Vier keer groter dan Londen en zo goed als verlaten: welkom in de hoofdstad van Myanmar

Artikel
26 mei 2023
6 minuten leestijd

Een twintigbaans snelweg, waar amper een auto op rijdt. Lege hotels, waar slechts personeel rondloopt. Het lijkt onwerkelijk, maar in de hoofdstad van Myanmar is het echt zo: deze plek is niet wat die op het eerste oog lijkt. Welkom in ‘spookstad’ Naypyidaw.

Met een oppervlakte bijna vier en een half keer zo groot als Londen, zou je een bruisende, levendige stad verwachten. Maar niets is minder waar in Naypyidaw, waar minder dan een miljoen mensen wonen. De stad is in 2005 uit de grond gestampt voor zo’n vier miljard dollar, en ook pas sindsdien de hoofdstad van het Zuidoost-Aziatische land. En toch loopt er bijna geen levende ziel over straat. Hoe kan dit allemaal?

Een complex verhaal

Op 6 november 2005 verklaarde de Myanmarese overheid dat Yangon niet langer de hoofdstad van het land is. In plaats daarvan zou de hoofdstad een, voor alsnog niet bestaande, stad worden. Waar deze stad uit de grond gestampt zou worden? Op zo’n vijf uur rijden van Yangon en de kust van Myanmar. Pas zes maanden later, op 27 maart 2006, kreeg deze nieuwe stad zijn officiële naam: Naypyidaw, wat grof vertaald Zetel van de Koning betekent.

Maar waarom werd de hoofdstad verplaatst? De overheid kwam bijvoorbeeld met de verklaring dat Yangon te overbevolkt werd. Maar dit kan snel tegen worden gesproken: Yangon staat niet eens in de top 50 dichtbevolkte steden ter wereld. Een andere overheidsverklaring zegt dat het handiger was als de hoofdstad dichter in het binnenland ligt. Maar ook dit kan in twijfel worden getrokken. Want waarom zou je weg willen van de zee, waardoor de hoofdstad juist heel goed bereikbaar is voor handel en vervoer?

Die goede bereikbaarheid is mogelijk juíst waarom de Myanmaarese overheid de hoofdstad verschoof naar het buitenland. De dictator van Myanmar was namelijk erg paranoïde voor binnen- en buitenlandse invasies. En gezien de complexe geschiedenis van het land is dat misschien ook niet zo gek.

Myanmar heette vroeger Birma en was tot 1948 een Britste kolonie, met Yangon als hoofdstad. Toch beloofde het einde van een lange koloniale periode niet voor rust in het land. Al sinds 1962 heeft Myanmar, op een korte periode van 2015 tot 2021 na, een militaire overheid. Het leger speelt dus een belangrijke politieke rol en staat bekend om het wrede optreden. Die militaire overheid is ook verantwoordelijk voor de afgrijselijke Rohingya genocide, die nog altijd woedt en al duizenden mensen het leven kostte.

Afgezonderd

Die complexe geschiedenis verklaart nog niet waarom de hoofdstad is verplaatst. De reden van het ontstaan van Naypyidaw is gehuld in speculaties en theorieën. Eén daarvan is dat de hoofdstad als paradepaardje van de president zou moeten dienen.

Een andere theorie over de reden van de grote verhuizing is de paranoia van de president. En aangezien de hele wereld met afschuw naar de situatie in Myanmar kijkt, kan je je voorstellen dat de president minder bereikbaar wil zijn. Yangon is de grootste stad én het centrum van transport, media en economie. Dus mocht er onrust ontstaan, dan zal een opstand waarschijnlijk hier beginnen. In zo'n geval ligt Naypydiaw nog zo’n vijf uur verderop. Genoeg tijd voor de president en zijn troepen om zich voor te bereiden en te reageren. En ver weg van alles en iedereen, dat is de hoofdstad zeker. Waar Yangon makkelijk via het water bereikbaar is, ligt Naypyidaw niet in de buurt van een rivier of zee. De werkelijke reden zal overigens giswerk blijven, want de overheid rept bij zijn originele standpunt: Yangon was simpelweg overbevolkt.

Een spookstad

Het resultaat van dit alles? Een stad die uit de grond is gestampt, met alles erop en eraan: prachtig verzorgde parken, grote woningbouwprojecten, een enorm stadion en een twintigbaans snelweg die leidt naar het parlementsgebouw. Het enige dat nog ontbreekt zijn de mensen. De mensen die je ziet, lijken diegenen te zijn die zorgen voor de strak geharkte parken of bouw van de nieuwe hotels, waar geen reizigers in verblijven. En de mensen die er wel wonen? Die lijken geen voet op de schaduwloze straten te zetten tenzij het absoluut moet. Logisch, aangezien het regelmatig rond de veertig graden in de stad is.

Niet bepaald reiziger vriendelijk

Ondanks dat de stad alles lijkt te hebben, is er geen openbaar vervoer in de hoofdstad en zijn taxi’s nergens te bekennen. Zelfs lokaal vervoer zoals tuk tuks en brommers zijn er amper, omdat ze volgens de wet niet toegestaan zijn. Daarnaast zijn er ook hele strenge regels in de stad voor reizigers en zijn vele bezienswaardigheden verboden voor bezoekers. Als reiziger moet je je houden aan de ‘toeristische zones’.

Maar als er niemand is, dan moet het op zijn minst toch goedkoop zijn? Nou, dan zit je er flink naast. Prijzen van hotels - hostels zijn er niet - zijn erg duur in vergelijking met andere steden in Myanmar. En de bedragen die je online tegenkomt, zijn nog zonder de toeristenbelasting die je hotel meerekent. Ook eten is in de nieuwe hoofdstad niet goedkoop, aangezien in de ‘toeristische zones’ geen markten zijn en je alleen in restaurants kan eten.

Een façade

In een land waar de armoede hoogtij viert, voelt het toch cru dat er miljarden zijn geïnvesteerd in het bouwen van een nieuwe hoofdstad. Want naast de glimmende overheidsgebouwen, is Naypyidaw niet zoals het lijkt. Op slechts tien minuten rijden met de auto, vang je een glimp op van het echte leven in de nieuwe hoofdstad. Al snel zie je smalle, onverharde wegen en veel armoede. Hoe de stad zich de komende jaren zal ontwikkelen, blijft de vraag. Maar een ding blijft zeker: apocalyptisch is Naypyidaw absoluut.