, moest ik ineens in anderhalf uur doen. Je hebt mensen hun zorg afgepakt! Mensen die in 2012 strategisch op de PvdA stemden, deden er simpelweg niet toe. Dus ja: hier en daar een referendum lijkt me een goed plan. En dan niet adviserend, maar bindend en correctief.”

LK: “Ja, ik ben heel trots op deze wet. Over ideologische veren gesproken: voor het eerst wordt duidelijk door het kabinet gesteld dat flexibilisering op de arbeidsmarkt geen voldongen feit is, dat vaste contracten weer de norm moeten worden. En het werkt. Voor het eerst in jaren krijgen weer meer mensen een vast contract.”

MS: “Hoewel ze in de thuiszorg hartstikke tevreden over me waren, vloog ik er toch na twee jaar uit. Dus deze wet is leuk geprobeerd, maar nog geen geslaagde poging.”

LK: “Maar moeten we niet dan niet kijken naar de rol van de werkgever? Want die is hier de vijand, die moeten we aanpakken, in plaats van dat we in de politiek op elkaar blijven vitten.”

MS: “Ik las laatst de term 'precariaat', een samentrekking van proletariaat en precair. Dat is wat je nu ziet ontstaan: een hele groep die geen zekerheid meer heeft. Geen pensioen, geen hypotheek, geen vast inkomen, niets. Dus ik zeg dit niet om op je te vitten, maar omdat de wet gewoon nog niet goed genoeg is om dit probleem te verhelpen.”

LK: “We moeten hem nog aanpassen. De wet is niet perfect, maar het is een begin.”

MS: “Nu is een flexkracht voor een werkgever goedkoper dan een vaste. Laten we dat gewoon omdraaien: maak vast werk goedkoper dan flex.”

LK: “Waar het om gaat, en daar zijn we het wel over eens, is dat het een slechte zaak is dat flex de norm is. Door de Wet Werk en Zekerheid krijgen nu weer meer mensen een vast contract. De boel is aan het draaien.”

MS: “Ik denk wel dat we een scherpere stijging nodig hebben om van een trend te spreken. In Europa zijn we nog steeds met vlag en wimpel de niet-zo-heel trotse kampioen flexcontracten. Nee, er is nog genoeg te doen.”

LK: ”Ik vind dit een beetje een rare stelling, wat bedoel je precies?”

Brandpunt+: Het debat is gepolariseerd, de deelnemers gefragmenteerd. Deze verkiezingen gaan grotendeels over mensen die het gevoel hebben dat hun groepsidentiteit onder druk staat. Dat moet toch iets te maken hebben met het beleid van de afgelopen decennia?

LK: “Ik ben trots dat ik lid ben van een partij die dag in dag uit probeert alle groepen te verbinden. Dat deed de PvdA in de jaren negentig, dat deden we toen Balkenende minister-president was, dat doen we nu. Het gaat erom dat je jezelf soms inleeft in een ander. Het helpt zo als je onzelfzuchtig voor iets strijdt, of als je op z’n minst elkaar iets leert gunnen.”

MS: “Hoe bedoel je?”

LK: “Nou, denk bijvoorbeeld aan vrouwen die zich hard maken voor een langer vaderschapsverlof. Dat vind ik heel belangrijk.”

Brandpunt+: Een groot deel van het oude PvdA-electoraat zit inmiddels bij de PVV omdat ze Zwarte Piet wil behouden en zich zorgen maakt over de islam. Een ander deel zit bij DENK omdat ze het gevoel hebben dat niemand in Nederland zich bekommert om hun problemen. Dat ga je toch niet oplossen met onzelfzuchtig strijden voor vaderschapsverlof?

LK: “Wat je nu zegt is echt superirrelevant. Ik geloof in politiek die niet uit gaat van zetelwinst, maar van idealen. In het ergste geval hebben we de tijdgeest nu even niet mee. Dan nog moet je toch politiek bedrijven die een samenleving voorstaat zoals jij die het liefst wil zien? In ons geval betekent dit dat we vechten voor een Nederland waarin het niet uitmaakt wie je ouders zijn of waar je geboren bent.”

MS: “Prachtig, dat idealisme in verkiezingstijd. Alleen hebben jullie de maatschappij getrakteerd op ruim twintig jaar aan kille bestuurspolitiek. Mensen vluchten niet naar de PVV omdat ze Zwarte Piet zo missen, maar omdat jullie voor de verkiezingen een beeld schetsen dat jullie later niet waar kunnen maken. Dat is in 2012 weer gebeurd.”

LK: “We hebben toen juist campagne gevoerd op het eerlijke verhaal. Even over Zwarte Piet: we hebben in Nederland lang een cultuur gehad waarin racisme en seksisme stug werden ontkend. Het valt allemaal wel mee, mensen moeten gewoon normaal doen – inderdaad, een beetje de huidige VVD-campagne. Daardoor gaat verandering bewerkstelligen gepaard met kabaal. Dat is pijnlijk, maar er zit nu beweging in. Zwarte Piet verschijnt op steeds minder intochten.”

MS: “De rassenstrijd is onderdeel van de klassenstrijd. Sociaal-economische omstandigheden zijn doorslaggevend. Mensen zijn zekerheden verloren, kunnen niet meer rekenen op zorg. Ja, een klein deel is onredelijk en alleen maar boos over Zwarte Piet. Maar het merendeel is gewoon gemarginaliseerd door een overheid die hen juist had moeten beschermen.”

LK: “Niet alles is sociaal economisch te verklaren, er is altijd nog een sociaal-cultureel component. Jij kan zeggen dat de rassenstrijd bij de klassenstrijd hoort, maar vertel dat maar aan iemand die afgewezen wordt bij sollicitaties omdat hij een andere huidskleur heeft dan jij en ik. Niet alles ligt aan de welvaartsverdeling. Dus laten we gewoon anoniem gaan solliciteren-”

MS: “-Dat is symptoombestrijding!”

LK: “..Nee, dat is een eerste stap naar een betere wereld. Laat agenten alsjeblieft een formulier invullen waarom ze iemand staande houden, zodat we etnisch profileren écht kunnen bestrijden. Je moet denken in sociaal-culturele én sociaal-economische oplossingen.”

MS: “De sociaal-culturele problemen zijn juist onderdeel van de sociaal-economische problemen. Door die pijn krijgt Geert Wilders de kans mensen wijs te maken dat ze hun identiteit verliezen door immigratie, dat het allemaal aan moslims ligt. Geloof me, als we gemengde scholen en gemengde wijken hebben, als we de economische verschillen verkleinen, dan verandert alles. Misschien niet vandaag, misschien niet morgen, maar het gebeurt. Als we nu beginnen, dan is er over veertig jaar geen centimeter van die kloof over. En is racisme de wereld uit.”

LK: “Ik help het je hopen, en ik ga er alles aan doen om daarvoor te zorgen. Het kan, dat geloof ik ook. Die betere wereld, die is haalbaar. Maar dan moeten we er wel onze schouders onder zetten.”

• Deel