Waar spot je de meest on-Hollandse dieren in dit Hollandse landschap?
- Artikel
- 13 mei 2022
- 6 minuten leestijd
Je kan in Nederland natuurlijk onze eigen big five bewonderen: de vos, de ree, het edelhert, het wilde zwijn of de das. Dat klinkt alleen niet zo spannend. Het is avontuurlijker om stad en land af te zoeken naar dieren die je hier niet zo snel verwacht. Waar moet je dan zijn?
Nederland telt 592 diersoorten, dus wildlife genoeg. De ‘grote vijf’ van Nederland vind je vooral op de Veluwe, misschien wel het bekendste natuurgebied van ons land. Maar op andere plekken vind je diersoorten in het wild die je nog meer verbazen, omdat je ze eerder in tropische gebieden verwacht. Wat doen die bizarre beesten hier? Vaak zijn ze hier aan het overwinteren tijdens onze zomer. Maar soms zitten ze hier ook met een heel bijzondere reden.
Flamingo’s in de Achterhoek
Exotische vogels verwacht je niet snel in het Nederlandse landschap. Maar toch tref je hier en daar in Europa een flamingo aan. Deze roze schoonheid op stelten overwintert vaak in warmere streken. Aan de Achterhoek denk je dus niet zo snel. Want we weten ons toch wel iets warmere oorden voor te stellen... Maar daar lijkt deze funky vogel geen last van te hebben, want in het voorjaar kan je je ogen uitkijken in het Zwilbroek. Dit beschermde natuurgebied met meer dan honderd vogelsoorten ligt in een oostelijke uithoek op de Nederlands-Duitse grens, vlak bij de oude vestingstad Groenlo en het kleine kerkdorp Meddo. Dus pak je verrekijker er maar bij!
Wat hier zo uniek aan is? Dit is het meest noordelijke broedgebied voor deze trekvogels. In 2021 kropen hier nog tien pluizige zuurstokken uit hun ei. Al sinds de jaren tachtig komen een aantal roze exemplaren elk jaar naar een klein eiland in het veengebied, dat dan ook Flamingo Insel wordt genoemd. Met een beetje geluk spot je hier meer dan veertig langgerekte nekken boven het ondiepe water in het moerasgebied.
In Nederland komen verschillende soorten in het wild voor, waaronder de Europese, de Chileense, de Caraïbische en de kleine flamingo. De meeste soorten die je in het gebied aantreft, zijn ontsnapte vogels uit vogelkooien, maar de Europese flamingo broedt gewoon – zoals de naam al doet vermoeden – in Europa. Je kan de verschillende soorten onderscheiden door hun grootte, kleur, snavel en poten, maar inmiddels zijn er ook allerlei hybriden te vinden. Vogelspotten doe je van maart tot juli vanaf de drie uitkijkposten in het Natura 2000-natuurreservaat. Daarna vertrekken deze flamingo’s weer naar het Grevelingenmeer op de grens van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden. Daar kan je dit roze pak met veren dus in de winter bewonderen.
Wilde kat onder de rivieren
Een wilde kat in Nederland? Je zou niet snel verwachten, maar in Limburg en Brabant vind je dus niet alleen kroegtijgers… Je kan tijdens een ommetje door het heuvelland ook tegen dit wilde dier aanlopen. En dan hebben we het — ondanks dat het daar veel op lijkt — niet over een huis-, tuin- of straatkat, maar over een katachtig roofdier. Je herkent het aan de grijze, bruine of soms rossige vacht met een donkere streep over de rug, vage donkere strepen aan de zijkanten en een dikke staart met zwarte ringen.
Deze bijzondere kattensoort verdween al voor de middeleeuwen uit ons straatbeeld, maar nu is de Europese variant bezig met een comeback. De eerste zeldzame bezoeken vanuit de natuurgebieden van de Eifel en Ardennen aan Zuid-Limburg vonden plaats tussen 2002 en 2006. En in 2017 zijn er minimaal veertien wilde katten geteld die hier permanent aanwezig zijn, maar het zouden er zomaar meer kunnen zijn… Want de katachtige is nog op weg naar Noord-Brabant, waar in 2015 de viervoeters al voor het eerst zijn gespot.
Waar kom je dit beschermde dier tegen? Kat in het bakkie: het leeft vooral in naald- of loofbossen, maar maakt ook gebruik van natuurlijke graslanden. Daar gaat het op zoek naar voedsel, zoals muizen, andere kleine dieren en soms zelfs aas.
Warempel, een wasbeer
In Nederland zie je tegenwoordig ook wasberen rondsluipen, en dan hebben we het niet over de band Racoon. *krekelgeluiden*. In het Noord-Brabantse Vucht zie je soms een paar exemplaren prinsheerlijk slapen in de boom.
Zodra de voedseldieven in ons landschap worden opgemerkt, worden ze opgevangen voor verzorging en sterilisatie. Dit wordt gedaan om de zwartgemaskerde beren daarna te herplaatsen bij dierentuinen. In totaal zijn er in Limburg al zeker vijftig schepsels opgevangen. De provincie nam maatregelen tegen de komst: het gaf onlangs toestemming om het dier af te schieten, omdat deze een bedreiging vormt voor de natuur en eieren van vogels kan pakken.
Hoe komt het wezen hier? Dat heeft te maken met de Duitse nazipoliticus Rudolf Hess, de plaatsvervanger van Adolf Hitler. Hij liet in 1930 de zwart-witte koppies met handvormige voorpoten vanuit Noord-Amerika in ons buurland uitzetten als jachtdier. En zijn erfenis komt nu ook de Nederlandse en Belgische grens over. Er is ook een andere reden dat het slimme dier hier in opkomst is: veel van de aangetroffen Zorro’s zijn ontsnapte huisdieren.
Nu klinkt de wasbeer, vergeleken met enkele andere dieren in deze lijst, zeer onschuldig. Maar vergis je niet. Zo verblijven er op dit moment in Duitsland maar liefst anderhalf miljoen van deze exoten in het wild. De dieren planten zich rap voort. Half februari worden de vrolijke mannetjes en vrouwtjes verliefd en twee en een halve maand later volgen er drie tot zes kleintjes. Ze hebben dus allesbehalve een saai liefdesleven. En de wasbeer vreet alles. Maar dan ook alles. Van wormen tot vogels en van vruchten tot vissen. Ook is het dier niet vies van afval. Het mormel als huisdier opnemen is dan ook geen goed idee.
Groningse goudjakhals
Het oorspronkelijke leefgebied van de goudjakhals loopt van de Balkan tot aan India. Maar ook in het uiterste puntje van Groningen werd in februari 2016 voor het eerst een goudjakhals op video vastgelegd.
Meer bijzondere dieren in Nederland ontdekken? Maurice ging op safari in Zeeland, op zoek naar de Zeeuwse big five.