De meltdown bij de kerncentrale van Chernobyl is mogelijk de grootste ramp die de mensheid ooit over zichzelf heeft afgeroepen. Dankzij het handelen van een buslading helden met doodsverachting is Europa aan de dood ontsnapt en daar hebben HBO en Sky een mini-serie overgemaakt. Een hele goeie.

In rampenseries dreigt de wereld altijd ten onder te gaan aan dodelijk virussen, zombies en opgefokt buitenaards leven. Hartstikke leuk allemaal, maar HBO en Sky laten met Chernobyl zien dat je voor een goeie catastrofe helemaal geen fantasie nodig hebt. Het enige wat je hoeft te doen is de werkelijkheid een beetje dramatiseren en klaar is Kees. Voor hun nieuwste liefdesbaby hebben de Amerikanen en de Britten uit de doeken gedaan wat er zich op 26 april 1986 ongeveer afspeelde rondom de meltdown van de kerncentrale in Tsjernobyl en dat is zó beangstigend, daar heb je helemaal geen ruimteschepen of vleesetende halfdoden voor nodig. Kijk zelf maar.

Moscow, wie gèf eej problùm

In een tijd waarin internet, mobiele telefonie en drones nog toekomstmuziek zijn, voltrekt zich een ramp die zijn weerga niet kent. Één van de reactoren van de kerncentrale in Tsjernobyl heeft een meltdown waar Alex Jones nog een puntje aan kan zuigen en het ziet er allemaal niet best uit. Het gaat te ver om te zeggen dat de Russen met twee paperclips en een rol gaffertape de wereld van de ondergang moeten zien te redden, maar het scheelt niet veel. Denkt de Russische regering in eerste instantie nog dat het allemaal wel met een sisser af zal lopen, al snel wordt duidelijk dat dit bedrijfsongeval het leven van half Eurazië kan kosten. Terwijl de wereld angstvallig over hun schouder meekijkt, zijn de Russen genoodzaakt om crisismanagement tot een hogere kunst te verheffen. Crisismanagement dat uiteindelijk een hoop dappere mensen het leven zou kosten. Dit is hun verhaal.

Het gaat te ver om te zeggen dat de Russen met twee paperclips en een rol gaffertape de wereld moeten zien te redden.

Teamwork

Je zou bijna denken dat David Simon voor The Deuce zó’n enorme greep uit de kas heeft genomen, dat HBO alleen nog maar series kan maken met de portemonnee van andere zenders. Zo knutselden ze vorig jaar – aan de hand van de Italiaanse Rai – het heerlijke My Brilliant Friend, gingen ze eerder dit jaar voor Gentleman Jack met de BBC in zee en nu is Sky de partner in crime. Maar heeft dat samenvoegen van de budgetten ook tot resultaat geleid? Nou, best wel een potje flink ja. Tenminste, als je twee dingen door de vingers kunt zien.

Engels

In tegenstelling tot eerdere Oost-Europese producties als Wasteland, Pakt en Wataha heeft HBO er – waarschijnlijk onder druk van Sky – voor gekozen om de acteurs gewoon Engels te laten spreken. Jammer. Dat doet namelijk toch een beetje afbreuk aan het gevoel dat je naar een Russisch verhaal zit te kijken. Dit is natuurlijk gedaan omdat het zo beter verteerbaar is voor een groter publiek, maar een serie als The Americans heeft in het verleden al bewezen dat er in een hitserie ook prima Russisch gesproken kan worden. Was wat mij betreft dus niet nodig geweest, dat Engels. In hun moerstaal was de serie authentieker geweest. Denk ik.

                      

Verwachtingspatroon

Het tweede probleem – als je het zo kan noemen – is mogelijk je verwachtingspatroon. Chernobyl is niet een serie waarin je ziet hoe een kettingbotsing aan verkeerde beslissingen langzaam opbouwt naar een catastrofe van ongekende proporties. Het is zeg maar geen Tsjernobyl-editie van Deepwater Horizon, The Day After Tomorrow of zelfs Titanic. Om maar even wat films uit het rampengenre de revue te laten passeren. Chernobyl gaat niet zo zeer over de totstandkoming van de ramp, als wel de complete chaos die ontstaat nadat de pleuris eenmaal is uitgebroken. In een nogal rommelige eerste aflevering zit je direct tot over je enkels in het radioactieve bluswater en dat is waar het verhaal begint, midden in de consternatie.

Een verhaal van pure wanhoop, onmacht en onversneden reddeloosheid.

Onheil

Ik had een aflevering of twee nodig om er in te komen, maar daarna liet Chernobyl me niet meer los. Je wordt langzaam het verhaal in gezogen. Een verhaal van onmogelijke beslissingen en opofferingen. Een verhaal van pure wanhoop, onmacht en onversneden reddeloosheid. Het dreigende onheil is vanaf aflevering twee bijna verstikkend. Iedereen die wel eens een geschiedenisboek heeft opengeslagen, weet dat wat er zich in Tsjernobyl afspeelde niet best was, maar dat de situatie zó penibel was… Mijn hemel, wat een shit show. Als de wind net even anders had gestaan, waren er hier in Nederland nog decennialang kinderen met drie armen geboren. Uiteraard is Chernobyl ook de kroniek van de anonieme helden die hun leven gaven om dat van vele miljoenen te redden. Gelukkig wordt dat nergens pathetisch. Als we pathetisch willen, dan kijken we wel een ziekenhuisserie van ABC. Toch? Na een zeer matig 2018 is Chernobyl – in navolging van Gentleman Jack – in ieder geval al de tweede, meer dan prima nieuwe serie van HBO dit jaar. Met series als Watchman, Catherine The Great en Showtime – een serie over de L.A. Lakers van Magic Johnson – zit er ook nog genoeg lekkers in het vat, dus 2019 zou zomaar het jaar van HBO kunnen worden. Mooie dingen!

• Sky & HBO (2019)
• Hoe de verwoesting van Eurazië ternauwernood werd voorkomen
• 50 minuten per aflevering
  

• Deel