De oorverdovende stilte op de Normandische invasiestranden

Op en rondom het Franse invasiestrand Omaha Beach kan je niet om de geschiedenis heen. De forten, bomkraters, monumenten en zelfs de restaurants herinneren aan Operatie Overlord van juni 1944. En dat allemaal op een kleine zeven uur rijden van Utrecht.

De invasiestranden in Normandië: de plek waar één van de grootste veldslagen ooit plaatsvond. Op zo’n zeven uur rijden van Utrecht vind je Vierville-Sur-Mer. En zodra je hier parallel aan de even beroemde als beruchte stranden rijdt, begint de historische sensatie die historicus Johan Huizinga omschrijft als “het directe en onmiddellijke contact met het verleden”. Terwijl je van weidsheid niet meer weet op welk stuk van de horizon je je blik moet richten, kan je tegelijkertijd niet ontsnappen aan de onheilspellende sfeer die je er voelt. Op D-Day op 6 juni 1944 zag het op deze stranden namelijk zwart van de Amerikaanse geallieerden die de Normandische kust van het door Duitsland bezette deel van Frankrijk bestormden. Velen vonden er de dood.

Operatie Overlord 1

In de nacht van 5 juni 1944 begon Operatie Overlord. Dit klinkt misschien als de titel van een 007-film, maar dit was de codenaam voor de actie die het begin van de bevrijding van West-Europa betekende. Heel vroeg die volgende ochtend was het zo ver: Amerikaanse troepen bestormden vanaf de zee het land. Één van de vijf landingsstranden van de geallieerden kreeg de codenaam Omaha Beach. Dit strand is maar liefst vijf kilometer lang. Je leest het goed: jouw hardlooptraining van vijf kilometer is even lang als slechts één van de vijf stranden waarop deze gigantische veldslag plaatsvond. De Duitsers konden de Amerikanen vanaf de meters hoge kliffen goed aan zien komen. De eerste Amerikanen die aankwamen waren door de woestenij van de zee bovendien kwetsbaar en langzaam. Veel mannen, van deze eerste lichting die het strand betrad, vonden dan ook het noodlot tijdens Operatie Overlord.

Operatie Overlord 2

Terug naar de tijd dat rust en stilte hier ver te zoeken was. Latere landingen waren succesvoller voor de geallieerden. De Amerikanen wisten steeds verder het strand op te komen en door de duur van de strijd raakten de Duitsers in het nadeel. Op steun van andere Duitsers in Normandië hoefden ze niet te rekenen, aangezien er op de andere vier invasiestranden ook flinke onrust bestond. De hele dag van 6 juni 1944 hebben de Amerikanen de Duitsers in Normandië flink uit evenwicht gebracht en die gehele dag wordt dan ook aangemerkt als D-Day.

Een monument op het strand

Het strand is niet een strand zoals de meeste mensen zich dat voor zouden stellen. Het wemelt er niet van de zonnebadende, zandkasteel bouwende en ijsjes etende mensen. In plaats daarvan heerst er – op het suizen en klappen van de zee na – een zekere stilte. Alsof het strand nog in rouw is. Juist door de stille, vlakke en uitgestrekte zandgronden is het met enige historische kennis niet moeilijk je verbeelding de vrije loop te laten. Er staat ook een bijzonder kunstwerk welke de moeite waard is om letterlijk en figuurlijk bij stil te staan. Het monument Les Braves (De Moedigen) staat voor hoop, vrijheid en broederschap en is een eerbetoon aan zonen, echtgenoten en vaders die hun leven gaven voor een groter goed.

Langs de Duitse bunkers

De tastbaarheid van het verleden wordt nog groter als je de Pointe Du Hoc-wandeling maakt. Deze wandeling neemt ongeveer een uur van je tijd in beslag. Over smalle slingerpaadjes wandel je tussen de overblijfselen van die beruchte dagen door. De paadjes kennen flink wat hellingen en afdalingen - of onderbrekingen door trappetjes - omdat ze ook over en door bommenkraters heen lopen. De diepte van de kraters doet je beseffen wat een ontploffingsgeweld er moet zijn geweest. Ook wandel je langs allerlei bunkers. De meest indrukwekkende is aan een klif gebouwd. Dit was een Duitse observatiebunker en je kan van daaruit zien wat de Duitsers hebben kunnen zien toen de duizenden geallieerden het strand bestormden.

Een toeristische trekpleister

Het D-Day gebied in Normandië heeft vandaag de dag ook een andere kant. Het is op een bepaalde manier een toeristische trekpleister geworden. Dat zie je bijvoorbeeld aan de souvenirwinkels voor D-Day souvenirs. En ga je in een restaurant een biertje drinken? Dan krijg je een D-Day biertje geserveerd, met lachende soldaten op het etiket en de tekst “Thank you boys”. Ook zijn er restaurants te vinden met namen als L’Embusque (de hinderlaag) en L’Omaha (de codenaam voor één van de strandlandingen dus).

Kortom: je kan het gebied niet bezoeken zonder de geschiedenis te leren kennen. Van de daadwerkelijke overblijfselen van die tijd, tot aan musea en monumenten, tot aan souvenirs en D-Day biertjes: alles herinnert je aan de strijd die daar is geleverd.

Nog geen genoeg van de historische sensaties in Frankrijk? Rij door naar de koninklijke landgoederen in de Loirevallei.

• Deel