Een Nederlandse misdaadserie over… belastingen. Dat klinkt misschien niet juicy, maar toch gaat Nemesis, de eerste Nederlandse productie voor Disney+, niet over saai papierwerk of data crunches. Nee, Nemesis is een keiharde en onthullende must-see.

Door: Loeke de Waal

Een Nederlandse misdaadserie over… belastingen. Dat klinkt misschien niet juicy, maar toch gaat Nemesis, de eerste Nederlandse productie voor Disney+, niet over saai papierwerk of data crunches. Nee, Nemesis is een keiharde en onthullende must-see.

In Nemesis ontdekken Sylvia van Maele (Lies Visschedijk), officier van justitie in Den Haag, en Lars van Deurnen (Romana Vrede), rechercheur bij de FIOD, een groot Nederlands complot. Dagelijks volgen zij namelijk de geldsporen in het land en onderzoeken ze belastingaanslagen op zoek naar criminelen. Maar af en toe wordt er een heel onhandig belletje gepleegd, waardoor ze de echte grote jongens toch niet te pakken kunnen krijgen. ‘De elite’, die koste wat kost haar rijkdom en macht wil behouden, steekt daar steeds een stokje voor. Maar als hoogopgeleide grootverdiener, die een kind deelt met hoofdofficier van justitie Ed Koppers (Peter Blok), vervagen de grenzen tussen werk en privé best makkelijk. De Disney+-serie is gebaseerd op het gelijknamige boek van Simon de Waal (Baantjer, Grijpstra & De Gier, Lek) uit 2016.

Laten we het over belasting hebben!

Niet per se het meest juicy onderwerp, belastingen, maar toch weet Nemesis er jeu aan te geven. Vanaf de eerste aflevering, met een inval in een leeg kantoor dat op een of andere manier wel miljoenen binnenharkt met online gokken, is het spannend. Terwijl de muziek je er met de haren bijsleept, leer je ondertussen ook nog iets over de Nederlandse overheid, het politieke gekonkel en de justitiële machine. Niet mis! En het hapt lekker weg, want het is verwikkeld in corruptie, criminaliteit, royals en politici. En wij ‘gewone’ mensen zitten erbij en kijken ernaar.

Ondanks dat het dus over papieren en cijfers gaat, staat de druk er lekker op. Want hoe verstrengeld is fout geld met de overheid? En wat doe je als je achter zo’n groot complot komt? Het wordt helemaal troebel als je er zelf, én je familie ook, bij betrokken raakt. Verandert dat dan je morele kompas? Nemesis gaat uiteindelijk ook over hoeveel verantwoordelijkheid je hebt voor de fouten van anderen als je de waarheid ontdekt. Móet je daar iets mee? Moet je het rechtzetten als je beter weet, ook als dat ten koste gaat van jou of je familie?

Het probleem waar je tegenaan loopt, is namelijk vooral dat die ‘elite’ die zo lekker de fout in gaat zelf niet vindt dat ze verkeerd zitten. Een aanbeveling voor ‘het zoontje van’ hier, een financieel steuntje in de rug daar, een onder de tafel-afspraak kan ook nog wel en vriendjespolitiek bestaat helemaal niet. En zolang ze niet gepakt worden én zij zelf ook de machthebben - of zelfs rechterlijke macht - zijn, hebben ze dus “gelijk”. Want zij bepalen nou eenmaal wat goed en fout is. Er vallen toch ook geen echte slachtoffers als de voormalig bankdirecteur nul euro belasting betaalt?

Toeslagenaffaire ook in de spotlight

Daarom is het mooi dat de welbekende toeslagenaffaire nog even aan bod komt. In de vorm van FIOD rechercheur Lars (Romana Vrede) die aan het begin van haar carrière heeft bijgedragen aan een soortgelijk probleem waar een Roemeens gezin de dupe van werd. Dat heb je even nodig, om uit de elite-bubbel van Nemesis neer te dalen en te zien dat er wel degelijk mensen slachtoffer worden van de hele machine die aan het werk is. Victimless crime, m’n reet.

Zelfs de media en journalistiek zijn niet veilig in de Disney+-serie. Want ook daar zit soms groot geld achter als het om winstgevende mediabedrijven gaat. Dan is de onafhankelijkheid ineens toch zoek. Dat wordt op interessante wijze neergezet met de jonge podcaster Nina Jacobs (Jade Olieberg) die de waarheid ook publiekelijk probeert te maken.

Maar Nemesis is niet alleen maar geldsores dit en een enkele vermoorde lastpak dat. Er zitten een hoop luchtige momenten met humor in. Zelfs wanneer de slechteriken goed aan de tand worden gevoeld. Romana Vrede blijkt een ster in de prangende vraag met zelfvoldane glimlach. En de kantoorhumor zit er ook lekker in. Met heerlijke ongemakkelijke momentjes tussen collega’s, met name van het tegenovergestelde geslacht, over wie er nou echt de baas is en wiens ego werkelijk gestreeld wordt in de scène. Met Visschendijks Sylvia als de ultieme droge badass, die werkelijk nergens van schrikt en altijd een weerwoord paraat lijkt te hebben.

Hollandse witteboordencriminaliteit

Nemesis is Nederland zoals we dat nog niet vaak gezien hebben. Upperclass en zwaar in de witteboordencriminaliteit. Dat brengt je ook gelijk op een stel prachtige locaties. Ondanks het inhoudelijke geweld van de opnames, gaf Lies Visschedijk in gesprek met Vogue aan daar toch van te kunnen genieten. “Ik vond het provinciehuis in Arnhem dat het Openbaar Ministerie voorstelde, een geweldig gebouw. Prachtige architectuur en kunst. En tof dat mensen op de Zuidas hun kantoren, waarbij je kunt zien dat over elke centimeter is nagedacht, voor ons openstelden. Want Nemesis is een serie die best scherp is op die financiële wereld.”

Visschedijk is misschien vooral bekend als komische actrice, na Nemesis zal ze vast in meer dramatische rollen te zien zijn; ze speelt volledig in het moment en sleurt je de hele rit lang met zich mee. Nemesis is een sterke serie die ook slimme keuzes maakt over wanneer bepaalde dingen worden besproken. Zo hoef je op beeld niet alles aan een buitenstaander uit te leggen, dat gebeurt hier gewoon off-cam. En een familiediner waar de spanning al te snijden is, is zéker de meest interessante plek om het eens over justitiële gevolgen van daden te hebben.

Nemesis zal dankzij Disney+ in 30 landen te zien zijn, maar taal zal het probleem niet zijn. Want de kracht zit ‘m in de serie vooral ook in de stiltes. Zolang de gerechtigheid maar met veel lawaai komt.

• Cijfer: 8
• Te zien op Disney+
• Crimethriller
• 8 afleveringen
• Cast: Lies Visschedijk, Romana Vrede, Jade Olieberg, Peter Blok, Bram Suijker en meer.

• Deel