Endometriose komt voor bij 10% van de vrouwen: "Het is niet zomaar een buikkramp"  

Tampons inslaan, paracetamol bij de hand en hopen dat je niet dubbelgevouwen van de pijn op de bank belandt: voor veel mensen is ongesteld zijn mega KUT. Maar het kán zijn dat jouw extreme menstruatieklachten helemaal niet zo ‘normaal’ zijn als je denkt. Ongeveer 10% van de vrouwen heeft namelijk endometriose. 

Gynaecoloog en hoogleraar Velja Mijatovic is gespecialiseerd in endometriosezorg en legt uit wat dit inhoudt: “Endometriose is een chronische aandoening waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies, ergens buiten de baarmoeder gaat zitten. Dit endometrioseweefsel kan zich hechten op verschillende plekken: zoals de eierstokken, eileiders, darmen, het bekkengebied of in sommige gevallen op zeldzamere plekken. En daar kan het vervolgens verder groeien en ontsteken, wat pijn veroorzaakt.”

Niet zomaar 'een beetje buikkramp'  

Je krijgt het vaak al op jonge leeftijd, meestal rond de puberteit. En als je het hebt, kan het je leven behoorlijk beïnvloeden. Wat het meest voorkomt is namelijk héle erge ongesteldheidspijn, en dan bedoelen we niet ‘gewoon een beetje buikkramp’. Want als je baarmoeder zich samentrekt om het bloed eruit te duwen, doet dit ook pijn bij het weefsel van de endometriose. Daarnaast kan je ook last hebben van bijvoorbeeld meer bloedverlies of tussentijds bloedverlies. Je kan pijn hebben tijdens de seks, bij het plassen of bij het poepen. En het kan ook zorgen voor vruchtbaarheidsproblemen. 

Zeven jaar, zeven artsen

In Nederland duurt het gemiddeld zeven jaar voordat mensen de diagnose endometriose krijgen. Ongeveer de helft van deze ‘vertraging’ ligt bij de huisarts. “Het kan voor huisartsen lastig zijn om te bepalen wat het nou is. De klachten kunnen lijken op andere aandoeningen, of worden toegeschreven aan ‘gewone’ menstruatiepijn. Uit onderzoek blijkt zelfs dat de meeste patiënten drie tot zeven artsen bezoeken voordat uiteindelijk de diagnose wordt gesteld. Gelukkig neemt het bewustzijn hierover wel steeds meer toe, maar dat kan zeker nog beter.” 

Niet alles is normaal

De andere helft van deze ‘vertraging’ ligt bij de mensen zelf. Want hoe weet je nou of jouw menstruatiepijn normaal is of niet? Dat is best moeilijk om te bepalen. “Er is namelijk veel te weinig aandacht voor wat normaal is en wat abnormaal is bij menstruatie”, vertelt Velja. “En uit onderzoek is gebleken dat als die aandacht er wél is, jonge mensen veel sneller hulp zoeken. Maar als je die kennis niet hebt, lijkt het alsof het er gewoon bij hoort. Terwijl dat dus eigenlijk helemaal niet zo is. Een van de belangrijkste dingen die ik kan meegeven is: als je ongesteldheid zo pijnlijk is dat je niet meer naar school kan gaan of mee kan doen met leuke dingen, moet je aan de bel trekken en naar je huisarts gaan. Want dan zou het misschien endometriose kunnen zijn.” 

Herken je deze klachten?

Denk je nu: kut, ik herken mezelf hier best wel in? Dan is het tijd om actie te ondernemen. Als endometriose niet behandeld wordt, kunnen de symptomen namelijk erger worden. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld chronische pijn. Ook kan de kans op onvruchtbaarheid groter worden en kunnen ontstekingen, littekenweefsel en cysten ontstaan wat verdere gezondheidsproblemen kan opleveren. Endometriose is niet te genezen, maar vaak wél goed te behandelen. En hoe eerder je erbij bent, hoe beter. “Het belangrijkste is om eerst naar je huisarts te gaan en duidelijk te maken dat je vermoedt dat het endometriose zou kunnen zijn. Dit kan helpen bij een snellere doorverwijzing. Wil je eerst een zelfcheck doen? In de Ruby Calendar App van het Amsterdam UMC kan je je klachten invoeren om in te schatten of je risico loopt op endometriose. Ook de Endometriose Stichting biedt een zelftest op hun website, waarmee je kan beoordelen of de kans groot is dat je endometriose hebt. De uitkomsten hiervan kunnen een goede aanleiding zijn om het gesprek met je huisarts aan te gaan. Je huisarts kan je vervolgens doorverwijzen naar een ziekenhuis, waar je de juiste endometriosezorg kan krijgen.” 

• Deel