Tessel (23) werd mishandeld door haar vriendje: “Weggaan voelde niet als een optie”

Liefst één op de vijf jongeren tussen de 16 en 24 jaar krijgt te maken met fysiek of mentaal geweld door een lover. Waarom komt het juist zo vaak in deze jonge groep? “Vóórdat de eerste klap valt is er al een bodem van manipulatie en psychische spelletjes gelegd.”

Trigger warning: dit artikel gaat over mentale en fysieke mishandeling. Ben of ken jij iemand die slachtoffer is van partnergeweld? Voor advies en hulp kun je (anoniem) terecht bij Veilig Thuis door te bellen naar 0800-2000. Tussen 09.00 en 17.00 kun je via de website ook chatten met een hulpverlener.

Tijdens een weekendje Londen ontmoet de destijds negentienjarige eerstejaarsstudente Tessel ten Zweege de charmante, zelfverzekerde Luis. Als hij niet lang daarna voor haar naar Amsterdam komt en vraagt of hij tijdelijk bij haar kan intrekken, stemt ze in. Vier maanden lang leefde Tessel in een hel van partnergeweld.

Haar ervaring en de nodige informatie om geweld door een partner te voorkomen, te herkennen en te doorbreken schreef Tessel (23), die inmiddels schrijver en kunstenaar is, op in haar nieuwe boek Dat zou jij nooit toelaten. 

Hi Tessel, je boek begint met kritiek op het woord huiselijk geweld. Jij noemt het liever partnergeweld. Waarom?

“Er is niks huiselijks aan huiselijk geweld. Bij huiselijk geweld denk je ook al snel aan mensen die officieel samenwonen, samen een huis hebben gekocht of hun naam op allerlei belangrijke contracten hebben staan. Dat beeld klopt niet, want partnergeweld kan ook buitenshuis voorkomen of bij koppels die niet samenwonen.”

En dus bij jongeren, iets wat nog vaak wordt vergeten.

“Klopt, in 2021 publiceerde het CBS voor het eerst een onderzoek naar partnergeweld onder jongeren in Nederland. Daaruit bleek dat één op de vijf jongeren tussen 16 en 24 jaar in de periode tussen maart 2019 en april 2020 slachtoffer is geweest van partnergeweld. Het komt juist voor onder jongeren, omdat ze onervaren zijn in de liefde en vaak niet goed weten wat ze willen. Ik zie mijn boek als een naslagwerk om na te denken over wat je wilt in een relatie, wat je grenzen zijn en waarom het zo belangrijk is om daarover na te denken.”

In je boek vertel je hoe romantische films als The Notebook jouw beeld over de liefde hebben beïnvloed. Hoofdpersonages Allie en Noah maakten immers ook constant ruzie.

“Deze films leren je dat een relatie hebben het belangrijkste in de wereld is. Dat geldt trouwens ook voor een hoop Disney-films. Wanneer eindigen die? Als de prinses in de armen van de man ligt. Zelf zag ik door die films te snelle ontwikkelingen van intimiteit als een groot romantisch gebaar waar ik dankbaar voor moet zijn. Mijn ex-vriend Luis verhuisde naar Amsterdam voor zijn baan, maar ook een beetje voor mij. Als me dat nu overkwam zou ik denken what the fuck, doe rustig. Toen dacht ik alleen maar: wat romantisch, ik moet hem dankbaar zijn.”

Toen Luis bij je introk, maakte hij al gelijk kleine, gemene opmerkingen. Je kamer was te rommelig en de kleuren van je oogschaduwpalet waren de lelijkste kleuren die hij ooit had gezien. De beledigingen worden gedurende het verhaal nog grover. Hoe kun je een rode vlag in een ongezonde relatie herkennen? 

“Ik denk dat je eerst moet weten wat je wilt in een relatie om die te herkennen. Iedereen wil andere dingen en heeft andere prioriteiten en grenzen. Ik was alleen maar bezig met hoe een ‘normale’ relatie eruit zou moeten zien. De opmerkingen van Luis kwetsten me, maar brachten me ook aan het twijfelen. Misschien is dit een normale manier van elkaar plagen of gewoon zijn humor, dacht ik. Als iemand zegt dat je make-up niet mooi zit, betekent dat natuurlijk niet dat je in een ongezonde relatie zit. Maar als je zegt dat je het geen leuke opmerking vindt en iemand wordt daar vervolgens woedend om, dan zit het misschien niet goed.”

