Kinderen in Catalonië slaan boomstronken tot die een kerstcadeau uitpoepen
- Artikel
- 24 dec 2019
- 4 minuten leestijd
Een opmerkelijke Spaanse kersttraditie
Terwijl we in Nederland tijdens kerst met de familie gaan eten of cadeaus onder de kerstboom leggen, hebben ze in Catalonië een hele andere - ietwat opmerkelijke - traditie. Daar verzorgen kinderen gedurende december een Tió de Nadal ofwel een kleine boomstronk, zodat deze op kerstavond een aantal cadeaus voor ze uitpoept.
Eeuwenoude traditie
De traditie is al eeuwenoud en verbonden aan de kortste dag van het jaar. Oorspronkelijk komt Tió de Nadal bij de oude Egyptenaren vandaan. Die verbrandden op de kortste dag een houtstronk, want dat gaf warmte en licht. De Egyptenaren geloofden dat die twee dingen onbetaalbare cadeaus waren. Ook de Kelten kenden een soortgelijke traditie. Zij versierden een stuk hout met klimop, hulst en andere groene planten. Tijdens de kortste dag werd dit stuk hout verbrand. De as werd vervolgens bewaard omdat men geloofde dat dit helende krachten had.
Catalonië
In Catalonië werkt de traditie tegenwoordig iets anders. Op 8 december is het de bedoeling dat kinderen een boomstam kiezen. Vroeger werd dit gedaan in het bos, maar tegenwoordig kopen de meeste mensen hun boomstronk gewoon op de kerstmarkt. Deze boomstronken zijn de zogenaamde Tió de Nadal of kortweg Tió. Kinderen versieren de Tió met een gezicht, poten en een rode Catalaanse baret. Deze Tió moet de kinderen kerstcadeaus gaan opleveren.
Verzorgen
Die kerstcadeaus krijgen de kinderen niet zomaar. Vanaf 8 december moeten de Tió’s namelijk goed worden verzorgd. Hij krijgt bijvoorbeeld een dekentje over zich heen en wordt constant geaaid. Ook leggen de kinderen ’s avonds eten voor de boomstam neer, zodat hij kan groeien. Om de kinderen te laten geloven dat dit verzorgen echt werkt, vervangen ouders de boomstam ‘s avonds vaak door een iets grotere. De kinderen denken dan dat de Tió ’s nachts is gegroeid. Hoe groter de Tió, hoe meer cadeaus deze kan uitpoepen. Goed nieuws dus.
Kerstavond
Op kerstavond is het dan eindelijk zover. Na dagen van verzorgen is daar het moment dat de Tió de kinderen gaat terugbetalen voor al het werk. De kinderen gaan bij hun Tió staan en zingen het lied van Caga Tió. Terwijl ze dit lied zingen, slaan ze de Tió met een stok om de boomstronk zo duidelijk te maken dat hij moet gaan poepen. Na het lied gaan de kinderen naar de gang om te bidden dat het gelukt is. Dit is voor ouders de kans om een stapel cadeaus onder het dekentje van de Tió te leggen. Als de kinderen terugkomen heeft de Tió alle cadeaus uitgepoept.
Houtskool
Meestal poept de Tió na een kleine maand verzorgen kleine cadeaus als snoep of speelgoed, maar er is natuurlijk ook een kans dat kinderen niet lief zijn geweest. Mocht dit het geval zijn dan poept de Tió geen lekkers uit, maar een berg houtskool. Dat wil je uiteraard niet; lief zijn is dus een vereiste.
Zelf meedoen
Zelf ook een Tió verzorgen is heel makkelijk. Je kan de boomstammen op bijna elke kerstmarkt in Spanje kopen. Hier heb je in ieder geval alvast de tekst van het lied van Caga Tió en de Nederlandse vertaling. (Turron is een soort Spaanse nougat)
Caga Tió
ametlles i torró
No caguis arangades
que són massa salades
Caga turrons
que són més bons
Caga Tió
ametlles i torró
Si no vols cagar
et donaré un cop de bastó
Caga Tió!
Kak maar Tió
amandelen en turron
Kak geen haringen
want die zijn veel te zout
Kak maar turron
want die zijn veel lekkerder
Kak maar Tió
amandelen en turron
en als je niet wil kakken
dan krijg je een klap met de stok
Meer opmerkelijke tradities tijdens de feestdagen? Op de waddeneilanden wordt Sinterklaas op een hele andere manier gevierd.