Expeditie: hoe bereik je als onervaren bergbeklimmer de top van de Mont Blanc?

Het is de hoogste top van de Alpen en van West-Europa. Een van de meest populaire, maar ook een van de meest dodelijke bergen ter wereld. Hoe doe je als onervaren klimmer een zo veilig en verantwoordelijk mogelijke poging om de Mont Blanc te beklimmen?

Jaarlijks doen duizenden mensen een poging om de top van ’s werelds hoogste bergen te bereiken. Bergexpedities worden steeds populairder, met name onder klimmers met weinig ervaring. Wat drijft al deze avonturiers naar de letterlijke grenzen van de aardbol? Een vinkje op een bucketlist? Een zoektocht naar uitdaging? Een verlangen om een door de natuur gedomineerde plek van dichtbij te ervaren? 

Schaduwzijde

Wat ons ook bezielt tot het bedwingen van een berg, het toenemende aantal sensatiezoekers dat zich jaarlijks in stijgijzers hijst kent een schaduwzijde. Zowel voor de veiligheid van de klimmers, als de vervuiling van de berg. Door de drukte verandert het klimmen de laatste jaren eerder in wachten. In lange rijen, om precies te zijn. Dat leidt tot een grotere kans op gevaar. En dat terwijl bergen door opwarming van de aarde steeds gevaarlijker worden. 

Hoe beklim je een berg op de juiste manier, met respect voor de berg? En wat staat je te wachten? Wij stomen je klaar voor het avontuur van je leven: de beklimming van de Mont Blanc. 

Fitter dan fit 

Voordat je ook maar voet op een berg zet, begint je avontuur thuis op zeeniveau. Want door je fysiek goed voor te bereiden op een expeditie vergroot je je kans op succes, verminder je de kans op blessures en geniet je meer van de beklimming. Oftewel: trainen, trainen, trainen. Het is aan te raden om contact op te nemen met de berggids of de organisatie die jou hopelijk naar de top gaat leiden. Vaak kunnen deze je voorzien van geschikte traingingsschema’s die een goede balans van kracht- en conditietraining bevatten, speciaal afgestemd op de expeditie van je voorkeur. Een extra tip is om te alvast te wennen aan het gewicht van een rugzak op je schouders door met gewicht te wandelen, fietsen of hard te lopen. 

Zoek een gecertificeerde gids 

Want nee, als onervaren bergbeklimmer ga je een bergexpeditie nooit aan zonder begeleiding. Zoek naar een organisatie die expedities aanbiedt die begeleid worden door UIAGM-berggidsen. Dit staat voor Union Internationale des Associations de Guides de Montagnes. UIAGM-berggidsen zijn de hoogst gekwalificeerde en meest ervaren gidsen ter wereld. Nog voor ze beginnen aan de lange en zware opleiding tot berggids, moeten deze een heel portfolio aan eigen ervaring opbouwen. Ze zijn jaren bezig om alles te beheersen wat je maar kan bedenken aan activiteiten in de bergen. Rotsklimmen, klettersteigen, ijsklimmen, alpinisme, freeriden, toerskiën, noem maar op. Pas daarna leren ze op de opleiding hoe je ook andere mensen veilig begeleid in de bergen.

In Nederland mogen slechts tien mannen zich volgens deze officiële gidsenbond berggids noemen. Verkoopt iemand zich in de Alpenlanden als berggids zonder dat hij of zij over het UIAGM-diploma beschikt? Dat is dit strafbaar. Zonder UIAGM-diploma mag je in de Alpen niet op commerciële basis werken als gids. 

Bepakt niet bezakt 

Wat neem je eigenlijk mee op bergexpeditie? Daar je heb je toch nét even wat andere uitrusting voor nodig dan voor de gemiddelde trektocht. Het allerbelangrijkste is om bij het inpakken uit te gaan van het minst gunstige scenario op de berg. Je kleding hoort je warm en droog te houden. Tijdens het klimmen zelf, maar ook in de berghutten waar je overnacht. Het is belangrijk om te werken met lagen, zodat je je flexibel bent en je je kunt aanpassen aan het snel veranderende weer: 

1. Thermolaag
2. Warme laag
3. Buitenlaag (hard shell)

Lees je goed in de functies van deze lagen en aan welke eisen ze moeten voldoen specifiek voor bergomstandigheden.

