Grote kans dat je er weleens over hebt gehoord: bangalijsten. Lijsten met gegevens van -meestal- vrouwen, die volgens de makers sletten zouden zijn. Bijna 1 op de 5 jongeren kreeg weleens zo’n lijst te zien, blijkt uit onderzoek van 3Vraagt. Bijvoorbeeld via hun studie- of studentenvereniging, maar óók op middelbare scholen.

In de afgelopen maanden gingen in verschillende steden lijsten rond, vooral in steden met veel studenten. Vaak staan op die lijsten beschreven hoe ‘makkelijk’ een vrouw zou zijn, of wat ze zou doen, zoals het versturen van naaktfoto’s of seksuele handelingen. Soms ook met telefoonnummers of adressen.

‘Grappig om te delen’

Van de studenten in het onderzoek die lid zijn van een vereniging kwamen meer mensen in aanraking met zo’n lijst. Een derde (34%) zag er weleens één en een klein deel (5%) heeft zelf een keer zo’n lijst gemaakt of doorgestuurd.

“Het is meestal grappig om te delen. Het voelt niet echt alsof je iets slechts doet, al is het natuurlijk wel fout”, bekent een deelnemer die weleens zo’n lijst deelde. “Ik stuur het naar vrienden of huisgenoten. Ik kende niemand van de lijsten persoonlijk. Zodra het om je eigen vrienden of familie gaat, is het natuurlijk heel anders, maar daar denk je niet aan als je zo’n lijst ontvangt of doorstuurt.”

Weddenschappen

En terwijl niet iedereen dus even goed nadenkt bij het doorsturen van een bangalijst, kan het voor degenen die erop staan wel degelijk nare gevolgen hebben. Aan het onderzoek deden een aantal mee die zélf weleens op zo’n lijst stonden. Voor de meesten van hen had dat negatieve gevolgen.

Zo vertelt iemand in het onderzoek: “Ik voelde me een doelwit tijdens het uitgaan. Na die bangalijst kwamen er opeens extra veel jongens naar me toe. Ik wist niet meer wie oprecht was en wie me puur aanspraken omdat ze met me naar bed wilden. Veel jongens hadden er een weddenschap van gemaakt wie mij het eerste in bed kreeg.”

Campagne LINDA.meiden

Na de start van het nieuwe schooljaar wil LINDA.meiden jongeren bewust maken van de impact die bangalijsten hebben. Om de verspreiding van bangalijsten tegen te gaan, begint LINDA.meiden vandaag met de campagne: “Ik ben niet bangalijst. De makers stoppen niet. Wij wel met delen." 

Voor deze campagne werkt LINDA.meiden samen met de landelijke politie en diverse hogescholen en universiteiten om de boodschap zo breed mogelijk te delen en de bewustwording te vergroten. Daarnaast is er een samenwerking met Turff, het turfsysteem dat op Ipads aanwezig is in studentenhuizen. Gedurende vier weken worden de campagne-uitingen op deze schermen getoond, hiermee worden 30.000 studenten bereikt.

Ook op middelbare scholen

Hoewel het nieuws over bangalijsten de afgelopen maanden vooral uit de studentenwereld kwam, kregen sommige deelnemers daar al op jongere leeftijd mee te maken. Een deel laat weten dat op hun middelbare school ook al zo’n lijst, of iets vergelijkbaars, rondging.

Een deelnemer die dat op hun school meemaakte, vertelt daarover: “Het gevolg was dat iedereen, inclusief ikzelf, slecht naar die meiden ging kijken. Nu ik ouder ben weet ik wel beter. Het is te schandalig voor woorden dat die kwetsbare jonge meiden zo aan de schandpaal werden genageld.”

Permanent schorsen

Terug naar de studenten. Dit jaar ondertekenden bijna vijftig studentenverenigingen, waaronder in opspraak geraakte studentencorpsen als Vindicat, ASC en USC, een gedragscode. Die code zou grensoverschrijdend gedrag, zoals uit de hand gelopen ontgroeningen, maar ook bangalijsten, moeten voorkomen.

Wat als sommige leden dan toch de fout in gaan? Ruim de helft (58%) van de deelnemers die zelf lid zijn (geweest), is duidelijk: royeren die hap. “De slachtoffers en ook de daders komen daar voor hun ontspanning. Ik denk niet dat zij na die inbreuk op hun rechten nog in dezelfde sfeer samen kunnen zijn”, denkt een oud-lid uit het onderzoek. 

Geldkraan dicht?

Goed gedrag afdwingen met maatregelen die de hele vereniging treffen, zoals het tijdelijk of permanent stopzetten van financiering, daarover zijn leden minder enthousiast. “Mensen vergeten héél snel dat studentenverenigingen ook erg veel toevoegen en het vaak een enkeling is die een kutactie uitvoert.” Kortom, de leden die zich wél gedragen, mogen daar niet voor gestraft worden, vinden de meesten.

Maar, wanneer het bij dezelfde vereniging steeds weer misgaat en het bestuur geen stappen onderneemt om de cultuur te verbeteren, dan mag de universiteit wat sommigen betreft de geldkraan toch (tijdelijk) dichtdraaien. “De onderwijsinstelling moet immers geen geld spenderen aan het bevorderen van onveilige omgevingen”, vindt een deelnemer.

Over dit onderzoek

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Dit onderzoek is gehouden van 3 tot en met 30 september 2024, in samenwerking met LINDA.meiden. Er deden 1327 jongeren mee, van wie 413 mensen lid zijn (geweest) van een studie- of studentenvereniging.

• Deel