De films en series waarin AI en robots ons mensen te slim af zijn, hebben de realiteit inmiddels ingehaald. Met ‘Big Brother watching you’ vanuit je broekzak. De decennia oude robot Cassandra kwelt in deze nieuwe Netflixserie een modern gezin: echt creepy AI of toch nog niet écht genoeg?

Computersysteem Cassandra (Wilson) ziet alles, hoort alles en is o-ve-ral in het oudste ‘smart home’ van Duitsland. Een huis waar de familie van Samira (Tander) net is ingetrokken na een hartverscheurende familietragedie. Hoewel Cassandra sinds de jaren ‘70 uitgeschakeld is, weet Samira’s zoon Fynn (Kantara) de boel toch weer aan de praat te krijgen. Maar Cassandra blijkt geen onschuldige hulp in het huishouden. Ze is een klassieke huisvrouw met achterhaalde normen en waarden en wil het liefst zelf de vrouw des huizes worden. Iets met een jaren ‘70 experiment en zonder consent in het huis achtergelaten worden.

Onze grootste angst?

Aan de ene kant lijkt het of we zoiets als Cassandra al vaker gezien hebben; een op hol geslagen AI/robot, die voorbij de verwachtingen van haar makers gevoelens en een eigen wil ontwikkelt. Iets wat toevallig vaak leidt tot de ondergang van de mensheid, of een nietsvermoedend gezin. Maar Cassandra zit anders in elkaar. Vanaf de eerste minuut is duidelijk: deze computer is geschapen met gevoelens. Haar scherpe oordelen over de mensen die ze ‘dient’ (ziek zijn is een zwakte en die en die hebben een te dikke kop) zijn te aanwezig om niet met opzet gecreëerd te zijn.

Hoewel Cassandra dus intrigerend begint en de makers het verhaal met precies genoeg broodkruimels weten uit te zetten, laat het al gauw steken vallen. De voorbeelden van Cassandra’s manipulaties van het gezin voor haar eigen doeleinden zijn er net een paar te veel en de escalatie ervan gaat te langzaam. Je bent al vanaf aflevering twee aan het wachten tot het kaartenhuis volledig instort (en je vraagt je net te vaak af waarom ze haar niet al eerder proberen uit te schakelen). Bovendien is de reden waarom Cassandra is wat/wie ze is, niet fascinerend genoeg om daarvoor te blijven plakken.

De grotere vraag is hoe: hoe is ze gemaakt? Mét gevoel? En met toegang en controle over alle deurklinken en -scharnieren, ovendeuren, noem het maar, bovenop de verwachte controle over elektronische apparaten. En dat van een creatie uit de jaren ‘70!

Het echte gevaar

Wanneer er dus wordt teruggeschakeld naar het verleden, tussen 1964 en mid jaren ‘70, wordt het weer even interessant. Naar het gezin dat vijftig jaar geleden in het huis woonde, maar onder mysterieuze omstandigheden om het leven kwam door een auto-ongeluk. Interessanter, omdat de realiteit altijd enger is dan fictie. Daarom zijn die series over AI die níet met gevoel gecreëerd zijn en, in het geval van Cassandra, het doel om een soort moederrol te vervullen, enger dan Cassandra. En die overheersende, allesbepalende man des huizes - Horst (Hartwig) - die alleen met zijn eigen behoeften, nalatenschap en verlangens bezig is, terwijl hij zijn vrouw en kinderen mee de afgrond intrekt: oef!

Hoe interessant was het dus geweest als Cassandra was omgedraaid: niet de escalatie van manipulatie door Cassandra in het heden, maar het megagrote ego van één man dat effect heeft op generaties na hem, dankzij computertechnologie. Wat de verhalen over uit de klauwen ontwikkelde AI echt eng maken, is hoe dichtbij dat nu komt en welke tech-maniak maakte wat jou nu dagelijks in de gaten houdt. Cassandra’s trauma om als computer alleen achtergelaten te worden in een huis waar ze zich opgesloten voelt, is moeilijker te verkroppen doordat vrouwen vóór haar, uit haar tijd, écht zo leefden.

Uitgeschakeld worden zonder dat daar toestemming voor is gevraagd, ís het leven van een huisvrouw uit het verleden: bijna alles ging tegen haar zin in of werd niet overlegd. Die illusie van de man, Horst in dit geval en in mindere, maar niet makkelijker te slikken mate Samira’s man David (Klammer), is het grootste gevaar dat in het smarthuis schuilt. Daar is in Cassandra niet genoeg aandacht voor. Als vrouw, als mens, wil je controle over je eigen leven en je eigen lot. Cassandra had dat niet, dat is de ware tragedie.

• Cijfer: 6
• Te zien op Netflix
• Science Fiction, thriller
• 6 afleveringen
• Cast: Mina Tander, Lavinia Wilson, Joshua Kantara, Filip Schnack, Michael Klammer, Franz Hartwig en meer.

• Deel