Het Mexicaanse Day of the Dead festival is allesbehalve dood

…waar begraafplaats feestjes een ding zijn

Feestjes op het kerkhof, parades met dansende skeletten en snoepjes in de vorm van doodshoofden. Het Mexicaanse Día de los Muertos feest viert de dood zoals iedereen dat zou moeten. 

Mocht je op 1 of 2 november heel toevallig in Mexico belanden, adem dan rustig in en uit. Nee Mexico is niet het startblok van de zombie-apocalyps. En nee de opnames van The Walking Dead zijn allang voorbij. Waarom er dan zo’n duistere filter over de stad hangt? Daar is een goede verklaring voor. In Mexico wordt dan namelijk Día de los Muertos  gevierd, oftewel de Dag van de Doden. Deze traditie staat geheel in het teken van de dood. Tijdens deze feestdagen tonen Mexicanen liefde en respect aan hun overleden familieleden en vrienden, in ruil voor geluk en bescherming van deze overleden geesten. Men gelooft dat deze geesten in deze periode tijdelijk terugkeren op aarde. 

Dodelijke grafstemming? Zeker niet. Want het land neemt tijdens Día de los Muertos juist alle kleuren van de regenboog aan. En zwart, oké dat ook. Mexicanen trekken massaal hun gekste kostuums uit de kast, schminken hun gezicht als doodshoofd, dansen verkleed als skeletten mee tijdens carnaval-achtige parades en vieren zelfs feest op begraafplaatsen. Nu zijn deze feesten natuurlijk niet van de categorie ‘illegale rave’. Maar de – vaak sombere – begraafplaatsen krijgen een flinke emmer vrolijkheid over zich heen, waarbij graven feestelijk worden versierd met bloemen en kaarsen en waar eten en drinken een grote rol speelt. Ook voor de overledenen.  

Hét symbool van Día de los Muertos, La Catrina, valt niet te ontwijken tijdens de feestdag. Dit vrouwelijke skelet met een enorme bloemenhoed ga je in alle hoeken en gaten van de stad tegenkomen. Een ander onderdeel van de traditie, is het speciale altaar ( ofrenda ) dat in vele Mexicaanse huizen wordt opgezet. Hiermee proberen Mexicanen de geesten van overledenen terug te halen naar de levende wereld. Deze ofrenda’s worden volgestopt met verschillende offers, zoals maaltijden en water. Ook is het gebruikelijk om familiefoto’s, kaarsen en feloranje bloemen op een ofrenda te plaatsen. Het altaar wordt uiteindelijk gereinigd met wierrook. 

De Mexicaanse feestdag heeft zelfs een plek op de UNESCO lijst bemachtigd. Día de los Muertos is in 2008 namelijk toegevoegd aan het rijtje 'Intangible Cultural Heritage of Humanity'. De traditie wordt namelijk al jaren van generatie op generatie doorgegeven. 

De Mexicaanse versie van Halloween?
Is Día de los Muertos niet gewoon de Mexicaanse versie van Halloween? Ja en nee. Ja, want zowel tijdens de Dag van de Doden als tijdens Halloween staat de dood centraal en kun je niet over straat zonder om de haverklap een hartaanval te krijgen. Bij wijze van. Maar deze twee feestdagen verschillen wel zeker van elkaar. Bij Halloween wordt namelijk gedacht dat de geesten die op aarde terugkeren van een kwaadaardig karakter zijn. Bij Día de los Muertos draait ’t daarentegen om overleden familieleden en vrienden, die men met een warm hart verwelkomt. 

Van plan om zelf het skelet uit te hangen tijdens Día de los Muertos? Vooral doen, want dit is een toffe Mexicaanse traditie om mee te pakken. En dan kun je daarna tegen iedereen vertellen dat je op een kerkhof hebt gefeest. Zorg in ieder geval dat je 31 oktober, 1 november of 2 november in het land bent. En houd in je achterhoofd dat de tradities in de zuidelijke regio’s van Mexico een stuk kleurrijker zijn dan die in het noorden. Hieronder een rijtje van de beste plekken om Día de los Muertos te vieren: 

Oaxaca
Voor de totale experience duik je Oaxaca in. In deze stad vinden parades plaats, ‘waakt’ men bij versierde kerkhoven en kun je kleurrijke markten bezoeken. 

Mérida
In Mérida vieren ze de feestdag net een tikkeltje anders. Hier staat de Hanal Pixán traditie centraal, wat staat voor ‘food of souls’. De feestdag staat hier dus vooral in het teken van eten. 

Mexico-City
Dag van de Doden zo feestelijk mogelijk meepakken? Dan wil je in Mexico-City zijn. Denk aan carnaval-achtige parades met de meest uiteenlopende verkleedpartijen. Van skeletpakken tot aan koikarper pakken (ja blijkbaar worden ze gefabriceerd).

Patzcuaro Lake
Overal op dit meer spot je roeiboten met brandende fakkels. En dat levert een lekker plaatje op. Día de los Muertos wordt hier overigens een stuk bescheidener gevierd dan in Oaxaca en Mexico-City.  

Chiapa de Corzo 
Bij dit koloniale stadje zijn de kerkhoven kleurrijk versierd met bloemen en kaarsen. Ook kun je veel livemuziek verwachten.   

Guadalajara
Verwacht tequila. En vrolijke Mexicaanse mariachimuziek. Maar ook vele kleurrijke versierde altaren met bloemen en kaarsen. Oh en tequila. Hadden we dat al gezegd?

Bekijk ook De zwarte magie die op Java heerst

• Deel