Dans voor iedereen
Hoe ervaar je dans als je niet kunt horen? Choreograaf Remy Tilburg zoekt het antwoord in HEAR_ME. Zijn nieuwe voorstelling draait tijdens de Dansdagen Haarlem op 29 maart in De Schuur, het toongevende theater- en cultuurpodium van Haarlem. Deze bijzondere productie, gemaakt in samenwerking met dansgezelschap IID COMPANY en muziekcollectief THE_AND MUSIC, doet wat veel voorstellingen alleen beloven: échte inclusie. Met dove en horende dansers op één podium, en speciale technologie die muziek voelbaar maakt, hoopt Remy Tilburg niemand buiten te sluiten.
Ik spreek Remy Tilburg in een bijzonder pand in Rotterdam dat ooit diende als school, maar nu is omgetoverd tot een broedplaats voor muzikanten en dansers. De ruimte ademt creativiteit, en het is de perfecte setting om te praten over zijn nieuwe voorstelling HEAR_ME. Tilburg is onmiskenbaar trots terwijl hij met een grote glimlach gepassioneerd vertelt over zijn debuut als choreograaf en de aanloop daar naartoe.
Van kok tot choreograaf
Tilburgs achtergrond is even divers als zijn creaties. Voordat hij zich volledig op dans stortte, werkte hij als kok. “In de keuken leerde ik hoe belangrijk het is om iets te maken waar ik zelf achter sta,” vertelt hij. “Als ik iets kook voor jou, moet ik het zelf ook lekker vinden. Ik ga niet iets maken omdat het op het menu staat of omdat iedereen het wil proeven. Daarnaast ontdekte ik veelzijdige ingrediënten die geur, smaak, textuur en kleur toevoegen. Dit concept ben ik op een vrije en revolutionaire manier gaan toepassen op dans.”
De overgang van kok naar choreograaf is niet zo vreemd als het misschien lijkt. “Koken en dansen hebben veel gemeen,” legt Tilburg uit. “Het gaat om het combineren van ingrediënten, het creëren van een ervaring, en het overbrengen van emoties. Of dat nu via smaak of beweging is, het doel blijft hetzelfde: iets betekenisvols maken.”
Dans voor iedereen
En betekenisvol is het zeker. HEAR_ME is een voorstelling die de grenzen van traditioneel theater doorbreekt. Tilburg werkt samen met vijf horende dansers en één dove danser, Diljá Sveinsdóttir die al vanaf de eerste pilot in 2022 betrokken is. “Het was essentieel om iemand aan de andere kant van de brug te hebben,” zegt Tilburg. “Het gaat erom de verschillen te omarmen en juist als kracht te zien. Uiteindelijk besef je dan namelijk dat je helemaal niet zo anders bent als dat je denkt. Het lichaam is namelijk een van de belangrijkste aspecten van het verkrijgen en zenden van informatie.”
Om ook dove toeschouwers te betrekken, wordt er gebruik gemaakt van innovatieve technologie. Speciaal ontworpen ‘soundshirts’ vertalen bewegingen en geluid naar trillingen, waardoor dove en slechthorende bezoekers de muziek kunnen voelen.
“Het is een manier om hen voor het eerst echt uit te nodigen in de wereld van theater en dans,” aldus Tilburg.
HEAR_ME
Op het podium ontvouwt zich een visueel spektakel. Zes performers, gekleed in futuristische kostuums met reptielachtige structuren, bewegen in een hypnotiserend samenspel. Hun choreografie balanceert tussen precisie en rauwheid, waarbij elke beweging natuurlijk voortvloeit uit de vorige. Toch zijn alle beweging tot in de details verzonnen door Remy: er is geen ruimte voor improvisatie. Wat meteen opvalt, is de intense onderlinge connectie. De dansers reageren op elkaars ademhaling, waarbij de bewegingen als een levende kettingreactie worden doorgegeven. Zelfs zonder muziek te horen, kan je het ritme haast zien.
"Het mooie is dat je geen danskennis nodig hebt," zegt Tilburg. "De emotie zit in hun lichamen - in hoe een schouder ontspant of een vuist zich vormt. Dat spreekt universeel." En dat blijkt, want de voorstelling creëert een eigen taal: waar normaal muziek de maat aangeeft, zijn het hier de dansers zelf die het tempo bepalen en aanvoelen.
Het resultaat is een ervaring die zowel intiem als spectaculair aanvoelt. Gaandeweg transformeren de performers van individuele ridders naar een geheel, terwijl het licht en de projecties die evolutie versterken.
Wil je ander werk van Remy zien? In 25 jaar Nederlandse Dansdagen (NTR) gepresenteerd door Jan Kooijman, toont Remy samen met zijn partner Robin Sybill Kroes, een choreografie die heel anders is dan de choreografie van HEAR_ME. De moderne dans, uitgevoerd op Judy Garland’s Embraceable You en Bill Evan’s Peace Piece is vanaf minuut 3,5 te zien.
Dansdagen Haarlem
HEAR_ME staat het weekend van 29 maart in De Schuur tijdens de Dansdagen Haarlem. Deze dagen zijn een belangrijk platform voor dansvoorstellingen die zowel de grenzen van de danskunst verkennen als maatschappelijke thema’s aansnijden. Het festival brengt verschillende artiesten en gezelschappen samen die met hun werk niet alleen verrassen, maar ook uitdagen. In een stad als Haarlem, waar de dansscene doorgaans niet zo groot is, geven de Haarlemse Dansdagen ruimte aan experiment en vernieuwende ideeën die anders misschien niet gezien zouden worden. Het is een gelegenheid om dans in zijn meest diverse vormen te ervaren, van klassiek tot ultramodern en van ingetogen tot bombastisch.
Maar wees niet getreurd! Als je het weekend van 29 maart niet in Haarlem kan zijn, heb je tot 25 mei de tijd om HEAR_ME te bezoeken in theaters door heel Nederland.
Remi Kerkhoven
Is onmogelijk aan te treffen zonder een boek op zak, muziek op haar oren (als er maar enige vorm van groove in zit) of filosoferend over de talloze films die ze in kleine filmhuizen heeft gezien. Het liefst op de hoogte van alle nieuwtjes in het culturele landschap, zodat ze kan opscheppen.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende eninteressante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!