Wat als wij het slachtoffer worden van onze eigen technologische hoogstandjes? Hebben we nog wel grip op het monster dat we gecreëerd hebben?

Nog niet eerder was televisie zo innovatief, duister en confronterend tegelijk.

Het begon in 2011 met een proefballon van de Britse zender Channel 4. Zij kwamen met een serie over de voortdurende ontwikkeling van de technologie en hoe wij daar als maatschappij steeds vaker aan ten prooi lijken te vallen. Over hoe we tot diep in de nacht, als apathische zombies, naar onze beeldschermen blijven staren, net zo lang totdat onze vermoeide gezichten weerspiegelen in het beduimelde zwarte glas van onze smartphones en tablets. Slaaf van onze eigen technische hoogstandjes.

De eerste afleveringen waren misschien niet voor iedereen even toegankelijk. Toegegeven, ik keek ook met gefronste wenkbrauwen naar die Prime Minister die op nationale televisie een varken in z’n kont moest nemen om zo een gegijzelde prinses vrij te krijgen. Dat soort dingen zie je Ludo Sanders op een doordeweekse avond in GTST niet doen, zeg maar. Toch, hoe bizar dat eerste seizoen van Black Mirror ook was, het greep je wel meteen naar de keel. Het had iets experimenteels, iets conceptueels bijna, en de recensenten waren lyrisch. En terecht. Nog niet eerder was televisie zo innovatief, duister en confronterend tegelijk. Het kwam dan ook als een volslagen verrassing dat Channel 4 het in 2013 , na twee hele korte seizoenen van slechts drie afleveringen, alweer voor gezien hield.

Take over
Lange tijd was Black Mirror dan ook die serie die te vroeg gestopt was, die serie die echt meer seizoenen had verdiend, totdat Netflix in 2016 besloot niet alleen de eerste twee seizoenen, maar ook het concept van Black Mirror aan te kopen. Er kwamen nieuwe seizoenen met mooiere beelden, spectaculairdere special effects en betere acteurs, maar de vraagstukken bleven hetzelfde. Wil je leven in een maatschappij, waarin je populariteit op social media bepaalt welke tafel je in een restaurant kunt reserveren? Zou je je kind laten chippen, zodat je elk moment van de dag kunt zien wat ze uitspookt? Ook als je kunt zien hoe ze op 17-jarige leeftijd grommend van genot bovenop een afgetrainde sportschooljongen kruipt? Vragen die een paar jaar geleden misschien nog helemaal absurd leken, maar inmiddels beangstigend dicht tegen de realiteit aan schuren.

Waar trekken we de grens?

Reality check
Black Mirror is het toppunt van ongemakkelijk televisie kijken. Ongemakkelijk, omdat het raakt aan een uitdaging waar we als samenleving steeds meer mee te maken krijgen. Hoe houden we grip op onze eigen uitvindingen? Het internet is top. Wie is er niet gek op kattenvideo’s? Ik wel. Maar er gaat iets mis als we datzelfde internet ook gebruiken voor het verhandelen van wapens en kinderporno. Of mobiele telefoons. Superhandig dat we even snel een foto van de kleine naar oma kunnen sturen, maar een vechtpartij filmen terwijl je ook 112 kunt bellen, dat kan toch niet helemaal de bedoeling zijn? Waar trekken we de grens? Wat is nog (ethisch) verantwoord? Dat is de vraag die Black Mirror iedere keer weer op je bord legt. Het is even interessant als verontrustend en dat maakt dit een serie die met geen ander te vergelijken valt. Het is er één die aanzet tot nadenken en daar is nog nooit iemand van doodgegaan. Kijken dus!

• Channel 4/Netflix (2011)
• Wat als wij het slachtoffer worden van onze eigen technologische hoogstandjes?
• 50 minuten per aflevering
  

• Deel