30 jaar na de val van Srebrenica

Dertig jaar na de val van Srebrenica keren vijf Dutchbat III-veteranen terug naar de plek waar hun leven voorgoed veranderde. In Terug met Dutchbat volg je hun indringende reis naar Srebrenica, waar zij in 1995 niet bij machte waren iets te doen aan de genocide die plaatsvond. Op een plek die getekend is door trauma en verlies zoekt ieder van hen een manier om vrede te sluiten met het verleden.

Op 11 juli is het 30 jaar geleden dat het Bosnisch-Servische leger Srebrenica innam en er een genocide plaatsvond. Wat er daar gebeurde en wat de rol van Nederland daarbij was zie je in deze video van NOS.

Veel gevluchte Bosniërs vonden hun thuis in Nederland. Toch lag de focus de afgelopen jaren vooral op de Nederlandse blauwhelmen. In De 11 stemmen van Srebrenica gaan journalist Marjolein Koster en overlevende Alma Mustafić in gesprek met Bosnische Nederlanders die deze geschiedenis met zich meedragen. 

Hoe ga je verder met een verleden dat vaak wordt vergeten? En wat gebeurt er als we écht naar deze verhalen luisteren? Een podcast over verlies, veerkracht en gehoord worden.

De genocide in Srebrenica behoort tot de zwartste bladzijden van de recente Europese én Nederlandse geschiedenis. Hoe kon het dat duizenden moslims in deze kleine stad het dodelijk slachtoffer werden van gewelddadige nationalisten terwijl Nederlandse soldaten hen moesten beschermen? Wat ging er mis? Wie zijn er schuldig? En hoe kon het zover komen?

In de jaren 90 vinden er in de Balkan een aantal bloedige burgeroorlogen plaats. Zoals in Bosnië, waar moslims, Kroaten en Bosnische-Serven met elkaar in conflict zijn. De VN richt veilige zones in, waaronder in Srebrenica. De Nederlandse legereenheid Duchbat moet deze enclave bewaken. 

Maar in juli 1995 gaat dit gruwelijk mis. 8000 islamitische mannen en jongens worden vermoord. Het is een genocide. Schooltv: FF terugspoelen stelt de vraag: wat is hier gebeurd?

Journalisten Marjolein Koster en Misha Melita waren allebei vier tijdens de val van Srebrenica en zien glazige blikken bij hun leeftijdsgenoten als het over deze Bosnische stad gaat. In De Val van Srebrenica volgen ze de gebeurtenissen in Srebrenica per dag in acht afleveringen, aan de hand van de verhalen van de mensen die erbij waren.

De bescherming van Srebrenica ligt in handen van Nederlandse VN-soldaten die in Bosnië actief zijn onder de naam Dutchbat III. Het beeld dat snel na de val van de enclave in de media wordt verspreid is: Dutchbat III kijkt ernaar en doet niets. Is dat beeld 30 jaar na de val terecht?

In 2020 was het 25 jaar geleden dat de moslim-enclave Srebrenica in Bosnië viel. Toen blikten we terug in zeven NOS Srebrenica Journaals op de eerste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.

Wat wisten de inlichtingendiensten van de grote NAVO-landen over de ophanden zijnde aanval, en waarom werd die niet gestopt? Nog steeds zijn deze en andere prangende vragen rond de massamoord niet opgehelderd - ondanks tal van internationale onderzoeken, parlementaire enquêtes, processen bij het Joegoslavië Tribunaal, het NIOD-onderzoek en rechtszaken tegen de Nederlandse staat. Argos houdt zich al meer dan twintig jaar met deze vragen bezig.

Premier Rutte maakte zomer '22 excuses aan Dutchbat, het Nederlandse VN-bataljon dat in 1995 betrokken was bij de val van Srebrenica. De Dutchbat-veteranen krijgen ook 5000 euro, onder meer voor de onterechte kritiek en negatieve media-aandacht. Medialogica duikt in de vraag: wie bepaalde de beeldvorming? De media, het ministerie van Defensie of de Dutchbatters zelf? 

Tijdens de mislukte missie in Srebrenica werden duizenden moslimmannen vermoord door het Bosnisch-Servisch leger. Betrokken militairen praten over de gebeurtenissen van toen en op de impact ervan op hun verdere leven.