Wandel tussen 8000 lijken in de Catacombe dei Cappucini

Het klinkt macaber: achtduizend lijken die naast elkaar op een rijtje liggen – of beter gezegd: hangen – en je op de gangen van de catacomben begroeten. Maar deze plek is gewoon een toeristische attractie. Dat betekent likes voor de lijken in je Instagrampost.

Een donkere wereld vol opgezette lijken, botten en schedels. Het ene lichaam nog beter bewaard dan het andere. En elke mummie staart je aan met holle ogen en een eigen unieke gezichtsuitdrukking. Dat is de catacombe van de Kapucijnen: de grootste mummiecollectie van Europa.

Botten tellen

Op Sicilië, een eiland ten zuiden van de laars van Italië, lijkt geen sprake te zijn van broze botten: de meeste lichamen in dit pakhuis zijn door uitdroging goed bewaard gebleven. De koele kelders in de hoofdstad Palermo weergeven hierdoor goed wat de gebruiken en tradities van de inwoners tussen de zeventiende tot de negentiende eeuw. Zo vertellen de geconserveerde lichamen en de kleding waarin de modebewuste mummies zijn gehuld je het verhaal over de sociale klasse en de tijd waarin zij leefden.

Behaarde mummies

Wat je vooral tegenkomt in de horrorgangen? Vooral vrijwel intacte priesters en monniken – soms inclusief tanden, haar én snor. De biddende skeletten die je aan het begin van het kadaverhuis tegen het lijf loopt, confronteren je met je sterfelijkheid. Deze monniken in de Catacombe dei Cappucini behoorden tot de kapucijnenorde, een christelijke broederschap.

Toch vind je er niet alleen rijen met priesters, maar ook gemummificeerde gezinnen. Want hoewel deze begraafplaats eerst alleen voor de geestelijken bedoeld was, werd het later ook voor het ‘publiek’ opengesteld. En dus kregen de rijken uit de samenleving, zoals advocaten, schrijvers, artsen en hooggeplaatste soldaten, ook een rustplaats in de gangen. De ene mummie tref je in een nog vreemdere positie aan dan de andere. Zo is vooral kolonel Enea Di Giuliano bekend: hij ligt in een open kist met een Frans Bourbon-uniform en doet door zijn houding denken aan een dronkaard.

De kinderkamer

In de crypte vind je ook de skeletresten van zo’n honderdzestig bambinis, oftewel: kinderen. Hierdoor vind je er ook een obscure kamer vol kinderlijkjes.

Eén van deze kindermummies is de tweejarige Rosalia Lombardo. Ze overleed in 1920 aan longontsteking en heeft sindsdien de onderaardse kamer nooit meer verlaten. Dit kleine meisje is één van de best bewaarde lijken op aarde.

Hoe dat kan? Het verhaal luidt dat de vader van Rosalia diepbedroefd was door haar overlijden en balsemer Alfredo Salafia verzocht het lichaam te behouden. Door zijn balsemwijze, met een toevoeging van alcohol voor de soepelheid, het droge klimaat in de catacomben en zinkzout is haar lichaam versteend en bijzonder goed geconserveerd. Het meisje wordt dan ook wel de mooiste mummie ter wereld genoemd.

De terugkeer van Sneeuwwitje

Als je Rosalia in de glazen kist ziet liggen, met een huid zo glad als porselein, goud haar met gele strik en nét niet gesloten oogleden, kan je haar verwarren met een wel erg realistische BABY born. Misschien krijg je zelfs de neiging om haar op te pakken en in je armen te nemen. Doe dat alleen toch maar niet: velen zweren namelijk dat ze haar ogen langzaam kan openen. Wellicht ontwaak je dan deze mummie-versie van Sneeuwwitje uit haar lange slaap.

Buitengewone souvenirs

Gewone stervelingen van over de hele wereld komen op dit stuk cultureel erfgoed af. En omdat enkelen na hun bezoek een kleine souvenir, in de vorm van kleine botten of vingers, meenamen, zijn sommige lichamen afgeschermd van het publiek met tralies. Ook foto’s en video’s zijn in principe verboden, maar van controle is weinig sprake. Maak echter geen foto’s met flits: dat is niet goed voor de lijken.

Het hiernamaals betreden

De catacomben liggen niet in het centrum, maar een klein stukje van de stad Palermo af. Daarom is het handig om vervoer te regelen om er te komen. Of je kan een korte wandeling maken vanaf het Palazzo dei Normanni. Vanaf hier is het ongeveer een kwartier lopen.

Je betaalt slechts drie euro entree voor het lijkenhuis. De deuren staan van negen uur ’s ochtends tot zes uur in de avond open. Hou wel rekening met de Italiaanse siesta, wanneer de deuren gesloten blijven. Deze duurt van één tot drie.

Nog niet uitgegruweld? Het interieur van deze Tsjechische bottenkerk is volledig versiert met menselijke botten.

• Deel