Dark sky tourism: overnacht onder de helderste sterrenhemels

Artikel
12 apr 2022
4 minuten leestijd

Sterrenkijken tot je blind ziet. En dan hebben we het niet over BN’ers, maar over die heldere stippen aan de hemel. Dat is dark sky tourism. Wat houdt dit in? En waar kan je het beste je nietige bestaan in dit universum overdenken? We schijnen een licht over het hemelruim.

Felle TL-bakken in de hal, de peertjes boven je keukentafel en geautomatiseerde straatlantaarns. Gaat er al een lampje branden? We hebben het natuurlijk over de menselijke uitvinding: elektrisch licht. Dit heeft ons leven veranderd én in veel gevallen makkelijker gemaakt… Behalve als je één van die mensen bent die zich graag vergaapt aan de heldere nachtelijke hemel. Want om in het holst van de nacht de lucht af te speuren naar verre sterrenstelsels, moet de omgeving om je heen goed donker zijn. Lampje toch maar weer uit dus!

Sterrenkijkers opgelet

Een reiziger die dus een beetje fatsoenlijk sterren wil kijken, blijft (hopelijk) niet in de stad hangen. Nee, die gaat in de herfst- of wintermaanden op zoek naar de meest afgelegen plekken, waar lucht- en lichtvervuiling bijna niet bestaat. Want daar – op die stille oorden – kan je in alle rust apegapen naar zo’n vijftienduizend sterren aan de lucht. Dit staat ook wel bekend als dark sky tourism: het afreizen naar de donkerste plekken. Dat noem je nog eens sterallures.

Licht in de duisternis

Dat gebieden door een staat worden beschermd, is niets nieuws. Echter, dat dit wordt gedaan om niet de aarde waar je met je beide voeten op staat, maar juist de donkere lucht te beschermen, is wél relatief nieuw.

Deze trend – die in het jaar 2000 flink in gang is gezet – kan het astro-toerisme voor altijd veranderen. Een echt donkere lucht kan namelijk de felheid van de fonkelende sterren, de maan en de Melkweg nóg beter naar voren brengen. Als je geluk hebt en vooral goed timet, zie je zelfs een verdwaalde planeet. En een extra voordeel: deze trend helpt ook wilde dieren die lichtgevoelig zijn.

Voor de astronomen in spé

Maar waar vind je deze plekken? Bijvoorbeeld in Idaho, Nebraska en Arkansas. De Verenigde Staten is namelijk één van die landen die met Dark Sky Preserves reizigers probeert te helpen om met zo min mogelijk lichtvervuiling de sterren te bewonderen. Je stuit hier dan ook op de meeste beschermde gebieden gericht op sterrenkijken, ook wel Dark Sky-parken.

Je vindt deze bijvoorbeeld bij de Grand Canyon, Joshua Tree en Death Valley. Vaak kan je in deze parken kamperen of overnachten. Ook niet verkeerd. Moet je alleen wel even je ogen openhouden. Maar het uitzicht in de late uurtjes is dat meer dan waard.

Vind je dit iets te ver reizen voor een nachtelijk avontuurtje? Met deze kaart hoef je niet in het duister te tasten (of juist wel). Het weergeeft waar je de minst lichtvervuilde plekken op onze planeet vindt. Wel zo makkelijk. Zo vind je in Europa ook een heleboel mooie plaatsen waar er een hemel voor je opengaat.

Feestjes onder de donkere lucht

Voor de echte fans zijn er speciale Dark Sky-evenementen. Veel van deze evenementen vind je op websites voor astronomie-enthousiastelingen, zoals die van het Sky and Telescope magazine of Go Astronomy. Dan deel je de sterrenhemel al snel met zo’n vijftien- tot dertigduizend mede-pottenkijkers.

Sterrenkijken voor dummies

We snappen dat je soms ook gewoon vanaf je raam, balkon of achtertuin je in een ander universum wil wanen. Gelukkig bestaan er ook allerlei apps die je hier een handje kunnen helpen in het ontrafelen van de hemellichamen. Want hoe onderscheid je nou de Grote Beer van de Kleine Beer? En hoe weet je welke ster de poolster is?

De meeste apps werken met augmented reality (AR). Hierdoor kan je je telefoon in de richting van de hemel houden en leest de app naar welke ster je wijst. Wel moet je hiervoor je GPS aanzetten. Welke app geschikt is? Het BNNVARA-programma Kassa heeft een aantal apps vergeleken. Het meeste werk is dus al voor je gedaan.