Japanse fotografen die hun plek opeisen

We weten inmiddels dat Japan een land is dat barst van de rijke kunst en cultuur: de films, boeken, maar ook fotografie worden steeds populairder in het westen. Voor het werk van verschillende mannelijke Japanse fotografen is hier de afgelopen jaren steeds meer waardering gekomen. Denk aan straatfotograaf Moriyama Daidō, wiens iconische zwart-wit beelden vorig jaar te zien waren bij een grote tentoonstelling in Londen. Geheel terecht uiteraard, maar waar blijft dezelfde aandacht voor zijn vrouwelijke collega’s? Met de tentoonstelling I’m So Happy You Are Here  krijgen zesentwintig van hen eindelijk het podium dat ze verdienen. Het is tijd voor nieuwe perspectieven, vindt het Fotomuseum Den Haag. 

De expositie begint bij de vrouwelijke grondleggers van de Japanse fotografie. In de jaren 50 ontstaat er namelijk een groep vrouwen die hun plek binnen deze mannenwereld opeist. Eén van deze pioniers is Yamazawa Eiko. In Tokio studeert ze de Japanse schilderstijl Nihonga, daarna verhuist ze naar Californië voor een studie olieverfschilderijen. Als ze terugkeert naar haar thuisland, opent ze haar eigen fotostudio, waar ze geld verdient met het schieten van portretten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat een hoop van haar werk helaas verloren, maar gelukkig zijn een aantal beelden bewaard gebleven.  
 
In haar vrije tijd, focust ze zich op het maken van kleurrijk, abstract werk: een bijzondere keuze voor een tijd waarin zwart-wit de boventoon voert. In 1950 richt de kunstenaar een speciale groep op voor vrouwelijke fotografen, waar ze begeleid en gesteund worden. Daarmee heeft Yamazawa vrouwen niet alleen geïnspireerd met haar eigen fotografie, maar ook om zélf de camera op te pakken. 

Een foto maken zonder te kijken wát je precies vastlegt? Het klinkt niet erg praktisch, maar Mikiko Hara doet het al jaren met veel succes. Deze fotograaf, wiens werk ook te zien is in de tentoonstelling I’m So Happy You Are Here, vertrouwt volledig op het toeval (of misschien wel het lot). Je zult haar nooit ergens aantreffen zonder camera – waar ze ook gaat, maakt ze foto’s. Op straat of in de trein: het zijn allemaal alledaagse momenten. Dit zorgt ervoor dat de beelden bij iedereen resoneren. In de waan van de dag staan we vaak te weinig of te kort stil bij wat er om ons heen gebeurt, maar deze kunstenaar biedt hier juist tegenwicht aan. Tussen alle hectiek door, blijft zij op de hoek van de stoep even stilstaan bij dat ene koppel.

Met deze expositie hoopt het Fotografiemuseum Den Haag het gesprek te openen over de impact van Japanse vrouwen op de fotografie. Het is een startpunt om nieuwe fotografen te leren kennen en daarmee je (westerse) blik op de wereld te verruimen. 

I’m So Happy You Are Here - Japanse vrouwelijke fotografen van de jaren 50 tot nu is nog tot en met 5 mei te zien in het Fotomuseum Den Haag.