Nieuwe generatie Albanese vrouwen laat traditie ‘gezworen maagden’ achter zich
- Artikel
- 14 okt 2021
- 3 minuten leestijd
In de noordelijke bergen van Albanië leven vrouwen naar eigen keuze celibatair. Alleen op deze manier verkregen vrouwen dezelfde rechten als de man. Maar met de komst van meer vrijheden voor vrouwen in het land, verdwijnt deze traditie langzaam.
De Albanese vrouwen die als beëdigde maagden door het leven gaan, heten Burrnesha. Ze nemen een mannelijke naam, ze dragen mannelijke kleding en ze trouwen nooit. Niet omdat ze zich mannelijk voelen, maar omdat ze bijvoorbeeld niet uitgehuwelijkt willen worden of niet dagelijks bezig willen zijn met koken, strijken of andere traditioneel vrouwelijke rollen. Ook al gaan deze vrouwen door het leven als man, exact dezelfde rechten en vrijheden hebben ze met de bijkomende voorwaardes nog steeds niet.
Bezit van de man
De traditie van gezworen maagden gaat terug naar de vijftiende eeuw, toen in het zogenoemde Kanun gedragscodes en wetten werden opgesteld. Deze leidraad wordt vooral gebruikt door Albanees-orthodoxen, katholieken en moslims in Albanië en Kosovo. Vrouwen worden in de Kanun beschreven als bezit van de man. Wat opvallend is: rond die tijd ontstond ook Burrnesha.
Geen vrouwenrechten in Gheg
De noordelijke regio Gheg is zeer conservatief. Hier worden vrouwen nog altijd gezien als ondergeschikt aan de man en bestaan vrouwenrechten nauwelijks. Ook hier leven dus de meeste Burrnesha. De traditie gaat al eeuwen terug. Vrouwen leggen op jonge leeftijd een eed af waarin ze zweren nooit seks te hebben en krijgen er mannelijke privileges voor terug. Zoals het recht om belangrijke beslissingen te nemen binnen het gezin, te roken, alcohol te drinken en alleen uit te gaan.
Geen eigen huis of haard
In de rest van Albanië hebben vrouwen meer rechten, maar lang niet op elk gebied. Zo mag een vrouw volgens de wet onroerend goed bezitten, maar wordt dit in werkelijkheid lastig gemaakt omdat er vanuit nationale instellingen nog steeds een discriminerende houding jegens vrouwen is. Hierdoor wordt bijvoorbeeld het ondertekenen van een juridisch document onmogelijk gemaakt waardoor het bezitten van een familiehuis op het platteland niet in de kaarten ligt voor vrouwen. Tenzij je burrnesha bent.
Vervaagd met tijd
Toch sterft deze traditie nu langzaam. Dat gebeurde al een keer eerder bijna. Tijdens het communistische regime tussen 1945 en 1991 werden gegevens over de Burrnesha uitgewist, er bleven alleen sporen van de gezworen maagden achter. Ze bleven echter altijd bestaan. Maar nu verdunt de groep weer. Jonge vrouwen hebben tegenwoordig namelijk meer vrijheden en opties om hun eigen weg te kiezen.
Het noordelijke gebied van Albanië is een geïsoleerde plek, maar dat verandert langzaam. Bijvoorbeeld de aanleg van een nieuwe weg zorgt voor betere bereikbaarheid. Reizigers komen nu makkelijker dit gebied in, maar het biedt ook juist een uitweg voor de lokale vrouwen. Vrouwen met een sterke wil, die hun eigen leven willen vormgeven, kunnen nu hun eigen weg gaan.
En die weg leidt ze naar steden of naastgelegen landen waar meer moderne ideologieën heersen. De eeuwenoude traditie waarin vrouwen zichzelf tot man verklaren, wordt daarmee langzaam een herinnering. Alleen in zeer conservatieve delen, biedt dit vrouwen op een bepaalde manier nog altijd meer vrijheden.
Albanië kan nog wat leren van Rwanda. Het land staat al jaren in de top 10 van meest gendervriendelijke landen ter wereld.