Nederlanders van kleur vertellen over hun reiservaringen

Wat we soms vergeten is dat iets waar we geen invloed op hebben, zoals de kleur van je huid, je reiservaring kan beïnvloeden. Wij spraken twee Nederlanders van kleur over hun reiservaringen.

Reizen verbreedt je horizon en brengt mensen van verschillende achtergronden dichter bij elkaar. Reizen betekent voor velen vrijheid en zelf je koers bepalen. Soms vergeten we echter dat iets waar we geen invloed op hebben, zoals de kleur van je huid, ook je reiservaring kan beïnvloeden. Wij spraken twee jonge Nederlanders van kleur over hun ervaringen op reis en hoe zij zichzelf herkennen in het genormaliseerde beeld van ‘reizen’. 

Hoe, waar en of je reist wordt voor een groot deel bepaald door wie je bent, waar je interesses liggen en waar je je welkom en veilig voelt. Moigimy (24), geboren in Nederland en studente Docent Beeldende Kunst en Vormgeving en Yanick (24), op zijn dertiende verhuisd van Angola naar Nederland en net klaar met International Business & Management Studies, vertellen over hun reiservaringen en hun kijk op de reisindustrie.

Wat betekent reizen voor jou en wat zoek je in een bestemming?

Moigimy: “Als ik denk aan mijn droombestemmingen dan zijn dat eigenlijk allemaal steden. Ik ben iemand die graag een bepaalde cultuur en cultuurgelegenheden opzoekt: de architectuur van een bepaalde plek zien, naar optredens en feestjes gaan. Dat is op een nieuwe plek altijd weer anders.”

Yanick: “Mijn eerste reis was op mijn twaalfde of dertiende, van Angola naar Nederland, met een tussenstop in Portugal. Toen ik in Nederland kwam, was dat een totaal nieuwe wereld. Je ontdekt dat dingen ook anders kunnen. Hierdoor heb ik echt een fascinatie voor verschillende culturen. Iedereen leeft in een andere realiteit. Dat is dan de norm, waardoor je vergeet dat er meer is. Door te reizen kan je een totaal nieuw beeld krijgen op je eigen leven en als je teruggaat naar huis neem je dat mee als een waardevolle les.”

Zijn er, wanneer je op reis gaat, bepaalde gebieden, landen of werelddelen die je zou afstrepen als optie omdat je je daar minder veilig of welkom voelt?

Moigimy: “Een land als Singapore, waar homoseksualiteit niet echt lekker ligt, bezoek ik niet zo snel. En met al het politiegeweld ben ik wel wat huiverig voor de Verenigde Staten, maar aan de andere kant denk ik: ik was drie maanden in Las Vegas en daar was het niet écht een probleem voor mij.”

“Steden hebben vaak een meer verwelkomende sfeer wat betreft LGBT en mensen van kleur. Ik denk dat het overal wel geldt dat er in grotere steden meer diversiteit is dan in kleinere steden. In Nederland heb je dit al: als ik bijvoorbeeld in de bijbelbelt loop, val ik wel echt uit de toon. Ik vind het altijd wel lekker als je in andere landen of vreemde steden een bepaalde anonimiteit hebt. Als je super opvallend ‘anders’ bent en mensen dat actief kunnen opmerken, loop je toch niet rond met een heel fijn of veilig gevoel. Dus ik denk dat ik mijn reisbestemmingen wel uitzoek op grotere steden, omdat het dan een mengelmoes van alles is. Aan de ene kant vind ik dat niet erg, want steden zijn waar mijn interesse ligt op reis. Maar het zou wel fijn zijn om daar meer keuzevrijheid in te ervaren.”

Yanick: “Enigszins. Ik ben bijvoorbeeld best wel bang om naar China te gaan. In reclames is het allemaal zo leuk, zo verwelkomend en laat iedereen mooie foto’s van de Chinese Muur zien. Maar ik ken mensen van mijn achtergrond die daarheen zijn gegaan en dat niet snel nog eens zouden doen: ‘Ga niet naar China, succes met een taxi regelen, succes met normaal een supermarkt in kunnen lopen, succes met mensen aanspreken überhaupt’. Dat mensen echt om je heen lopen alsof je niet bestaat.”