Op een gegeven moment werden de mishandelingen ook fysiek. Waarom is het zo moeilijk om uit een gewelddadige relatie te stappen? 

“Dat kan aan veel dingen liggen. Het kan te maken hebben met je referentiekader, maar je kan ook verliefd zijn of financieel afhankelijk. Wat je ook moet begrijpen, is dat er vóór de eerste klap al een bodem is gelegd van manipulatie en psychische spelletjes. Tussen de gewelddadige en beledigende momenten door kon Luis heel lief zijn. Dan vertelde hij hoe trots hij op me was en kookte hij voor me. Als slachtoffer word je in de war gehouden, je kan dan niet plaatsen wat er is gebeurd.”

Had je op die momenten hoop dat het goed zou komen?

“In het begin wel, maar later niet meer. Op een gegeven moment werd hij ook boos om de meest irrationele dingen. Dan had ik niet de juiste boodschappen in huis gehaald of was ik te lang weggebleven. Ik was toen alleen maar bezig met: wat moet ik vandaag doen om hem niet boos te maken? Weggaan voelde niet als een optie. Hij dreigde met dat hij me dood zou maken.”

In je boek schrijf je: “Ik voel me zo’n fraudeur. De hele dag vertel ik met trots over mijn feministisch collectief en dan word ik thuis zo geterroriseerd door deze dronkenlap.” Waarom schaamde je jezelf?

“Ik zag mezelf als een sterk, intelligent en onafhankelijk. Ik dacht elke keer bij mezelf: ik had beter moeten weten, ik had dit niet moeten pikken. Nu ik mezelf heb verdiept in partnergeweld weet ik dat het iedereen kan overkomen.”

Je durfde je omgeving niet in te lichten. Je was bang voor commentaar maar ook dat zij zich schuldig zouden voelen. Hoe ga je als vriend of familielid om met een slachtoffer van partnergeweld?

“Het is belangrijk dat je slachtoffers niet in gevaar brengt. Als daders er lucht van krijgen dat het slachtoffer probeert te ontsnappen, kan dat levensgevaarlijk zijn. Houd het tempo van slachtoffers aan en ga niets forceren als iemand nog niet klaar is om weg te gaan. Zeg liever ‘ik ben er voor je, bel me als er iets is’ in plaats van ‘je moet nu echt weggaan’.”

Lees ook

26-11-2020

We moeten stoppen met slachtoffers van huiselijk geweld de schuld te geven

Op een gegeven moment vertelt Luis jou over zijn zware jeugd. “Ik wou dat we in een wereld leefden waar meer ruimte was voor Luis’ tranen. Dan had ik misschien niet als boksbal hoeven dienen”, schrijf je. Ligt daar het probleem voor gewelddadige mannen? Toxische masculiniteit?

“Dat is niet de enige factor, maar wel een belangrijke. In veel partnergeweldzaken zie je dat daders met veel opgekropte en onverwerkte trauma’s rondlopen en dat afreageren op hun partner.”

Tot slot: wat is ervoor nodig om toxic masculinity de wereld uit te helpen? 

“Toxic masculinity is in bijna ieder land een groot maatschappelijk probleem. Ik zou niet weten hoe we dat in één keer kunnen oplossen. Ik denk wel dat het belangrijk is dat mannen hun mannelijkheid onder de loep te nemen. Waarom gedraag ik me hoe ik me gedraag en hoe kijk ik naar vrouwen? Verder hoop ik dat we in de toekomst op middelbare scholen gaan praten over hoe ongezonde relaties eruitzien en waar je een gewelddadige of gevaarlijke relatie aan kunt herkennen. Dat zou een mooi begin kunnen zijn.”

Dat zou jij nooit toelaten ligt nu in de schappen. 

Ben of ken jij iemand die slachtoffer is van partnergeweld? Voor advies en hulp kun je (anoniem) terecht bij Veilig Thuis door te bellen naar 0800-2000. Tussen 09.00 en 17.00 kun je via de website ook chatten met een hulpverlener.

Beeld: Lân Nguyen / @19.XCV

• Deel