Vasten, bidden en bezinning: verschillende ramadan-tradities wereldwijd

Ramadan Mubarak! Oftewel gezegend ramadan. Vandaag start de heilige vastenmaand voor moslims. Wereldwijd wordt deze tijd van bezinning gevierd door te bidden, anderen te helpen en natuurlijk te vasten. Maar landen hebben óók hun eigen rituelen en tradities tijdens ramadan.

Deze periode van vasten begint in de negende maand van de maankalender en is dus gebaseerd op de stand van de maan. Is het nieuwe maan geweest? Dan is de ramadan begonnen. Hierdoor kan de heilige maand in het ene land al gestart zijn en in een ander land pas de dag erna. Is het bewolkt? Dan is er helemaal geen maansikkel te zien en kan de ramadan eventueel zelfs met een dag verlengd worden. 

Hoe dan ook: de ramadan start altijd in die negende maand. Op dat moment breekt er een bijzondere tijd van inkeer, maar ook gezelligheid en saamhorigheid aan. Veel mensen zoeken familie en vrienden op en een gevoel van verbondenheid ontpopt zich tijdens de iftar: de maaltijd na zonsondergang. Hoe dat eruitziet? Ieder land heeft eigen gebruiken en tradities.

Buurten tijdens de iftar

In de grote steden van Turkije zoals, Ankara en Istanboel, komen na zonsondergang tientallen tafels en stoelen tevoorschijn op straat. Wijken worden omgetoverd tot een heuse buurt-iftar. Zij aan zij doorbreken ze het vasten van die dag in lange rijen tafels vol met eten. Misschien niet zo coronaproof, maar wel gezellig! 

Maar Turkije kent nog meer tradities tijdens de ramadan. Zo worden er elk jaar tussen de torens van de moskee lichtgevende letters opgehangen. Aan het begin van de vastenperiode staat er: ‘Welkom, oh maand ramadan’ in lichtletters geschreven. Dit gebruik gaat helemaal terug naar de tijd van het Ottomaanse Rijk. Het gebruik van olielampen hebben ze wel afgeschaft… Want ledlampen zijn toch een stuk veiliger.

Knallend aan tafel

Wil je er zeker van zijn dat iedereen op tijd aan tafel zit? Dan is het afschieten van een kanonschot misschien een goed idee. Althans, zo wordt het al jaren in de Verenigde Arabische Emiraten gedaan.Voordat er wekkers en smartphones waren, was dit dé manier om de zonsondergang aan te kondigen. Het verhaal gaat dat deze traditie oorspronkelijk uit Egypte komt, toen de sultan precies tijdens zonsondergang een kanon liet afgaan. De inwoners van Cairo dachten dat dit de manier was om aan te geven dat het tijd was om te eten. Het gevolg? Een nieuwe traditie die door verschillende landen is overgenomen. Zo staat er in Dubai op zes verschillende plekken een kanon, die met honderdzeventig decibel op wel tien kilometer afstand te horen is. Weinig mensen dus die daar de zonsondergang zullen missen. 

Lantaarn van hoop 

Een klassiek symbool van de ramadan is de fanous: de traditionele lantaarn die ook van origine uit Egypte komt. De fanous, wat kaars betekent, staat symbool voor hoop en licht in het donker. Straten en huizen hangen er vol mee tijdens de heilige maand in Egypte, maar ook andere Islamitische landen hangen deze mooie lichtbronnen op.

Getrommel tijdens zonsondergang

Ook in Indonesië wordt de zonsondergang met veel geluid aangekondigd. Hier wordt namelijk gebruik gemaakt van een bedug: een megagrote trommel van buffelleer waar op twee kanten geslagen kan worden. Is het tijd voor de iftar? Dan wordt er met stokken op deze trommel geslagen. En niet zomaar. Nee, het geluid start heel rustig en gaat steeds sneller en sneller: een speciaal ritme dus. 

Een zakcentje om te delen 

Op de Malediven hebben ze wel een héél prettige traditie. Hier krijg je als werknemer geld van je werkgever. Een soort vakantiegeld dus, maar dan uitbetaald tijdens de ramadan in plaats van de zomer. Elke werknemer op de Malediven heeft recht op een bedrag van drieduizend Maldivische Rufiyaa: omgerekend zo’n honderdzeventig euro. Je kan er natuurlijk voor kiezen om dit met anderen te delen. Dat past al helemaal bij de gedachte van de ramadan! 

Wereldwijd zijn er dus verschillende gebruiken, rituelen en tradities. Maar het doel van de ramadan blijft overal hetzelfde: het bewust worden van intenties en daden om zo dichter bij god te komen. 

Als de zon ondergaat is het tijd voor de iftar. Probeer dan een van deze heerlijke Turkse mezze’s!

• Deel