Polaris Dawn: Luidt de eerste commerciële ruimtewandeling een toekomst vol ruimtetoerisme in?

Orbitaal toerisme is terug van weggeweest, maar nu tegen torenhoge prijzen: tientallen miljoenen per stoel. Op 10 september lanceert SpaceX vanaf Kennedy Space Center vier burgers voor de Polaris Dawn-missie. Met de eerste commerciële ruimtewandeling op de planning: is dit de toekomst van ruimtetoerisme?

Polaris Dawn, gefinancierd door miljardair Jared Isaacman, wordt een van de meest spannende commerciële ruimtevluchten van SpaceX. Vier burgers, waaronder Isaacman zelf, zullen vijf dagen in de ruimte doorbrengen en proberen de hoogste menselijke vlucht sinds 1972 te maken. Het hoogtepunt? De eerste commerciële ruimtewandeling ooit, in speciaal ontworpen SpaceX-pakken. Deze missie is de eerste van drie in het Polaris-programma en dient om nieuwe technologieën te testen en onderzoek te doen—een flinke stap richting de toekomst van ruimtereizen.

Wat maakt deze reis zo bijzonder? 

Hoewel er al ruimtetoeristen zijn geweest, is dit de eerste keer dat toeristen in de vrije ruimte zullen zweven. Wat deze missie nog indrukwekkender maakt, is dat het de verste reis is sinds de maanlanding, met een afstand van veertienhonderd kilometer—twee keer zo ver als het Internationale Ruimtestation (ISS). De burgers komen daardoor dichter bij de Van Allen-Gordels, waar de straling toeneemt. Ter vergelijking: de ruimtewandelaars zullen in deze extreme omstandigheden bijna evenveel straling ontvangen als André Kuipers tijdens zijn jaar op het ISS. 

De ruimtemissie biedt daardoor waardevolle inzichten in hoe de mens zich aanpast aan langdurig verblijf in de ruimte. Toch kan je dit volgens Lucas Ellerbroek, sterrenkundige en ruimtevaartkundige, geen wetenschappelijk ruimteonderzoek noemen. SpaceX ziet het eerder als een kans om meer te leren over extreme ruimtereizen en een eventuele toename in ruimtetoerisme. 

Watch live as Falcon 9 launches the @PolarisProgram’s Polaris Dawn crew on a multi-day mission orbiting Earth https://t.co/u1KqQx5AFr

— SpaceX (@SpaceX) September 10, 2024

Science washing: Jij en ik naar de ruimte?

Waarom vinden er dan commerciële ruimtevluchten plaats? Om de ruimte toegankelijker te maken voor niet-professionele astronauten, bedrijven, en onderzoekers. Het doel is om ruimtevaartdiensten aan te bieden aan particulieren en organisaties voor toerisme, wetenschappelijk onderzoek, en technologische vooruitgang. Mensen die hier de middelen voor hebben kunnen sneller een ruimtevaartmissie opstellen dan niet-commerciële bedrijven, zoals NASA en ESA. 

Maar commerciële ruimtereizen zijn ook een vorm van science washing; zeggen dat iets puur voor de wetenschap is, terwijl het dat in werkelijkheid niet altijd is. Bedrijven zoals SpaceX en Blue Origin ontwikkelen deze vluchten om nieuwe inkomstenbronnen te creëren en om te helpen met het verder ontwikkelen van technologieën die ruimteverkenning en -kolonisatie in de toekomst mogelijk maken, denk aan een potentieel leven op bijvoorbeeld Mars. 

Ruimtereizen die daadwerkelijk zijn bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek moeten we volgens Lucas doorzetten, maar wel beperken: “Voor fundamenteel onderzoek kan het wel echt toegevoegde waarde hebben dat er een mens in de ruimte is. Op kleine schaal juich ik dit zeker toe, maar de plannen van Elon Musk om naar Mars te gaan lossen het probleem niet op. Het gaat juist ten koste van onze eigen planeet, we maken het nog minder leefbaar.”

Wat zijn de gevolgen van ruimtetoerisme? 

