De pandemie maakte plaats voor de oorlog in Oekraïne, de bijbehorende energiecrisis en gierende inflatie. Tel daar de onzekerheid over de woningmarkt en de verpletterende prestatiedruk bij op en je snapt dat de mentale problemen die jongeren kregen in de coronacrisis nog niet zijn verholpen. Bovendien durven ze er nog altijd niet echt over te praten.

Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt in aanloop naar de #openup-week, waarin jongeren worden gestimuleerd om open te zijn over hun psychische klachten. Volgens meer dan de helft van de jongeren in het onderzoek (55 procent) rust daar nog altijd een taboe op. 

“Het is zo moeilijk om over te praten, mentale problemen zijn gewoon niet zo zichtbaar als een gebroken been”, legt iemand uit. Ook wordt gezegd dat ze bang zijn dat het door anderen als aanstellerij wordt weggezet. “Of het wordt gezien als je eigen schuld: jij hebt niet goed voor jezelf gezorgd. Als je dat wel doet, dan lossen die problemen ook weer op. Maar dat is natuurlijk niet waar”, zegt een ander. 

Minder eenzaam, meer piekeren

Terwijl toch best veel jongeren last hebben van mentale problemen. In de coronacrisis nam het aantal jonge mensen met psychische klachten toe, maar nu de maatregelen al een tijdje zijn opgeheven, zijn de klachten nog niet weg. Problemen als stress (62 procent), somberheid (56 procent) en depressieve klachten (32 procent) komen nog net zo vaak voor als de afgelopen twee jaar. Het aantal jongeren dat zegt eenzaam te zijn is wel licht afgenomen, van 49 procent naar 43 procent. Daarentegen zeggen wel meer mensen dat ze oververmoeid zijn en veel piekeren.

Druk om te presteren

In het onderzoek geeft ook 71 procent aan dat ze last hebben van prestatiedruk en de druk om altijd de beste versie van zichzelf te laten zien. “Je moet zó veel”, legt een deelnemer uit. “Alleen een diploma is niet meer genoeg, je moet ook relevante bijbaantjes hebben en lid zijn van verenigingen. Eigenlijk moet je ook vrijwilligerswerk hebben gedaan en iets van de wereld hebben gezien, anders loop je achter. En daarnaast nog een sociaal leven proberen te behouden.”

‘Alles stapelt zich op’

Daarnaast heeft driekwart van de ondervraagden mentaal last van minstens één de vele crises die op dit moment spelen. Vooral de prijsstijgingen hebben invloed op de mentale gezondheid van deelnemers: 53 procent zegt dat dat ze negatief beïnvloedt. “Ik verdien goed, maar er gaat veel meer geld uit dan dat er binnenkomt, omdat alles zo duur is. Een paar maanden geleden kon ik nog sparen en een leuk leven leiden, nu moet ik alleen maar op m’n geld letten”, legt iemand uit. 

Ook de wooncrisis (42 procent), corona (31 procent) en de energiecrisis (30 procent) laten bij veel jongeren hun sporen na. De klimaatcrisis, de opwarming van de aarde, heeft voor ruim een kwart van de deelnemers (28 procent) een negatieve invloed op hun mentale gesteldheid. Zelfs als ze de crises niet persoonlijk voelen, hebben mensen er last van. “Alles stapelt zich op, het lijkt alsof er alleen maar ellende is”, zegt een deelnemer. “Je ontkomt er niet aan: alles gaat kapot, alles wordt duur, eigenlijk gaat er niks goed op dit moment”. 

‘Er is niks’

Met iemand praten werkt, als je niet lekker in je vel zit. Maar lang niet alle deelnemers doen dat: 39 procent praat erover met mensen die dichtbij ze staan. “Mensen hebben toch geen zin om je gezeur aan te horen, dan veranderen ze snel van onderwerp of zeggen dat je het niet zo serieus moet nemen.”

Een veel grotere groep, 74 procent, trekt zich terug als het psychisch even niet goed gaat. Bijna de helft (47 procent) doet alsof er niets aan de hand is. “Als ik er zelf niet over praat hoef ik er ook niet aan te denken. Anders kom ik in zo’n negatieve spiraal terecht en trek ik anderen daarin mee: gewoon niks zeggen is veel makkelijker.” 

Heb jij behoefte om met iemand te praten over je psychische problemen? Dan kun je altijd terecht bij de hulpverleners van MIND Korrelatie. Je kan bijvoorbeeld, anoniem, appen of chatten met een professional die je advies kan geven. 

Over dit onderzoek

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Aan dit onderzoek, gehouden van 29 september tot en met 5 oktober 2022 in samenwerking met  NPO3, 3FM HUMAN en stichting MIND deden 1.504 deelnemers mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land.

• Deel