Laatste redmiddel voor overtoerisme: deze populaire plekken gingen noodgedwongen op slot

Je kent ze wel, bijzondere plekken waar je absoluut heen wil nadat je ze in een film, videoclip of Instagrampost ziet. Je bent niet de enige. Ooit onbekende plekken trekken inmiddels miljoenen bezoekers, met negatieve gevolgen voor de omgeving van dien.

Neem de Fjaðrárgljúfur-kloof op IJsland. Een waanzinnige bestemming die in een klap bekend werd na de videoclip I’ll show you van Justin Bieber. In 2015 overspoelde de plek met toeristen, wat veel schade aan de natuur toebracht. Daarom sluiten autoriteiten regelmatig de plek af, om de natuur de kans te geven zich te herstellen. 

Enkele plekken worden als gevolg van massatoerisme volledig of voor een langere periode afgesloten. Zoals de Maya-baai in de Thaise archipel Phi Phi. Na het uitkomen van de film The Beach met Leonardo di Caprio, werd het strand overspoeld door toeristen. Al die mensen vertrapten het koraal, daarom werd de baai in 2018 afgesloten voor bezoekers. Inmiddels gaat het weer beter met het koraal. Onder strikte voorwaarden gaat het strand binnenkort waarschijnlijk weer open.

Oplossing nabij

Iedereen wil natuurlijk mooie en bijzondere plekken blijven bezoeken. Maar hoe zorgen we ervoor dat dit ook kan, zonder dramatische gevolgen voor de plaatselijke natuur? De afgelopen jaren zijn onderzoekers met dit vraagstuk bezig geweest en hebben zich oplossingen gevormd. 

Wie het eerst komt, wie het eerst maalt

Zo had de pandemie een positieve effect op het reguleren van toeristen, er mochten namelijk niet te veel mensen in een keer naar binnen. Voor nationale parken was dit een uitkomst. Die kregen de afgelopen jaren een stortvloed aan bezoekers. Maar door nu te werken met loten (wie het eerst komt, wie het eerst maalt) en tijdslots, kon het aantal mensen in het park worden gereguleerd. 

Op het rechte pad

Dit soort systemen komen steeds vaker voor. Je ziet het bijvoorbeeld in Peru, bij het populaire Machu Picchu. Een bepaald aantal bezoekers is daar per dag welkom. Ook werken ze met tijdslot en zijn er looproutes. Om de natuur te beschermen worden er vaste routes gecreëerd, oorspronkelijk ter indamming van het coronavirus, maar dit blijkt ook een positief effect te hebben op de omgeving. Daarom zullen de regels waarschijnlijk ook na de pandemie blijven bestaan.

Zwart op wit

Toch lossen specifieke bezoekerstijden niet alle problemen op. Zo wordt de natuur nog steeds geplet onder duizenden toeristenvoeten, worden er stukken natuur meegenomen en laat men afval rondslingeren. Bestemmingen als IJsland, Nieuw-Zeeland en het Big Island van Hawaii kwamen met een oplossing. Bezoekers van natuurgebieden worden voor aankomst gevraagd een belofte te ondertekenen. Hiermee beloven ze zwart op wit dat ze zich rustig zullen gedragen, de natuur te beschermen en de cultuur te respecteren. En de belofte werkt. Reizigers voelen zich meer betrokken bij een plek waar ze voorlichting over krijgen. 

Om bijzondere bestemmingen te behouden, is het afsluiten van deze locaties een laatste redmiddel. Juist het openhouden van bijzondere en populaire locaties is nodig om bezoekers de plek te laten waarderen. Een aantal mensen zal namelijk toch betoverd moeten worden om het te willen behouden. Daarom werkt de belofte zo goed: voel je je meer betrokken bij een plek, dan heb je volgens onderzoekers meer drang om het gebied te beschermen. 

Toerisme voor een goed doel

Lang niet al het grootschalig toerisme betekent iets slechts voor de natuur. In sommige gevallen wordt het ook voor goede doeleinden ingezet. Zoals de bescherming en het behoud van de gorillapopulatie in Rwanda. Het spotten van Gorilla’s is hier al jaren een populaire toeristenattractie die meer dan achttien miljoen dollar in het laadje bracht. Deze opbrengst werd geherinvesteerd in de natuur, waardoor de gorillapopulatie met honderden kon toenemen.

Een soortgelijk iets gebeurt in Canada, waar in het Great Bear Rainforest duizend jaar oude woudreuzen en de zeldzaamste berensoort ter wereld worden beschermd. Van de inkomsten die worden gegenereerd uit het verblijf van reizigers, kunnen natuur en gemeenschappen onderhouden worden. Ook is er een succesvolle strijd voor het verbod op berenjacht. 

Of een populaire bestemming openblijft voor bezoekers heb je grotendeels zelf in de hand. Ga respectvol met de natuur om, blijf op de paden en neem niks mee zodat meer mensen ervan kunnen genieten. Een andere tip is om geen specifieke locatieaanduidingen te gebruiken wanneer je een foto op sociale media post. 

Liever naar een plek waar weinig anderen komen? Deze Italiaanse eilanden heb je nog vrijwel voor jezelf. 

• Deel