Ruimtetoerisme brengt naast kennis ook enkele aanzienlijke milieuproblemen met zich mee. Een van de grootste zorgen is de vervuiling door raketbrandstoffen volgens Ellerbroek: "Helaas bestaat er nog geen duurzaam alternatief voor kerosine raketbrandstof. Dit komt omdat een raket, om in een baan om de aarde te komen, een enorme snelheid moet bereiken door zichzelf af te zetten tegen de uitgestoten brandstof. In tegenstelling tot een vliegtuig, dat zijn kracht haalt uit de lucht, heeft een raket geen lucht om op terug te vallen en moet het al zijn kracht uit chemische brandstoffen halen." Zelfs waterstof, een veelbelovende optie, biedt nog geen duurzame oplossing.

Deze vervuilende uitlaatgassen blijven hangen in de hogere atmosfeer, waar er weinig luchtstroom is om ze weg te drijven. Dit heeft een effect vergelijkbaar met het leggen van een extra deken om de aarde, iets wat we op dit moment absoluut niet nodig hebben. Tegelijkertijd hopen bedrijven die zich bezighouden met ruimtetoerisme het aantal reizen op te schroeven, om het op die manier betaalbaarder te maken voor een breder publiek. Met als gevolg dat er dus nog meer raketten de lucht in gaan en de atmosfeer vervuilen, ook al worden er pogingen gedaan om raketten herbruikbaar te maken.

Meer over de vervuilende impact van ruimtetoerisme lees je hier.

En dan zijn er nog de sociale gevolgen van ruimtetoerisme. De huidige ruimtevluchten zijn voornamelijk toegankelijk voor extreem rijke individuen. Dit creëert een kloof tussen de ruimtevaarders en de rest van de samenleving. Om die reden werkt ESA aan een astronautenselectie die representatiever is voor de maatschappij. Ook volgens Lucas hebben astronauten een aanzienlijke invloed op hoe mensen kijken naar ruimtevaart en de impact op de aarde. 

Ruimtehotels in niemandsland 

Een weekendje doorbrengen in een ruimtehotel in een baan om de aarde; het klinkt als pure sciencefiction, maar het zou wel eens sneller realiteit kunnen worden dan je denkt. Lucas verwacht dat dit binnen tien jaar al kan gebeuren. Reizen naar de maan en Mars is daarentegen een ander verhaal: “Dat zal hopelijk nog een tijdje toerismevrij blijven.” Op dit moment is er geen land in de ruimte dat kan worden geclaimd, en dus ontbreken er specifieke regels en wetgeving voor ruimtetoerisme. Dit betekent dat de ontwikkeling van ruimtehotels en andere commerciële ruimte-initiatieven nog volop in de pioniersfase zit: “Dit soort verdragen zijn wel in de maak, maar terwijl de boot al is vertrokken, zijn we ons reddingsplan aan het maken,” vertelt Ellerbroek. 

Toekomst van Ruimtetoerisme 

Even terug naar het begin. Want betekent deze reis daadwerkelijk de start van een tijdperk vol ruimtetoerisme? Wellicht. Polaris Dawn markeert een nieuwe stap in de opkomst van orbitaal toerisme, waarin burgers niet alleen korte vluchten kunnen maken, maar ook uitgebreide missies zoals deze kunnen ervaren. Maar we moeten hierin een balans vinden tussen verkenning en verantwoordelijkheid. Terwijl we de ruimte verkennen, is het volgens Lucas ook belangrijk om te investeren in een toekomst op onze eigen aarde: "Om echt op Mars te kunnen leven, hebben we gigantische hoeveelheden hulpbronnen van de aarde nodig. In plaats daarvan zouden we beter kunnen investeren in het leefbaar houden van onze eigen planeet. Het idee dat we de ruimte als ontsnappingsroute hebben klinkt verleidelijk, maar is verre van ideaal. We moeten ervoor waken dat we het leven op aarde niet moeilijker maken door te veel te investeren in ruimtetoerisme."

Gedachten over een leven in de ruimte zijn niet nieuw. Lees het bijzondere verhaal van Biosphere 2: de vergeten ruimtekolonie die de aarde moest vervangen. 

• Deel