“Ook over andere landen, zoals Rusland of Polen, heb ik gehoord dat dit heel heftig kan zijn. Dat mensen zomaar op straat racistische beledigingen op je afsturen. Wat doe je dan? Je bent in andermans land, je spreekt de taal niet, je kent niemand. Het haalt mijn interesse voor de cultuur niet weg. Ik wil er graag heen, maar er zit altijd wel iets in je achterhoofd dat je terughoudend maakt.”

Hoe bereid je je voor op een reis?

Moigimy: “Ik kijk voornamelijk gewoon naar wat me leuk lijkt. Reisinspiratie haal ik vooral van influencers en YouTubers die ergens heen gaan. Dat zijn vaak mensen van mijn leeftijdscategorie en ze reizen vaak in diverse groepen waarin iedereen eigen interesses heeft. Dat spreekt me dan meer aan. De dingen die ik graag wil bezoeken op vakantie zoek ik eerder zelf op dan dat ik reiswebsites gebruik. Bij het plannen van toekomstige reizen zoek ik wel op hoe het zit qua homofobie en racisme in de gebieden waar ik heen wil, maar ik heb geen specifieke websites die ik raadpleeg. Ik google het gewoon en neem dat mee in mijn besluit.”

Yanick: “Als ik onderzoek doe naar een bestemming, luister ik vooral naar de mensen om mij heen die op die plek zijn geweest. Mensen van mijn achtergrond, maar ook gewoon vrienden. En ik kijk video’s op YouTube: ’10 things not to do in…’ bijvoorbeeld. Dat vertrouw ik eerder dan maatschappijen die een land proberen te verkopen, die vertellen je niet hoe het echt zit.”

Zie jij de 'autoriteit' (politie, bewaking op vliegvelden, conducteurs: de mensen waar wij naar moeten antwoorden) op reis als iets dat er is om jou te helpen of veilig te houden?

Moigimy: “Ik ervaar het niet echt als bescherming. Als mijn tas bijvoorbeeld wordt gestolen, dan zal je wel moeten. Het is niet alsof ik altijd super op mijn gemak ben, maar ik weet dat als je over het algemeen niets fout doet, er waarschijnlijk ook niet veel zal gebeuren.”

“Toen ik bijvoorbeeld aankwam in de Verenigde Staten, was ik eerlijk over de plannen die ik daar had. Je moet bij aankomst twee keer vertellen waarom je daar bent. Ik was super enthousiast en vertelde over het vrijwilligerswerk dat ik ging doen bij een hostel. Hier had ik geen werkvisum voor nodig. Bij de eerste controle mocht ik direct door en wenste de beveiliger, een zwarte man, mij veel plezier. Bij de tweede controle stond een witte man, die sceptisch was over mijn plannen. Vervolgens moest ik me verantwoorden in een aparte ruimte.”

“De sfeer was gespannen en een man achter de balie riep: ‘Don’t waste our time, don’t lie.’ Toen was ik wel bang dat ze zouden denken dat ik loog. Opvallend was dat ze me precies dezelfde vragen stelden en ik hetzelfde antwoordde. Dat was heel eng, ik snapte niet wat ik fout had gedaan. Uiteindelijk kwam het allemaal goed, tegen de tijd dat ze doorhebben dat je niet liegt zijn ze opeens een stuk aardiger. Ik weet niet of ze je er bij de tweede controle standaard uitkiezen, of dat de tweede man pas vond dat het niet klopte. Dat zal ik nooit weten, maar ik vond het heel apart.”

Yanick: “Nee, zeker niet. Al deze fracties zijn gewoon dienstbaar voor de overheid. Ik snap dat ze er zijn voor de orde, maar ik heb nooit het gevoel gehad dat ze er zijn om mij te beschermen. Zo was ik met mijn studentenvrienden in Kroatië. We waren heel erg dronken in een kroeg beland, waar ik even aan de zijkant stond te chillen. Toen mijn vrienden gekke dingen begonnen te doen, kwam er een bewaker die vroeg of we ons konden gedragen. Even later werd ik uit het niets tegen de muur geduwd: benen wijd, handen op de muur. Ik werd als enige gefouilleerd omdat de bewaker dacht dat ik in bezit was van drugs. Blijkbaar dachten ze dat ik een dealer was. Zelfs de politie werd gebeld. Uiteindelijk mocht ik niet meer naar binnen, maar mijn vrienden wel.”

