Deze buureilanden liggen 4 km uit elkaar, maar waren jarenlang afgesloten

Dit is geen trip voor angsthazen en koukleumen.

Het zijn twee eilanden met bijna dezelfde naam, toch liggen ze in verschillende werelddelen. Little Diomede en Big Diomede. Vanaf Little Diomede kan je Rusland zien, maar jarenlang zijn ze verboden om die kant op te gaan. En wanneer Little Diomede naar Big Diomede kijkt, kijken ze letterlijk in de toekomst. Genoeg bizarre feiten om een artikel aan de Diomedeseilanden te wijden toch? 

Op het dichtstbijzijnde punt is het vasteland van de Verenigde Staten en Rusland maar 87 kilometer van elkaar verwijderd. Maar de Diomedeseilanden zorgen ervoor dat de echte afstand minder is: 3,8 kilometer. Little Diomede (Kleine Diomedes of Ignaluk in het Inuït) hoort namelijk bij Alaska en Big Diomede (Ratmanov en Imaqliq of Nunarbuk in het Inuït) hoort bij Rusland.

Je kan van het ene eiland naar het andere eiland zwaaien, zo dichtbij ligt het, en toch kom je 21 uur later aan als je van Little Diomede naar Big Diomede reist. Dit komt omdat ze door de verschillende continenten in verschillende tijdzones leven. Tomorrow Island en Yesterday Isle worden de Diomedeseilanden daarom ook wel genoemd. 

Het IJzige Gordijn

De Russische inwoners op Big Diomede en de Inuït op Big Diomede en Little Diomede leefden allen lange tijd harmonieus samen. In de winter bevriest het water tussen Big en Little Diomede en daardoor liepen de bewoners zelfs van eiland naar eiland. Totdat de Koude Oorlog roet in het eten gooide. De inwoners van Big Diomede werden gedwongen te verhuizen naar het vasteland van Siberië en er werd een militaire basis op Big Diomede geplaatst. De grenzen tussen de Verenigde Staten en Rusland werden gesloten, waardoor familieleden elkaar niet meer konden zien. The Ice Curtain wordt dit ook wel genoemd. 

Spanning

Sinds 1989, het jaar van de val van de Berlijnse muur, mogen de inwoners van Little Diomede en de ex-inwoners van Big Diomede elkaar weer opzoeken. Maar dit gebeurt niet vaak. Het contact is verwaterd en bovendien is het een lange tocht en zijn de weersomstandigheden onvoorspelbaar. 

Een barre tocht

De reis naar Little Diomede is geen gemakkelijke. De weersomstandigheden rondom de Beringstraat zijn bar. De zee is wild, de wind sterk en het water koud. De gebruikelijkste manier om op Little Diomede te komen is via een helikoptervlucht. Eens per week brengt dat toestel de post en levensmiddelen naar het eiland en soms mogen er ook personen mee. Maar zekerheid heb je nooit. Plan je aankomst- en vertrektijd niet te krap, want moeder natuur is hier de baas en soms kan een helikopter vanwege het weer dus niet opstijgen. Het prijskaartje aan deze tocht is een paar honderd euro. 

Op pad in Diomede

Als je aan komt vliegen zie je eerst de grillige kust opdoemen. Behalve aan de randen, is er verder weinig reliëf op het eiland. Er heerst een toendraklimaat, dus je zal er vrijwel geen vegetatie tegen het lijf lopen. En producten die gekoeld moeten worden, worden gewoon in de permafrost gelegd.

Het enige dorpje op Little Diomede heet Diomede. Daar vind je één klein, vaak slecht bevoorraad winkeltje met hoge prijzen, een school met ongeveer twintig leerlingen en een wasserette die dubbelt als café. De huizen van de circa honderd inwoners staan aan de westkust en zijn gebouwd tegen een berg. Er zijn geen hotels, dus je slaapt hoogstwaarschijnlijk in de school. Geef van tevoren aan dat je langs wil komen. 

Toekomst in twijfel

Mede omdat de import naar het eiland beperkt en prijzig is, verzamelen de Inuït hun grootste voedselvoorraad nog steeds door middel van jagen. Ze jagen voornamelijk op krab, zeehond, walvis, walrus, ijsberen en vogels (meestal kuifalks). Hun leven oogt hierdoor nog vrij afgesloten en traditioneel, maar met de komst van televisie, elektriciteit en internet zijn de Inuït steeds moderner gaan leven. De wifi wordt elke middag na school van vier tot negen uur aangezet, waarna de kinderen op zoek gaan naar het beste wifi-signaal. 

Inwoners vertellen aan National Geographic dat ze zich zorgen maken om twee redenen. Zal de jeugd wel op het eiland willen blijven, zonder veel werkgelegenheid en met prijzige importproducten? En belangrijker: wat zal klimaatverandering met de leefbaarheid van het eiland doen? De inwoners merken dat het ijs smelt en dat er minder dieren (oftewel hun prooi) terugkeren. Ook de tijdelijke landingsbaan voor vliegtuigen, die ze voorheen 's winters uit zee-ijs hakte, is verleden tijd. De toekomst van Little Diomede is dus niet zeker. Konden ze maar echt even naar Big Diomede kijken, om een blik in de toekomst te werpen ;)

Dit is trouwens het dichtstbevolkte eiland ter wereld.

• Deel