Leef als piraat en zeebioloog inéén op deze IJslandse walvisexpeditie
- Artikel
- 26 nov 2021
- 7 minuten leestijd
Wat hebben Captain Jack en David Attenborough gemeen? Niets zal je denken. Toch voel je je een beetje van beide als je op een piraatachtige zeilboot met een team onderzoekers op expeditie gaat. Twee keer per jaar mogen twaalf reizigers mee op avontuur in de IJslandse poolcirkel.
Walvis City
Aan de noordkust van IJsland ligt een kleine plaats genaamd Húsavík. Met iets meer dan tweeduizend inwoners, wat huizen en een kerk lijkt dit op het eerste gezicht een vrij normaal IJslands dorp. Toch is dit het startpunt van veel bijzondere reizen. Dit dorp is namelijk dé plek om walvissen te bewonderen. De zee ten noorden van Húsavík is de thuishaven van meer dan twintig walvissoorten. Bijna nergens ter wereld kan je in zo’n indrukwekkend decor zoveel van deze imposante dieren bewonderen.
Koning(in) van de oceaan
Wie oog in oog komt met een walvis, zal zijn eigen grootsheid betwijfelen. Veel soorten zijn zo immens, dat je vooral beseft hoe kwetsbaar je bent. Toch vind je walvissen in alle maten: zo’n negentig verschillende soorten zwemmen in onze zeeën en oceanen. Deze zijn onder te verdelen in tandwalvissen en baleinwalvissen. Waar tandwalvissen vaak nog een redelijk bescheiden formaat hebben, zoals een dolfijn of orka, zijn baleinwalvissen enorm. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de achttien meter lange bultrug of de blauwe vinvis: het grootste dier op aarde met een lengte van zo'n dertig meter.
Tandwalvissen vind je in bijna alle zeeën en oceanen, maar een ontmoeting met een baleinwalvis is unieker. Zij bevinden zich vooral in de zomermaanden rond de Noord- of Zuidpool. Ideaal dus als je toevallig tijdens deze maanden in het noorden van IJsland bent. Wie de zee op gaat, heeft een grote kans om deze indrukwekkende dieren tegen te komen.
Toer(v)isme
Wie de mogelijkheid heeft om walvissen te bewonderen, zal het niet laten. Ondernemers zijn hier natuurlijk ook van op de hoogte. Plaatsen waar deze dieren zich bevinden krioelen daarom vaak van de tientallen touraanbieders. Niet alle ondernemers kijken met veel zorg naar het welzijn van walvissen: sommigen willen simpelweg zoveel mogelijk geld verdienen.
Experts maken zich dan ook zorgen om de toename van walvistours. Elk jaar gaan wereldwijd miljoenen mensen de zee op om de dieren te bekijken. De industrie is zelfs al meer dan een miljard euro waard. Dit kan impact hebben op het natuurlijke gedrag van walvissen. Af en toe gestoord worden is niet erg, maar als de dieren tien keer per dag van hun route af moeten wijken, kan dit negatieve gevolgen hebben. Stress en het gebrek aan voedsel kunnen uiteindelijk desastreus zijn voor de dieren en hun jongen. Daarbovenop zijn walvissen erg gevoelig voor geluid. Brommende motoren onder water leveren dus meer problemen op dan veel mensen beseffen.
Om te zorgen dat je als reiziger geen negatieve invloed hebt op de prachtige dieren is het daarom van belang om zorgvuldig te kiezen voor de juiste tour. Kies daarom altijd voor een organisatie die gecertificeerd is, vaak vind je dit op de website. Daarbij kan je kijken naar andere factoren. Werken ze samen met wetenschappers of met goede doelen? Wat voor naam hebben ze in de omgeving? Boek nooit een excursie bij een organisatie waar je over twijfelt.
Expeditie poolcirkel
Een organisatie in IJsland met een goede naam is North Sailing. Vanaf 1995 organiseren zij verschillende tours rondom IJsland en Groenland en hiervoor hebben ze zelfs prijzen gewonnen. Sinds enkele jaren werken ze samen met Ocean Missions: een NGO die zich inzet voor het welzijn van walvissen en ander leven in de oceaan. Enerzijds houdt deze non-profit organisatie zich bezig met het bestrijden van vervuiling van de oceaan, anderzijds met onderzoek, dataverzameling en scholing.
