Het natuurfenomeen dat Puerto Mosquito omtovert in een lichtspektakel
- Artikel
- 27 jan 2023
- 5 minuten leestijd
Als je denkt dat je alles al hebt gezien, dan heb je het waterwonder van bioluminescentie nog niet ervaren. Wacht, wat? Het natuurfenomeen waarbij oceaanwater in het donker blauwgroen gloeit en glittert, veroorzaakt door een natuurlijk chemisch proces.
En waar je dit natuurspektakel het beste kan aanschouwen? Het magische eiland Vieques, in Puerto Rico en dan specifiek op de adembenemende Puerto Mosquito - erkend door het Guinness World Book of Records als helderste bioluminescentie baai in 2006.
Wonderlijk natuurfenomeen
De foto’s spreken voor zich: een magisch natuurfenomeen waarbij het lijkt alsof de sterrenhemel op aarde is gevallen. Maar dit spektakel heeft niks met geesten of buitenaardse wezens te maken. Want Puerto Mosquito, oftewel Muggenbaai, wordt opgelicht door bioluminescentie. Dit is een vorm van natuurlijk licht dat wordt gecreëerd door levende organismen die interne chemische energie omzetten in licht. De kleine organismen worden dinoflagellaten genoemd, ook wel Pyrodinium bahamense in het Latijn, letterlijk ‘wervelend vuur’. Zoals de Latijnse naam al aangeeft, vind je de kleine organismen op de Bahama's en in de rest van het Caribisch gebied.
Licht als overlevingsmechanisme
Maar hoe en waarom lichten deze dinoflagellaten dan op? De organismen zetten hun energie om in licht wanneer ze beweging waarnemen, zoals wanneer er vissen in het water zwemmen. Hierdoor ontstaan er heldere groenblauwe lichtpluimen. En hoewel dinoflagellaten microscopisch klein zijn, is het licht dat ze afgeven zo’n honderd keer groter dan hun eigen lichaam. Dat felle licht gebruiken ze om grote vissen aan te trekken die de kleinere vissen, wiens dieet bestaat uit de dinoflagellaten, te verjagen. Een slim trucje dus om de voedselpiramide te doorbreken en hun overlevingskansen te vergroten.
Perfect dieet
Normaal gesproken zijn de dinoflagellaten in zulke kleine concentraties aanwezig dat ze niet met het menselijk oog te zien zijn. Maar niet in de Muggenbaai: daar leven zo’n 185 duizend van deze kleine beestjes per liter water. Dat zijn er zo veel, dat je ze bijna niet over het hoofd kan zien. Volgens het Guinness World Book of Records is er geen enkele plek op aarde waar er zo veel van deze organismen bij elkaar leven. De dinoflagellaten hebben in de Muggenbaai hun perfecte thuis gevonden, omdat het een ondiepe, kleine en kalme baai is. Extra pluspunt voor de stralende zeebewoners? Door een bocht in de opening van het leefgebied worden ze ook nog eens beschermd van de wilde oceaan. Dé plek om te vermenigvuldigen dus. Op sommige plekken, zoals rondom de mangroven, geven de organismen zelfs een extra felle lichtshow. Waarom? De rottende mangrove bladeren zorgen voor een optimaal, voedingsrijk dieet. En dat geeft weer energie, waardoor ze meer licht geven.
Het evenwicht verstoord
Toch was het niet altijd rozengeur en maneschijn voor de kleine onderwaterbewoners. In 2017 raasde orkaan Maria over Puerto Rico, die de Muggenbaai in vernieling achterliet. De hevige wind en regen van de storm duwden het water de baai uit en de mangroven langs de kusten werden vernietigd. De plotselinge, drastische veranderingen waren fataal voor de dinoflagellatenpopulatie. Na de orkaan leek het dan ook maandenlang alsof iemand het licht had uitgedaan in de baai. Het duurde even, maar het evenwicht van het ecosysteem herstelde zich langzaam en inmiddels is de kenmerkende blauwgroene gloed weer teruggekeerd in de Muggenbaai. Sterker nog: volgens onderzoekers schittert de baai zelfs feller dan voor de orkaan.
Lek geprikt
Maar waar komt die naam Muggenbaai nou vandaan? Volgens een legende is de baai vernoemd naar El Mosquito, een van piraat Roberto Cofresi’s schepen, die zijn schip vaak in de baai verstopte. Toch zal het je niet verbazen dat de naam Puerto Mosquito vaak, onterecht, wordt gelinkt aan de vervelende, prikkende insecten. Toevallige bijkomstigheid: als bezoeker van de baai mag je geen insectenspray met DEET dragen. Deze stof is namelijk erg schadelijk voor de dinoflagellaten. Grote kans dus dat je alsnog onder de bulten zit na een bezoek aan de Muggenbaai. Of de natuurlijke lichtshow die insectensteken waard is? Dat laten we aan jou over.
Wanneer gaan?
De Muggenbaai is altijd geschikt voor een bezoek, maar de lichtshow is het mooist met weinig maanlicht. Omdat er naast het maanlicht vrijwel geen lichtvervuiling op het eiland is, zijn de dinoflagellaten dan het best te zien en dus het indrukwekkendst. Wil je het spektakel van nog dichterbij aanschouwen? Ga dan op een kajaktour. Sommige kajaks hebben zelfs een doorzichtige bodem, waardoor je letterlijk aan alle kanten wordt omringd met de blauwgroene gloed die de organismen uitstralen. En daar heb je vast wel een paar muggenbulten voor over.
Toch wat dichter bij huis blijven? Ook in Nederland is af en toe het proces van bioluminescentie, in de volksmond ook wel zeevonk genoemd, te zien. Echter is en blijft het een zeldzaam fenomeen in Nederland. De beste kans om in de buurt dit schitterende natuurfenomeen te zien? Die heb je in de zomer, met weinig maanlicht en een rustige zee.
Nog meer bijzondere natuurwonderen in het water aanschouwen? Check hier de 7 vreemdste meren ter wereld!