Halloweenfeestje vanavond? Zo grimmig zag dat er vroeger uit
- Artikel
- 26 okt 2022
- 5 minuten leestijd
In Nederland staat de herfstvakantie tegenwoordig eerder bekend als Halloweenperiode. Uitgeholde pompoenen en grimmige kostuums zijn allang geen ‘typisch Amerikaans beeld’ meer. Hoe is de Halloweenkoorts overgewaaid naar de lage landen? En waar ontstond het eigenlijk?
We kennen allemaal de Amerikaanse taferelen van kleine kinderen onder een wit kleed met twee gaten erin die ‘trick or treat’ schreeuwen. Vaak nog een pompoenmandje met snoep erbij en als kers op de taart een waterpistooltje in de hand. Maar Halloween een Amerikaans feest? Dat is het niét. Al duizenden jaren geleden werd op 31 oktober oudejaarsavond gevierd in, jawel, Ierland.
Keltische traditie
De naam ‘Halloween’ komt van ‘Hallow-e’en’. Oftewel: All Hallows Eve (Allerheiligenavond). Rond achthonderd tot negenhonderd voor Christus vierden de Kelten het Samhain-feest. Dit deden ze om het einde van de oogsttijd te vieren: het nieuwe jaar begon dus ook op 1 november. De Kelten geloofden dat die avond de geesten van overledenen hun oude woonplaatsen zouden bezoeken. Ze staken hierbij knolrapen in brand en legden voedsel bij de graven. Dit allemaal om de geesten op afstand te houden. En herkend worden? Dat mochten de inwoners niet. Vandaar de grimmige kostuums: de levenden mochten niet onderscheiden worden van de doden.
In de loop van tijd kwamen daar allerlei (christelijke) gewoontes bij. Zo liepen christenen voortaan op 2 november over straat met oude kleding, bedelend om brood met krenten. Wat de schenker daarvoor terugkreeg? Een gebed voor zijn gestorven dierbaren. Hierdoor zouden hun tochten naar de hemel versnellen. Dit was hoogstwaarschijnlijk het begin van de trick-or-treattocht zoals we die nu kennen.
In de tweede helft van de negentiende eeuw trokken grote groepen Ierse en Schotse immigranten naar de Verenigde Staten. Zij namen hun tradities mee en hierdoor dook in diezelfde tijd de jack-o’-lantern op. Hét symbool van Halloween: de uitgeholde pompoen die de kenmerken had van een gezicht.
Rond de twintigste eeuw was Halloween in de Verenigde Staten vooral een feest voor kinderen. Zij verkleedden zich en gingen (onder begeleiding van een ouder) de deuren af om bewoners bang te maken en hun maag te vullen met snoep. Wanneer de volwassenen hun kostuums uit de kast toverden? Dat was pas rond 1980. De versieringen, verkleedfeesten en het grimmige griezelaspect werden toen steeds belangrijker.
De hype
Vanuit Amerika verspreidde deze 'nieuwe' traditie zich naar onder andere Zuid-Amerika, Azië en Europa. Ook Nederland moest er na 1980 aan geloven. De hype kwam langzaam op gang, maar de laatste jaren is het griezelfeest in ons land razend populair geworden. Een échte trick-or-treattocht of verkleedpartij binnen de vriendengroep: uit onderzoek blijkt dat tegenwoordig meer dan de helft van de Nederlandse bevolking Halloween viert.
Charleville kasteel
Maar de plek van oorsprong blijft dus Ierland. En als je wel eens op het eiland bent geweest, zal dat je waarschijnlijk niet verbazen. Het telt namelijk veel eeuwenoude, gotische kerken: de een met een nog akeliger verhaal dan de ander. Een voorbeeld: het Charleville kasteel in Tullamore. Hier zouden veel paranormale gebeurtenissen plaatsvinden. Tv-programma’s als Ghost Hunters International en Scariest Places on Earth bezochten het gebouw al eerder. Een bekend voorval is dat van de achtjarige Harriet. Zij stierf in 1861 toen ze in het kasteel van de trap viel tijdens het spelen. Het angstaanjagende? Kasteelbezoekers beweren dat ze een bepaalde aanwezigheid van het meisje voelen. Sommigen menen zelfs de geest van Harriet te hebben gezien. Nog enger: ’s nachts zou je het gezang, gelach of geschreeuw van een jong meisje kunnen horen.
Leap kasteel
Het Leap kasteel in Coolderry doet er nog een schepje bovenop. Of hoe het zichzelf graag noemt: ‘Het meest behekste kasteel ter wereld.’ Naar verluidt werd de burcht tussen de dertiende en vijftiende eeuw gebouwd. Tijdens de renovatie in 1900 stuitte een groep arbeiders op een kelder waar menselijke resten lagen op houten pinnen. Hoeveel precies is niet bekend, maar er waren maar liefst drie volbeladen karren nodig om de skeletten te verwijderen. Hoe die mensen daar terechtkwamen? Het is aannemelijk dat de O’Carrolls-familie, die daar destijds woonde, gasten liet spiesen door ze door een luik naar beneden te laten vallen.
Maar ook anno 2022 doen dit soort grimmige verhalen nog de ronde tijdens een bezoek aan het kasteel. Zo zouden er meerdere meldingen zijn geweest van een rode dame die door de gangen loopt met een dolk in haar hand. En ook twee kleine geestmeisjes, Charlotte en Emily, worden regelmatig gezien. Emily overleed nadat ze uitgleed op de kasteeltop en naar beneden viel. Charlotte zou nog steeds achter haar zusje aanrennen om haar te behoeden voor de dood. In 2014 nam Travel Channel’s Ghost Adventures hier hun Halloweenspecial op. Volgens velen wordt dit kasteel achtervolgd door een duistere geest genaamd ‘It’. Hoe je ‘m herkent? De geest zou de grootte hebben van een schaap, maar het gezicht van een mens. Ook heeft het zwarte gaten voor de ogen en ruikt het naar een rottend lijk.
Oftewel: genoeg horrorverhalen in het mooie Ierland. Een échte aanrader als je niet zo snel bang te krijgen bent dus. Al nemen wij toch liever een kijkje na het spooky season.
In een griezelige mood? Lees hier meer over de duistere catacomben in Parijs.