Het mooie van deze samenwerking is dat je hier als reiziger de vruchten van plukt. Samen organiseren de organisaties expedities waarbij je met het onderzoeksteam van Ocean Missions op de boot verblijft. Het absolute hoogtepunt: een expeditie van zeven dagen door de IJslandse poolcirkel.
Met dank aan Visit North Iceland, Ocean Missions & North Sailing.
Elke lente en herfst zijn er twaalf plekken vrij op de piraatwaardige zeilboot Ópal. Stap je in, dan vaar je vanuit Húsavík naar de meest onontdekte en afgelegen plekken ter wereld. Van prachtige natuurreservaten in de Westfjorden tot aan de poolzone. Onderweg kom je enorme populaties zeevogels, zeehonden, dolfijnen en walvissen tegen. In de lente zijn walvissen vaak op weg naar het noorden en je moet dus niet gek opkijken als je onder andere orka’s, bultruggen en dwergvinvissen tegenkomt. Elke ontmoeting met deze dieren zal je opnieuw in een positieve shock achterlaten.
Zeven dagen zeebioloog
Het doel van de expeditie is echter vooral dat je een positieve impact op de oceaan achterlaat. Alleen maar hangen op de boot is er dus niet bij. De bedoeling is dat je echt onderdeel wordt van het team wetenschappers aan boord. Zij betrekken je uitgebreid bij het onderzoek en je krijgt zelfs de kans om een eigen project op te starten en uit te voeren. Ook stroop je je mouwen op door kilo’s afval op te ruimen op verlaten stranden. Het zal je verbazen hoe veel afval de vissersindustrie achterlaat. Zelfs in de meest afgelegen gebieden van de wereld.
Naast een spoedcursus zee biologie word je in zeven dagen ook omgetoverd tot een fervent zeevaarder. Van de kapitein leer je zeilen en traditioneel navigeren in het midden van de oceaan. Na een week ben je zowel in staat om golven te bedwingen als om je medevaarders uit te leggen wat zich onder de golven afspeelt. Ervaring in wetenschap of zeilen is niet nodig: een gezonde motivatie en een goede portie lef brengt je een heel eind.
Eilandhoppen
Toch speelt de expeditie zich niet alleen op zee af. Terwijl je door de grillige oceaan vaart, kom je verschillende eilanden tegen: sommigen bewoond, anderen verlaten. Een van de meest indrukwekkende eilanden is Grímsey, thuis voor zo’n tachtig mensen en meer dan een miljoen zeevogels. Bijzonder is dat de poolcirkel precies over dit eiland loopt: ga je noordelijker dan Grimsey, dan bevind je je dus in poolwateren. Op het eiland bezoek je het enige dorp, wandel je door de natuur en spot je vooral héél veel vogels, waaronder de schattige papegaaiduiker.
Bijna nergens ter wereld is het weer zo veranderlijk als rondom IJsland. Daarom is de route op elke expeditie anders en is er geen garantie waar je heen vaart. Zelfs voor de kapitein is het elke dag weer een verrassing waar de reis naartoe gaat.
Met dank aan Visit North Iceland, Ocean Missions & North Sailing.
Ahoy!
De hybride zeilboot Ópal biedt alles wat je nodig hebt tijdens een week in de ijskoude poolcirkel. Met een chef die je maaltijden verzorgt, knusse cabines en zelfs een houten hottub op het dek heb je alle ingrediënten om na een dag hard werken welverdiend op te warmen.
De meest bijzondere dieren spotten, door poolwater varen en verlaten eilanden verkennen terwijl je ook nog eens bijdraagt aan een schonere oceaan. Op weinig plekken in de wereld krijg je in een week zoveel verbazingwekkende indrukken te verwerken. En met wat geluk spot je zelfs nog een walvis terwijl je met een koud biertje in de warme hottub wegdroomt: probeer dat reisverhaal nog maar te overtreffen.