De tragische geschiedenis van Anne Frank kent iedereen. Maar hoe hartsvriendin Hannah Goslar haar leven riskeerde om Anne vlak voor haar dood in het concentratiekamp te helpen, is minder bekend. Hannahs indrukwekkende verhaal is nu te zien in de bioscoop.

Theatervoorstellingen, miniseries, boeken, internationale films, een YouTube-serie: het verhaal van ’s werelds bekendste dagboekschrijfster Anne Frank spreekt nog altijd tot de verbeelding en bereikt gelukkig nog steeds nieuwe generaties. Maar een Nederlandse bioscoopfilm was er nog niet. Regisseur Ben Sombogaart (De Tweeling, Moordvrouw) brengt daar nu verandering in en kiest in zijn drama voor een bijzonder perspectief. Namelijk dat van Annes dappere en trouwe vriendin Hannah Goslar, die momenteel op 92-jarige leeftijd in Jeruzalem woont en haar herinneringen eerder deelde in het boek Anne Frank, Mijn Beste Vriendin.

Van Amsterdam naar concentratiekamp Bergen-Belsen

Hannah en Anne verhuisden in de jaren dertig allebei met hun familie van Nazi-Duitsland naar Amsterdam en raakten al vanaf de kleuterschool bevriend. We treffen ze in de film tijdens de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog, wanneer de vriendinnen inmiddels op het Joods lyceum zitten en ondanks de verplichte Jodensterren en toenemende dreiging proberen een zo normaal mogelijk puberleven te leiden: school, jongens, niet luisteren naar ouders. Ze verliezen elkaar echter drie jaar uit het oog wanneer de familie van Anne onderduikt. Het toeval wil dat er niet lang voor de bevrijding nog een laatste unieke ontmoeting plaatsvindt in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Het is vlak voor Anne’s dood.

Anne Frank: ook gewoon een ‘irritante’ puber

De fragmenten uit het kamp wisselt Sombogaart af met de laatste, iets meer zorgeloze jaren die de vriendinnen in Amsterdam doorbrengen. Door de ogen van Hannah beleven we het icoon Anne Frank (gespeeld door Aiko Beemsterboer) als een meisje van vlees en bloed, een wijze en bijdehante bff waarmee de wat meer introverte en brave Hannah (Josephine Arendsen) geheimen en dromen deelt. Maar ook als een typische, soms irritante tiener die doordraaft over tongen (was dat toen al een woord?) en zich schuldig maakt aan meidenvenijn. Het ene moment is Hannah de lieveling, het andere moment ruilt Anna haar hartsvriendin gerust in voor een ander klasgenootje. Typisch puberaal meidengedoe, terwijl ondertussen de razzia’s in alle hevigheid toenemen en de deportaties naderen.

Acteertalenten Beemsterboer en Arendsen

De film stipt genoeg van de bekende afschuwelijke gebeurtenissen rondom de Holocaust aan, maar van de ergste verschrikkingen zoals we die kennen uit films als Schindler's List of Son of Saul kennen, blijft Sombogaart weg. De regisseur lijkt vooral te mikken op een jong publiek (ik herhaal: tongen) en richt zich voornamelijk op de band tussen de vriendinnen en de hulp die Hannah uiteindelijk met gevaar voor eigen leven probeert te bieden. De film laat je niet compleet verscheurd met natte zakdoeken achter zoals andere films over de Holocaust dat wel doen. Daarvoor zijn de kampdecors ook net iets te simpel, een aantal acteerprestaties wat matig en sommige situaties ongeloofwaardig (je zou soms denken dat de gevangenen het kamp gewoon uit kunnen rennen). Maar indruk maakt het verhaal uiteindelijk wel, vooral dankzij het overtuigende spel van jonge acteertalenten Beemsterboer en Arendsen die deze film dragen. De verschrikkingen die wij niet expliciet zien, zijn wél in hun vermoeide en leeg gehuilde ogen af te lezen. Hun laatste ontmoeting in Bergen-Belsen raakt. Al voegen de makers juist hier een nogal groot dramatisch effect toe dat in werkelijkheid niet gebeurde: Hannah en Anne zagen elkaar nooit, ze spraken elkaar alleen.

Heldendaad

Mijn Beste Vriendin Anne Frank is vooral een ode aan vriendschap en medemenselijkheid. En wat mensen uit naam van vriendschap voor elkaar doen in de meest onmenselijke en gevaarlijke omstandigheden. Mensen zoals de moedige Hannah Goslar, wiens verhaal dankzij deze film verteld blijft worden. En dat blijkt nog altijd hard nodig.

• Mijn Beste Vriendin Anne Frank (2020)
• Cijfer: 7
• Drama, oorlog
• Duur: 1u, 43min
• Regie: Ben Sombogaart
• Cast: Aiko Beemsterboer, Josephine Arendsen, Roeland Fernhout, Lottie Hellingman, Stefan de Walle

• Deel