Ornament van een leugenaar
In Ik vier het klein ontmoeten we Emma, een jonge vrouw die een verhaal vertelt van hoe het allemaal toch zo mis heeft kunnen gaan. De monoloog van schrijver en podcastmaker Malou Holshuijsen is een vlotte, grappige en intieme vertelling, over hoe iemand verstrikt kan raken in een kluwe van leugens.
Op het podium zien we een grote zetel, en een ruimte afgebakend met LED-buizen, die gaandeweg de avond van intensiteit veranderen. Er zijn soundbites, muziek en voice-overs van mensen die voelen als bekenden (en dat ook zijn, we horen Pepijn Schoneveld, Peter Heerschop, Angela Groothuizen en Ricky Koole passeren).
Emma zegt de spierziekte MS te hebben, eigenlijk alleen maar om in de koudere maanden niet voor haar eigen hondenuitlaatservice te hoeven werken, want zeg nu zelf, honden uitlaten is helemaal niet leuk in de kou. Die hondenuitlaatservice heeft ze opgericht met haar beste vriendin Raf, een beetje een gek figuur maar iemand die de tand des tijds heeft overleefd, vooral omdat ze samen een bedrijfje te runnen hebben, en de enige persoon die weet van haar leugen, omdat ook zij daardoor niet in de wintermaanden hoeft te wandelen. Maar als Emma verliefd wordt op Marius, een eigenaar van twee Duitse herders die ze meermaals per week uitlaat, komt ze met haar oplichterij in de problemen.
Ze heeft een vrij disfunctionele maar ook vrij doorsnee familie, met alle geklapte huwelijken en nieuwe liefdes van dien, een zus met teveel kinderen en een ex-drugsverslaafde tweelingbroer Hidde. Ze woont met hem samen, en we komen er gaandeweg achter waarom ze het zo moeilijk vindt daar thuis te komen. Hidde nam een overdosis, en zij heeft hem thuis moeten vinden. Net op tijd, gelukkig. Ze heeft zich medeplichtig gevoeld aan zijn verslaving, omdat ze mee heeft gefeest, en het nergens echt heeft zien ontsporen, of daar in elk geval geen actie aan verbonden. Er zijn nog meer verwikkelingen, er zijn one night stands, haar beste vriendin krijgt relatie met haar broer, er zijn ongemakkelijke situaties op familiebijeenkomsten, momenten die haar steeds weer doen wankelen maar niet helemaal uit het lood doen slaan.
De voorstelling is een aaneenschakeling van anekdotes, alsof we naast Emma aan de bar zitten en haar hebben gevraagd: hoe heeft het zover kunnen komen? En zij antwoordde: "hold my beer"
Emma lijkt het überhaupt moeilijk te vinden zich te binden. We zien hier een duidelijk gevalletje avoidant attachment style. Want zodra ze verliefd wordt, en eigenlijk in een heel warm nest terecht komt, klampt ze zich alleen maar meer vast aan haar leugen, die dientengevolge steeds groter wordt. Ze zoekt bevestiging, buiten zichzelf. En dus merkt ze, dat als ze die bevestiging krijgt, die eigenlijk alsnog helemaal niet op haar betrekking heeft. Emma vertelt het verhaal aan ons, en naar ons is ze, anders dan naar de rest van de wereld, wel heel open en eerlijk. Het is alsof wij de voyeurs zijn bij wie ze zich wel helemaal durft te geven. Waardoor wij medeplichtig worden aan het ongeluk dat we zien voltrekken, en dat naar het einde toe een steeds helderdere vorm krijgt.
De reacties van dat publiek waren beide keren dat ik ze zag wisselend, zodra duidelijk wordt dat Emma een ziekte heeft verzonnen, is er afschuw. Misschien ook omdat Malou (nog) geen actrice is, en het spel dus heel dichtbij haarzelf ligt, dat het soms voelt alsof we naar Malou kijken, en niet naar het personage. Dat maakt het spannend - want wie is er nu aan het liegen? En is dat trouwens niet wat we allemaal doen, op welk podium ook - instagram, real life, of hier, in het theater? Het is zo ook een verhaal over maakbaarheid, en vrouw-zijn.
Het is een behapbaar stuk, duidelijk in zijn eenvoud gemaakt voor de kleine zaal, wat de intimiteit van het verhaal benadrukt. Een veilige keus, die smaakt naar meer. Ik vier het klein is een mooi, klein ornament, een kaarsje onder een boom, zo’n foto van iemand van wie je weet dat die er niet meer is in een bast geprikt.
Ik vier het klein (Kobra Theaterproducties) bezoek je tot en met 23 mei 2025 in theaters in heel Nederland.
Wil je meer horen van Malou Holshuijsen? Ze was onlangs te gast bij de podcast Kunststof (NTR). Daar vertelt zij meer over haar theaterdebuut.
Teddy Tops
Teddy Tops is een Nederlandse programmamaker, cultuurjournalist en schrijver. Ze is artistiek leider van het Mensen Zeggen Dingen, een platform voor literatuur, poëzie en performance. Daarnaast presenteert ze sinds 2023 het radioprogramma Een Uur Cultuur op NPO Radio 1 en komt in 2025 haar debuutroman uit.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende eninteressante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!