Dit Zwitserse bergdorpje staat op uitsterven

Dit Zwitserse dorp, een nationaal erfgoed, ligt vastgeplakt op de steile berghelling. Maar dat maakt het niet eens zo uniek. Qua inwoneraantal is dit de kleinste gemeente in het land. Corippo krimpt nog steeds en dreigt zelfs leeg te raken. Dus kwamen de bewoners met een plan!

Culipo, nu bekend als Corippo, werd voor het eerst in de boeken genoemd in 1224. Lange tijd genoot de gemeente, die officieel werd gevormd in 1822, haar zelfstandigheid. In de negentiende eeuw was het met zo’n driehonderd bewoners en diverse hennepweverijen en veehouderijen een normaal dorp in de beboste bergen. Deze idyllische plek in het Zwitserse zuidelijke kanton Ticino bereikte je vroeger alleen met de benenwagen, maar in 1883 werd de eerste verharde weg ernaartoe tussen de wilde natuur aangelegd.

Een oud gehucht

Nadat de henneppraktijken uit het dorpsbeeld verdwenen, ontvolkte Corippo snel. Met name de laatste zeventig jaar zagen de inwoners hun geliefde woonplaats langzaam wegkwijnen. Zo herbergt de nederzetting in de vallei van Verzasca volgens de laatste telling uit december 2019 negen inwoners. In 1950 lag dit aantal nog op bijna tachtig en in juli 2018 maar op twaalf, waaronder zeven mannen en vijf vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 72 jaar.

(On)bereikbaar

Hoewel het dorp op maar dertig minuten rijden van de dichtstbijzijnde stad ligt, kan het moeilijk zijn om er te wonen. Zo was het lange tijd onmogelijk en zelfs nu nog lastig om dit punt met de auto te bereiken. Daardoor heeft het ook wel de reputatie als moeilijkst bereikbare plek van Zwitserland.

Je kan – als je eigenwijs bent en tóch met de auto komt – parkeren op de weg die naar het dorp leidt. Ook bevinden zich in het dorp vijftien publieke parkeerplaatsen. Verder komt er elke 25 minuten een bus langs de stop ‘Bivio di Corippo’, dat op vijftien minuten lopen van de kern afligt. Maar onder het mom van slow travel is het zeker een aanrader om de tocht te voet af te leggen. Dat kan vanuit Mergoscia of Lavertezzo via de wandelpaden van de Verzasca Valley Trail. Dit loopt door de groene vallei langs de rechteroever van de rivier Verzasca.

Karakteristiek heuveldorp

Het vredige dorp, dat uitkijkt op een ruisende beek en het meer Lago di Vogorno, ligt op een steenworp afstand van de Italiaanse grens. Met natuurstenen huizen met leistenen daken en wit omrande ramen heeft het nog altijd zijn charme als prototype bergdorp weten te behouden. Al meer dan honderd jaar zijn er geen nieuwe gebouwen meer neergezet. Het resultaat: sommige huizen dateren uit de achttiende eeuw, andere zijn nog ouder.

In het mini-centrum zal je geen winkels vinden. Het dorpsplein in de kern wordt omringd door een kerk en naburige klokkentoren, een oude school die niet meer in gebruik is, een pastorie, een knekelhuis (een gebouw waar beenderen bewaard liggen) en een oud kantoorpand. Wie het dorp dan ook bezoekt, ziet hoe voorgaande generaties hun leven leidden. Corippo valt daarom ook sinds 1975 onder monumentenzorg en blijft – ondanks de langzame ondergang – een juweel van een dorp.

Actieplan

De dorpsbewoners wilden verder verval tegengaan en kwamen met een plan. Ze stelden voor om het dorp – dat tachtig gebouwen telt – om te toveren tot Albergo Diffuso, oftewel ‘verspreid hotel’. Veel huizen staan al jaren leeg, dus aan ruimte geen gebrek. Zo zou ook de karakteristieke sfeer van dit oord bewaard blijven. Het benodigde budget? Zo’n zes miljoen frank, omgerekend iets meer dan 5,9 miljoen euro, zou het dorp weer tot leven moeten brengen.

Dorp wordt hotel

Dit plan kreeg ook steun. De grootste, Zwitserse werkgeversorganisatie in de horeca kende het projectontwerp de ‘Hotel Innovation Award’ toe in 2017. Daarom gaf de overheid in juli 2018 toestemming om dertig verlaten huizen uit het dorp om te toveren tot accommodaties.

Om dit te creëren trokken drie nieuwe inwoners hiernaartoe. De jongste hiervan is slechts drie jaar en trekt de gemiddelde leeftijd dus flink omlaag. En intussen zijn er onder het concept Albergo Diffuso nu zes accommodaties met twaalf kamers en een restaurant in Corippo te vinden. De accommodaties zijn – uiteraard – vernoemd naar voormalige dorpsbewoners.

Niet langer het kleinst van allemaal

Helaas was dit alles niet voldoende. Vanaf 2020 is Corippo namelijk een fusie aangegaan met zes andere omliggende gemeenten in Zuid-Zwitserland. Die gemeenten telden samen al 890 inwoners. En zo is deze gemeente qua inwonersaantal niet langer de kleinste in Zwitserland.

Meer zien van deze groene heuvels? Met de Bernina Express reis je met de trein dwars door de Zwitserse Alpen.

• Deel