Daarnaast heb je flink wat accessoires nodig: 

- Thermohandschoenen
- Waterafstotende handschoenen met grip voor rots- en klimpassages
- Dikke handschoenen voor koude wandelpassages
- Wandelsokken
- Warme muts
- Buff om je gezicht te beschermen tegen felle zon, deze is extra sterk door weerkaatsing van de sneeuw
- Pet tegen de zon
- Zonnebril die goed sluit aan de zijkanten
- Skibril om je ogen en hoofd te beschermen als het heel hard waait
- Bergschoenen categorie D, deze moeten stijgijzer vast en warm genoeg zijn
- Trailrunners, voor de lagere tochten en in het dal of in de berghutten
- Rugzak van 35-40 liter
- Regenhoes voor je rugzak
- Lakenhoes voor in de berghutten
- Hoofdlamp voor passages in het donker nog voor de zon opkomt 
- Waterfles
- Thermosfles voor warme dranken
- Ehbo kit

En dan hebben we het nog niet eens over de echte redders: stijgijzers, een klimgordel, helm en ijspikkels. Deze kan je vaak huren van de organisatie die jouw expeditie begeleidt. 

Leer de kneepjes van het vak 

Naast fysieke voorbereiding is ook technische voorbereiding onmisbaar. Het is belangrijk om je gereedschap goed te leren kennen. Fouten of onhandigheden hiermee kosten een klimmer onnodige energie op expeditie en kunnen bij een verkeerde val levensgevaarlijk zijn. Voorbereidende cursussen zijn vaak ingegrepen in het expeditie programma van je organisatie. Naast leren lopen en klimmen met stijgijzers en ijspikkels leren ze je ook vaak handige rotsklimtechnieken en bereiden ze je voor op het lopen aan een touw. 

Acclimatiseren kan je leren 

Om je lichaam voor de aftrap van je grote expeditie te laten wennen aan minder zuurstof op grote hoogte is het belangrijk om zoveel mogelijk te acclimatiseren. Op de top van de Mont Blanc bevat de lucht door een lagere luchtdruk nog maar de helft van de zuurstof vergeleken met op zeeniveau. Echt hoogteziek zal je op de toppen van vierduizend meter in de Alpen waarschijnlijk niet worden, maar je gaat het wel voelen en er last van krijgen: moeilijk ademhalen, lichte hoofdpijn, geen zin om te eten en slecht slapen. 

Kleine dingen die je kan doen om zo comfortabel mogelijk te blijven zijn geen alcohol drinken, goed ontbijten zodat je een basis hebt voor de rest van de dag, een rustig looptempo aanhouden om je hartslag laag te houden, heel veel drinken (maar niet in één keer heel veel, goed spreiden, sippen niet slokken), korte pauzes nemen om iets te snacken maar daarbij niet te lang stilstaan zodat je lichaam niet afkoelt.

Op bergexpeditie kan je duizenden calorieën per dag verbranden. Genoeg eten is daarom erg belangrijk, maar dat is soms lastig omdat het niet ongewoon is dat je eetlust afneemt naarmate de hoogte toeneemt. Een vuistregel is om grofweg elke een tot twee uur zo’n tweehonderd tot driehonderd calorieën te eten. Neem dus veel repen, bars, en sportsnacks mee. 

Ga op oefenexpeditie 

Om zeker te weten dat je zo goed mogelijk bent voorbereid om de grote beklimming is het aan te raden om een oefenexpeditie te maken. Veel organisaties stellen zo’n expeditie zelfs verplicht in hun programma. Dit heeft meerdere redenen, met als een van de meest belangrijke het acclimatiseren. Hoe meer tijd je voorafgaand aan de toppoging van de Mont Blanc doorbrengt op grote hoogte, hoe beter je bent geacclimatiseerd, hoe groter je kans op succes. Door eerst een andere berg te beklimmen kom je er bovendien achter of je fit genoeg bent, of oude blessures misschien weer opspelen en of je misschien toch te veel hoogtevrees hebt.

Vaak wordt er gekozen voor een berg die geschikt is voor beginnende alpinisten, zoals de hoogste berg van Italië: de Gran Paradiso. De klim van deze berg is fysiek net zo zwaar, maar relatief eenvoudiger dan die van de Mont Blanc. Dit komt doordat de routes minder complex zijn. Mocht je fysiek toch een probleem ervaren is het daardoor iets eenvoudiger om je van deze berg naar beneden te krijgen dan vanaf de ingewikkeldere routes op de Mont Blanc. 