“Die dingen gebeuren niet vaak. Ik heb misschien maar drie of vier voorbeelden van zulke heftige gebeurtenissen. Maar überhaupt het feit dat ik die voorbeelden heb, is wel echt een ding. Het is lastig te beseffen dat het normaal is. Zo normaal.”

Wanneer je kijkt naar content (zoals reclames of artikelen) van reisplatforms, voel je je dan aangesproken? Voel je je gerepresenteerd?

Moigimy: “Nee, eigenlijk standaard niet. Gerichte reclame lijkt nooit heel erg gericht op mij. De specifieke dingen die ik graag wil zien op reis, vind ik vaak eerder door ze zelf op te zoeken. Dus ik kijk ook niet heel veel naar reisplatforms of -maatschappijen. Als ik het wél doe, dan is het voor mijn gevoel altijd heel wit. In reisprogramma’s zie ik vooral witte Nederlandse mensen die naar een niet-westerse cultuur kijken. Je ziet niet zo vaak een Nederlander van kleur die op die manier naar een niet-westerse cultuur kijkt." 

"In reclames zijn ook vaak vooral witte mensen afgebeeld. Reclames voor van die Last-Minute reizen zijn vaak wel gericht op mijn leeftijdsgroep, maar ook daarin zijn vooral witte jongeren afgebeeld. Als we denken aan reizende jongeren, denken we aan Eva die een tussenjaartje neemt, wat geld krijgt van haar ouders en dan lekker van Cambodja naar Vietnam gaat en poseert met Chinese hoedjes. Of mensen die een vrijwilligersreis maken en dan op de foto gaan met zwarte kindjes. In dat beeld zie je niet snel een zwart iemand, of überhaupt iemand die een niet super Hollands uiterlijk heeft. Het zou denk ik wel schelen als de presentatie van reizen meer divers zou zijn. Ik zit niet heel erg in de cultuur van mensen die elk jaar op vakantie gaan. Dat heeft deels wel te maken met dat het lijkt alsof het niet voor je is weggelegd.”

Is er nog iets dat je kwijt wil aan de 3 op Reis-fans, de reisindustrie, of aan ons, als 3 op Reis?

Moigimy: “Ik denk dat je mensen veel beter en breder aanspreekt als je groepsreizen laat zien met hele diverse mensen. Vriendengroepen die op reis gaan, waar iedereen eigen interesses heeft. Waar je bijvoorbeeld met een groep hele diverse mensen één specifieke locatie kiest en daar telkens uitbouwt wat er te doen is voor die mensen met allemaal verschillende interesses. Dan spreek je niet maar één soort jongere aan. Het lijkt me ook fijn als er meer focus ligt op bepaalde niches. Geen toeristische sightseeing- of zuiptour, maar een LGBT- of kunsttour. Specifieke thema-afleveringen. Als je die standaard dingen wil zien, dan vind je ze echt wel: daar heb je geen reisprogramma voor nodig.”

Yanick: “De meeste mensen die je ziet als je vijand, zijn eigenlijk geen vijand maar gewoon iemand die je niet begrijpt. Dus ook al ben je het niet met iemand eens, geef mensen in ieder geval de kans om te kunnen praten. Het gaat erom dat je een constructief gesprek kan hebben zonder dat een kamp tegenover een ander kamp staat. Dan luistert niemand naar elkaar en gaan we juist terug in de geschiedenis. En dat is alles wat ik wil: luister, ook al ben je het er niet mee eens. Niet iemand aanhoren zodat je vervolgens je eigen kritiek kan geven. Luister oprecht.”

“En geef iedereen de kans. Mensen weten heel goed dat zwarte mensen niet een kleine groep zijn in de Nederlandse samenleving. Nederland is een van de dichtstbevolkte landen in de wereld. We hebben enorme verschillen in onze maatschappij, dus het is helemaal niet raar als je gewoon iedereen een oprechte shout-out geeft. Enkel een zwart persoon in je reclame laten figureren is niet voldoende, dan ben je gewoon uit op sympathie punten. Wat wel werkt, is erkennen dat iedereen anders leeft, écht en oprecht representeren en mensen de kans geven zichzelf te representeren. Laten zien hoe het echt is.”

Kom je op reis in de problemen? Of heb je hulp nodig? Tegenwoordig kan je voor reis gerelateerde vragen appen met het ministerie van Buitenlandse Zaken. 

• Deel