Kan deze jongen van 12 beslissen over zijn eigen dood?

Het is een verhaal dat je meteen naar je strot grijpt, maar ook achterlaat in een staat van verwarring: het verhaal van de ernstig zieke twaalfjarige David die deze week via de rechter afdwong dat hij geen chemokuur hoeft te ondergaan. Gelukkig dat David daar zelf over mag beslissen is misschien je primaire reactie. Toch sloeg mijn mening radicaal om bij het lezen van de column van Aleid Truijens in de Volkskrant. Vandaag in het Beeld van de Week: de strijd van een 12-jarige om de ultieme zelfbeschikking, maar ook: kan een kind daar zelf wel over beslissen?

Strijd in de rechtszaal

Het is een strijd dat eigenlijk geen strijd zou moeten zijn. En als de meningen al botsen over iets dat zo persoonlijk en intiem is, dan toch zeker niet in het openbaar terwijl heel Nederland meekijkt. Toch is dat helaas wel precies wat er deze week gebeurde. In een rechtszaal in Amsterdam deed het hof uitspraak in de zaak van de doodzieke David.  Een jongen van 12 die geen chemokuur wil ondergaan vanwege de bijwerkingen.

En David kreeg gelijk. Hij hoeft niet aan de chemo, zo stelde het Hof. Hij werd -zoals dat in juridisch jargon heet-  als wilsbekwaam beoordeeld. "Mooi", zo luidde mijn eerste reactie. En goed dat deze jongen daar zelf over mag beslissen. 

Alternatieve geneeswijzen

Toch ligt het niet zo eenvoudig. Zeker na het lezen van de column van Aleid Truijens sloeg bij mij de twijfel toe over de juistheid van dit oordeel. Truijens-die zelf ook voor de beslissing stond om haar kind bloot te stellen aan een chemo behandeling-kraakte een paar goede noten waar ik nog niet aan gedacht had.

In haar column wijst ze op 2 zaken die in veel media nogal onderbelicht zijn gebleven. Namelijk “de enorme loyaliteit van een kind aan zijn ouders en het geloof in alternatieve geneeswijzen”.

Hij wil zeker nog niet dood en verwacht op basis van wat hij voelt in zijn lijf en de middelen die hij krijgt dat hij oud wordt.

Moeder van David

Wel of niet wilsbekwaam

Verder in haar stuk in de Volkskrant legt ze uit wat ze daarmee bedoelt. Maar eerst moeten we meer van het verhaal van David weten. NRC heeft daar eerder een mooie reconstructie over gemaakt.

In het kort: de ouders van David zijn gescheiden, hij woont bij zijn moeder in huis. Als hij ernstig ziek wordt, moet onmiddellijk de tumor in zijn hoofd operatief verwijderd worden. Deze operatie is succesvol, maar moet gevolgd worden door een bestraling en een chemokuur.

Zo luidt althans het medisch advies van zijn behandelaars. Maar David weigert deze behandeling en wordt daarbij gesteund door zijn moeder. Het ziekenhuis slaat alarm en de kinderbescherming dreigt David uit huis te plaatsen. Reden: de houding van zijn moeder – aanhanger van alternatieve geneeswijzen – bedreigt zijn genezing. Een kinderpsychiater oordeelt vervolgens dat David niet in staat is hier zelf over te beslissen.

Wie grijpt er in als een 12-jarige echt gelooft dat natriumbicarbonaat hem beter maakt?

Aleid Truijens, columnist Volkskrant

Wel bestraling, geen chemo

Moeder bindt vervolgens alsnog in en David wordt bestraald. Maar bij de chemokuur begint het hele circus weer opnieuw. David weigert opnieuw, wederom gesteund door zijn moeder. Wel ondergaat hij een behandeling met “zuiveringszout” uitgevoerd door een alternatieve genezer. Dit idee komt uit de koker van zijn moeder die later hierover zou verklaren: "Hij wil zeker nog niet dood en verwacht op basis van wat hij voelt in zijn lijf en de middelen die hij krijgt dat hij oud wordt."

Vervolgens neemt zijn vader hier juridische stappen tegen. In eerste aanleg krijgen David en zijn moeder gelijk, net zoals afgelopen week bij het Hof.

Mag je beslissing over leven en dood aan 12-jarige overlaten?

Wat echter wringt volgens Alijd Truijens is dat het Hof de zaak heeft versmald naar of David wilsbekwaam is of niet. Ze wil best geloven dat David dat is, maar blijft met een aantal andere vragen zitten die ze opwerpt in de Volkskrant.

Zoals: Mag je een beslissing over leven en dood aan een 12-jarige overlaten? Moet je hem de onmogelijke keuze laten tussen de wens van zijn vader en die van zijn moeder? Wie grijpt in als een 12-jarige gelooft dat natriumbicarbonaat hem beter maakt?

"Alles legaal gegaan, maar dood had niet gehoeven"

Ze sluit af met haar persoonlijke verhaal over haar zoon- inmiddels een kerngezonde man van 26- die op 4-jarige leeftijd ook een zware chemo moest ondergaan. En is intens blij dat haar kind toen daar niet zelf over heeft kunnen belissen.

Haar slotzin in de Volkskrant is buitengewoon treffend en bleef nog lang in mijn hoofd nadreunen: “Ik ben zo bang dat er straks een kind sterft en allerlei volwassenen dan beseffen dat alles geheel legaal is gegaan, maar dat zijn dood niet had gehoeven.”

• Deel