Wees je bewust van de gevaren 

In de bergen is de natuur de baas. Wij mensen zijn gewend om te leven in een omgeving die volledig wordt gereguleerd door onszelf. Hier is het tegenovergestelde het geval. Bergen zijn wild en niet te controleren. De risico’s op deze hoogte zijn enorm. Als hier plotseling de hemel naar beneden komt kan dat dramatische gevolgen hebben. Er is lawinerisico en als er een storm uitbreekt ben je extreem blootgesteld, want je kan nergens schuilen. Potentiele blikseminslag is levensgevaarlijk, zeker omdat je klimt met stalen ijspikkels en langs stalen kabels. 

Het is niet ongewoon dat het flink waait naarmate je hoger komt en dat de gevoelstemperatuur opeens ver onder nul zakt. Bovendien zit er minder zuurstof in de lucht, dus je lichaam is keihard aan het werk nog boven op de inspanning van het klimmen zelf, waardoor je het eerder koud krijgt. 

Ken je berg

Het is van levensbelang om te weten met welke berg je te maken hebt en je goed in te lezen in je route. Er leiden meerdere routes naar de top van de Mont Blanc, maar voor de minder ervaren klimmers zijn er slechts twee toegankelijk. De meest gebaande is de Goûter-route. Hierbij neem je vanuit het dal een kabelbaan omhoog, stap je over op de Tramway du Mont Blanc (de hoogste spoorweg in Frankrijk) en klim je vanuit het Nid d’Aigle naar de Tête Rousse-berghut. Hier blijf je slapen, om de volgende ochtend in alle vroegte het gevaarlijke Grand Couloir over te steken. 

Corridor of Death

Het Grand Couloir is een geulvormig stuk op de Goûter-route dat ook wel de Corridor of Death wordt genoemd. De oversteek duurt maar enkele minuten, maar is een van de gevaarlijkste passages op de Mont Blanc. De rotsen worden hier namelijk bij elkaar gehouden door ijs. Bij te hoge temperaturen ontdooit dit ‘cement’ en raken stenen los, waardoor de plek regelmatig in een dodelijke bowlingbaan van rotslawines verandert. Goede timing van deze oversteek is cruciaal. Hoe vroeger, hoe koeler, hoe minder kans op dooi en dus op plotselinge rotsverschuivingen. 

De meeste ongelukken op de Mont Blanc gebeuren in dit couloir. Veel klimmers zijn zich niet bewust van de gevaren op dit deel van de route, waardoor ze het colour op een verkeerd tijdstip (te warm) oversteken en geraakt worden door vallende stenen. Maar er gebeuren ook veel ongelukken omdat klimmers de nijging hebben omhoog te kijken in de hoop die vallende stenen te ontwijken. Daardoor houden ze hun aandacht niet bij het smalle en steile pad en glijden ze uit. 

Na de oversteek van het Grand Couloir volgt een eveneens verraderlijke klim naar de top. Nog eens zevendhonderd meter hoger passeer je de Goûter-hut: een futuristisch, hypermodern stalen bouwwerk dat rechtstreeks uit een James Bond-film lijkt te komen. Vanaf hier is het nog zo’n duizend meter omhoog. Het technische deel van de klim is voorbij, maar op deze laatste ellenlange etappe wordt je doorzettingsvermogen nog even flink op de proef gesteld. 

Alternatief

Is deze route door omstandigheden in het Grand Couloir te gevaarlijk? Dan is het alternatief de Trois Monts-route. Dit is een langere en nog zwaardere route, waarop je — zoals de naam doet vermoeden — eerst twee andere toppen (de Mont Blanc du Tacul én de Mont Maudit) van hoger dan vierduizend meter oversteekt om de top van Mont Blanc te bereiken. 

Extra tip van de redactie 

Wil je Mont Blanc van zo dichtbij mogelijk bewonderen, zonder te hoeven klimmen? Pak dan vanuit Chamonix de kabelbaan omhoog naar Aiguille du Midi. Hoogtevrees moet je niet hebben, deze kabelbaan houdt namelijk het wereldrecord voor hoogste verticale stijging: maar liefst 2800 meter. Jaarlijks liften er zo’n half miljoen mensen naar boven en terecht, want het panorama op de Franse, Zwitserse en Italiaanse Alpen én de Mont Blanc is fenomenaal. Al gaat er natuurlijk niets boven de top van deze reus op eigen kracht bereiken. 

• Deel