3Vraagt vroeg aan ruim 1100 jongeren welke thema’s voor hen persoonlijk het meest belangrijk zijn op dit moment. In 10 van de 12 provincies staat de woningmarkt in de top 3, in 7 provincies is dat zelfs het belangrijkste thema. 

Een Rotterdammer zegt daarover: “Als we hier geen Amsterdam willen worden moeten we nu echt inzetten op betaalbare woningen. Woontorens schieten als paddenstoelen uit de grond, maar sociale huur komt er niet en starters moeten uitwijken naar Ridderkerk en Schiedam omdat er geen koopwoningen zijn.” 

Provincie en de woningmarkt

Wat kan de provincie daar dan aan doen? Nou, dit jaar moeten provincies en gemeenten woondeals gaan sluiten. Die deals gaan over waar nieuwe woningen komen, voor welke doelgroepen die zijn (bijvoorbeeld jongeren, gezinnen of ouderen) en wat de verdeling tussen koop- en huurwoningen moet zijn. 

Ook staat er in die deals hoeveel huizen mogen kosten. Dus: hoeveel huizen zijn sociale huur, hoeveel huizen kun je huren voor maximaal 1000 euro per maand of kopen voor maximaal 355.000 euro? Vrij essentieel dus, als je op zoek bent naar een nieuw huis.

Lees ook

11-09-2022

Jonge huurders zitten in de shit: helft vindt dat hun huisbaas misbruik maakt van het gebrek aan woningen

Stikstof vs. huizen

Groot probleem bij de bouw van die huizen: de stikstofcrisis. In 9 van de 12 provincies staat dat thema in de top 3 voor jongeren, in 4 provincies is dat het belangrijkste thema. Jongeren vinden dat aan de ene kant belangrijk omdat ze boerenfamilies kennen, of uit dorpen komen waar het boerenleven een belangrijke rol speelt. 

Aan de andere kant maken ze zich zorgen over stikstof omdat de huidige crisis er dus voor zorgt dat er geen nieuwe woningen gebouwd kunnen worden. “De stikstofcrisis en wooncrisis hangen met elkaar samen en sorry, dan gaan voor mij nieuwe huizen toch boven de boeren”, zegt iemand.

Spoedcursus stikstof

Mocht je nu denken, wat, stikstof, huh?! Dan frissen we je geheugen even op. In 2030 moet van het kabinet de stikstofuitstoot gehalveerd zijn. Bij het bouwen van woningen komt stikstof vrij en door het houden van vee komt stikstof vrij. Daarom willen ze veehouders die veel stikstof uitstoten, betalen om te stoppen. 

Wat er gebeurt als die veehouders dat niet willen, is nog niet duidelijk, maar het is aan de provincie om uit te zoeken welke veehouders uitgekocht willen worden en welke kunnen blijven bestaan. 

Provincie moet meewerken met kabinet

Maar goed, je hebt de trekkers op de snelweg nauwelijks kunnen missen: boeren zetten de hakken in het zand. Ook hebben verschillende provincies al aangegeven dat ze niet willen meewerken aan het plan van het kabinet, net als de BoerBurgerBeweging - de partij van Caroline van der Plas, die heel veel zetels lijkt te gaan halen deze verkiezingen. 

De meerderheid van de jonge mensen vindt dat hun provincie mee moet werken met de kabinetsplannen: tweederde (63 procent) wil niet dat de provincie waar zij wonen zich verzet. Bij oudere leeftijdsgroepen is daar meer verdeeldheid over. “De stikstofuitstoot moet omlaag, punt. Je kunt nog een beetje kijken hoe je dat het beste kan aanpakken, maar tegenstribbelen gaat alleen maar meer ellende veroorzaken”, zegt een jong iemand in het onderzoek.

Eigenlijk zijn we al veel te laat met ingrijpen

En de plantjes dan?

Jullie maken je niet alleen zorgen over de bouw van huizen, te veel stikstof is ook gewoon slecht voor de natuur. “Wat mij betreft is dit hele stikstofprobleem geen keuze, maar een must”, vindt een deelnemer. “Als we zo doorgaan wordt de natuur vernietigd. Eigenlijk zijn we al veel te laat met ingrijpen.” 

Ook vindt iemand dat niet alléén boeren de dupe moeten zijn van deze crisis. “We gaan geen boeren uitkopen om vervolgens Schiphol meer vluchten te geven of Tata Steel uit te laten breiden. Of de natuur moet profiteren, of de woningbouw. Het liefst allebei, als dat kan.”

Busje komt niet

In een aantal provincies maken jongeren zich ook veel zorgen over het openbaar vervoer, ook een taak van de provincie. Zij gaan over de bereikbaarheid van jouw dorp of stad: dus over buslijnen, bushaltes en welke aanbieder er op bepaalde treintrajecten rijdt. Dat jij dus in de rij moet staan om in te checken bij een andere vervoerder op het station is de schuld van je provincie. 

In bijvoorbeeld Friesland, Flevoland en Limburg vinden de jongeren die daar wonen het openbaar vervoer slecht geregeld. “Het OV is in de noordelijke provincies bijna onbruikbaar”, zegt iemand. “Het is hier in alle gevallen minimaal twee, drie keer sneller en betaalbaarder om de auto te pakken.” Iemand anders heeft daar wel een verklaring voor: “We zijn in Nederland alleen maar bezig met de steden en de Randstad. Dorpen worden totaal onbereikbaar en lopen leeg.” 

---

Over dit onderzoek

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Aan dit onderzoek, gehouden van 26 februari tot en met 1 maart 2023, deden 1.142 mensen tussen de 16 en 34 mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land.